زمینه و هدف: مطالعات اخیر بیان‌گر اثرات حفاظتی چای‌کوهی(Stachys lavandulifolia) در برابر التهاب و استرس اکسیداتیو است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثرات حفاظت نورونی چای‌کوهی بر روی آسیب مغزی، نفوذپذیری سد خونی-مغزی و حجم ادم در مدل سکته‌مغزی موش صحرایی بود.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش تجربی از 17 گروه 6تایی رت نر نژاد ویستار استفاده شد که شامل گروه‌های کنترل، شم و گروه‌های دریافت‌کننده دوزهای 50، 75 و 100 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز عصاره چای‌کوهی به مدت 30 روز و به‌صورت خوراکی از طریق گاواژ بودند. دو ساعت پس از آخرین گاواژ، گروه‌های سکته در معرض مدل MCAO (Middle Cerebral Artery Occlusion) قرار گرفتند. 24 ساعت بعد حجم سکته، نفوذپذیری سد خونی-مغزی (Blood-brain barrier، BBB) و حجم ادم در گروه‌های آزمایشی بررسی شد. نتایج از طریق آنووای یک‌طرفه، آزمون تعقیبی بن‌فرونی و توسط نرم‌افزار Graph Pad Prism تجزیه‌وتحلیل و از طریق نرم‌افزار اکسل رسم شدند.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاق IR.UI.REC.1397.162 به تصویب کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه اصفهان رسیده است.
یافته‌ها: پیش تیمار با عصاره هیدروالکلی چای‌کوهی با دوزهای 50، 75 و 100 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز سبب کاهش سایز سکته شد. دوز 75 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز توانست نفوذپذیری BBB و حجم ادم را در مقایسه با گروه سکته کاهش دهد.
نتیجه‌گیری: مؤثرترین دوز چای‌کوهی 75 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است که دارای پتانسیل قوی در حفاظت نورونی و پیشگیری از سکته‌مغزی است. این مطالعه می‌تواند در تحقیقات بعدی در تشخیص اثرات حفاظت نورونی چای‌کوهی مفید باشد.
