زمینه و هدف: عناصر پرتوزا با گسیل تابش‌های هسته‌ای باعث بروز بیماری‌هایی نظیر سرطان یا ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌گردند. بنابراین مطالعه پرتوزایی خاک و مواد غذایی و هم‌چنین محاسبه ریسک بروز سرطان برای مواد غذایی ضروری به نظر می‌رسد.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش، 9 رقم مختلف لوبیا شامل دانه‌های لوبیا، قسمت‌های هوایی آن و خاک زراعی آن‌ها جمع‌آوری شدند. با استفاده از روش طیف سنجی گاما و آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی با بازدهی نسبی 30 درصد، ویژه فعالیت هسته‌های پرتوزا ⁴⁰K ²³²Th,²²⁶Ra , و¹³⁷Cs در خاک و دانه‌ی لوبیا و قسمت‌های هوایی آن تعیین گردید.

یافته‌ها: مقدار آهنگ دوز جذبی در هوا در ارتفاع یک متری از سطح خاک در محدوده 23/77 تا 78/112 بر حسب نانوگری بر ساعت محاسبه گردید. مقدار دوز موثر جذبی سالیانه ناشی از مصرف لوبیا در کشور برای هر فرد بالغ در محدوده 14/122 تا 86/905 برحسب میکروسیورت در سال به دست آمد. ضریب ریسک ابتلا به سرطان برای ارقام مختلف لوبیا در محدوده ^5-10×87/1 تا ^4-10×59/1 تغییر نشان داد که کمتر از حد اکثر مقدار مجاز یعنی ^3-10 است.

نتیجه‌گیری: ویژه فعالیت هسته‌های پرتوزا در نمونه‌های خاک بیشتر از میانگین جهانی می‌باشد. مقدار دوز جذبی ناشی از مصرف لوبیا برای بیشتر ارقام آن از مقدار متوسط جهانی بیشتر است. ضریب ریسک ابتلا به سرطان ناشی از مصرف لوبیا کمتر از حداکثر مقدار مجاز می‌باشد و مصرف لوبیا خطری برای سلامتی افرد ندارد.