چکیده

زمینه وهدف: آسیب به اعصاب محیطی موجب مرگ تعدادی از سلول‌های حرکتی نخاع می‌شود. ژن‌های خانواده نوروتروفین از جمله NT3 در بقای نورونی دخالت دارند و پس از آسیب عصب، میزان بیان آن‌ها تغییر می‌کند. با توجه به گستردگی گیاه خرفه (Portulaca oleracea) در دنیا، این پژوهش به منظور تعیین اثرات عصاره الکلی و آبی خرفه بر میزان بیان ژنNT3  پس از آسیب عصب سیاتیک در رت انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه بر روی 88 راس رت نر نژاد ویستار که به طور تصادفی در 13 گروه 6 تایی قرار گرفتند انجام شد و عبارت بودند از: یک گروه کنترل(بدون آسیب)، 4 گروه کمپرسیون(عصب سیاتیک با پنس قفل دار فشرده شد) و 8 گروه تیمار: کمپرسیون + تیمار با 75  میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره الکلی و آبی برگ خرفه که در روز 1 و 7 به صورت داخل صفاقی تزریق شد (کمپرسیون عصب روز اول انجام شد). در روزهای 1، 7 ، 14 و 28 از قطعه کمری نخاع هر نمونه،Total RNA  استخراج و cDNA سنتز گردید، سپس تغییرات بیان ژنNT3 در گروه‌ها مقایسه شد.

یافته‌ها: میزان بیان ژن  NT3در گروه کمپرسیون نسبت به کنترل(001/0>p) و در گروه تیمار الکلی در همه روزها به جز روزهای 1 و 28 نسبت به کمپرسیون افزایش معناداری را نشان داد(05/0>p)، هم‌چنین بیان ژن بین گروه تیمار آبی و کمپرسیون در روزهای 1 و 7 اختلاف معناداری نداشت و در روزهای 14 و 28 کاهش معناداری در گروه تیمار آبی نسبت به کمپرسیون دیده شد(05/0>p) میزان بیان ژن در گروه تیمار با عصاره الکلی در همه روزها نسبت به گروه تیمار با عصاره آبی افزایش معناداری را نشان داد(05/0>p).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به نظر می‌رسد که عصاره برگ خرفه، بیان ژن NT3 را پس از آسیب عصب سیاتیک افزایش می‌دهد و این تاثیرات در عصاره الکلی بیشتر از عصاره آبی است.

زمینه و هدف: ضایعات اعصاب به نورون‌های آلفا رسیده و سبب دژنراسیون مرکزی در نخاع می‌شوند. فاکتور نوروتروفیک (NT-3) موجب افزایش آکسون‌های میلین‌دار در ریشه خلفی، تمایز و بقای نورون‌های حسی، پاراسمپاتیک و موتونورون‌ها شده و از مرگ سلولی جلوگیری می‌کند. گیاه اسطوخودوس از خانواده نعنائیان بوده و اثرات آنتی اکسیدانی، ضد اسپاسم، مدر، ضد آسم، تب بر و آنتی اسپاسمودیک آن گزارش شده است. در این پژوهش تغییرات بیان ژن NT-3 پس از کمپرسیون عصب سیاتیک رت در حضور عصاره هیدروالکلی گیاه Lavandula officinalis  بررسی گردید.

مواد و روش‌ها: عصاره هیدروالکلی اسطوخودوس به روش سوکسله تهیه شد. 36 راس رت نژاد ویستار به طور تصادفی به 3 گروه کنترل، کمپرسیون و تیمار  )کمپرسیون + تزریق عصاره 75 میلی‌گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. در گروه کنترل، عضله در محل عصب سیاتیک بدون آسیب شکافته شد. در گروه‌های کمپرسیون و تیمار، عصب سیاتیک پای راست تحت کمپرسیون قرار گرفت. عصاره به صورت داخل صفاقی در دو نوبت تزریق شد. در روز 28 از قطعات L4-L6  نخاع نمونه برداری شد، Total RNA استخراج و cDNA سنتز گردید و تغییرات بیان ژن NT-3 با نرم افزار SPSS و آزمون آنووا بررسی شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیان ژن NT-3 در گروه کمپرسیون نسبت به شاهد کاهش معنی‌دار(001/0>p)  و درگروه تیمار در مقایسه با کمپرسیون افزایش معنی داری داشته است(001/0>p).

نتیجه‌گیری: افزایش معنادار بیان ژن نشان می‌دهد که عصاره هیدرو الکلی گیاه Lavandula officinalis با افزایش بیان ژن NT-3 موجب پیشبرد رژنراسیون نورون‌های آسیب دیده می‌شود.