زمینه و هدف: لوسمی نوعی بیماری پیش رونده و بدخیم بافت‌های خون ساز بدن است. پسته درختی دو پایه، از نظر جغرافیایی در مناطق وسیعی از حوزه مدیترانه و خاورمیانه رویش دارد. رده سلولی K۵۶۲ به عنوان مدل آزمایشگاهی فاز حاد لوسمی مزمن میلوئیدی انسانی در نظر گرفته می‌شود. در مطالعه حاضر اثرات مهاری رشد شربت روی به عنوان یک ترکیب شیمیایی حاوی روی در مقایسه با عصاره هیدرواتانلی دانه پسته به عنوان یک ترکیب گیاهی با ظرفیت بالای آنتی اکسیدانی در کاهش انواع سرطان‌ها، مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی، دانه پسته از اطراف کرمان جمع‌آوری شد. در دمای اتاق خشک گردید و عصاره‌گیری به روش خیساندن به مدت ۴۸ ساعت انجام شد. رده سلولی K۵۶۲ در محیط کشت ۱۶۴۰-RPMI، غنی شده با سرم جنین گاوی ۱۰ درصد و ۵۰ درصد استرپتومایسین – پنی‌سیلین انکوبه شد. اثرسایتوتوکسیک عصاره هیدرواتانولی دانه پسته برضد سلول‌های سرطانی K۵۶۲ در سه فاصله زمانی توسط روش MTT ارزیابی شد. جذب نوری توسط دستگاه الایزا در طول موج ۵۴۰ نانومتر اندازه‌گیری شد. بررسی داده‌ها بااستفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۵ و آنالیز یک طرفه وآزمون توکی تست صورت گرفت. سطح معنی‌داری نیز کمتر از ۰۰۱/۰ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: تیمار با عصاره هیدرواتانولی دانه پسته در ۲۴ ساعت و در غلظت ۱۰۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر و شربت روی در ۴۸ ساعت، غلظت ۵/۱۲ میکروگرم بر میلی‌لیتر و ۷۲ ساعت، غلظت ۵۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر سبب مهار رشد نیمی از سلول‌های سرطانی K۵۶۲ شدند .نتایج حاصل از تغییرات مورفولوژی سلولی تحت تاثیر عصاره پسته و شربت روی نشان‌دهنده تغییرشکل غیرعادی سلول‌ها می‌باشدکه احتمالا حاکی از آپوپتوز و نکروز می‌باشد.
نتیجه‌گیری: زمان و غلظت در مقابل اثرسایتوتوکسیکی پسته اثر توأم دارد در حالی که در شربت روی، زمان به تنهایی اثر دارد. پسته با دارا بودن ظرفیت آنتی اکسیدانی بالا می‌تواند در کنار شربت روی با غلظت کم به عنوان یک هدف بالقوه در مهار سلول‌های K۵۶۲ در درمان سرطان خون بررسی شود.
