---

مقدمه: نوروپاتی دیابتی یکی از شایع ترین عوارض دیابت می باشد که میزان مرگ و میر ناتوانی بالایی دارد و بار اقتصادی هنگفتی جهت مراقبت از این بیماران به جامعه تحمیل می شود. در واقع شایع ترین فرم نوروپاتی در کشورهای پیشرفته همین نوروپاتی دیابتی بوده و نسبت به سایر عوارض دیابت، نوروپاتی درصدر عللی است که منجر به بستری بیماران دیابتی در بیمارستان می شود، این عارضه 75-50 درصد قطع عضوهای غیرتروماتیک را تشکیل می دهد. روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی و مقطعی بر روی 40 بیمار دیابتی فاقد علایم بالینی نوروپاتی مراجعه کننده به کلینیک دیابت ولیعصر اراک از فروردین ماه لغایت شهریور ماه 1382 انجام شده است. بیماران جهت بررسی سرعت هدایت عصب حسی سورال و اعصاب حرکتی پرونئال و تیبیال به یک متخصص مغز واعصاب واحد در کلینیک تشخیص الکتریکی واقع در بیمارستان امیر کبیر اراک ارجاع داده می شدند. نتایج حاصل از مطالعه سرعت هدایت اعصاب مذکور در بیماران دیابتی با نتایج حاصل از مطالعه سرعت هدایت همان اعصاب در 70 شاهد سالم که از نظر سن و جنس با بیماران همخوانی داشتند مقایسه شد. در تجزیه و تحلیل نتایج اعصاب در 70 شاهد سالم که از نظر سن و جنس با بیماران همخوانی داشتند مقایسه شد در تجزیه وتحلیل نتایج از آزمون های t دو گروه مستقل، آزمون ضریب همبستگی پیرسون و آزمون دقیق فیشر استفاده گردید. نتایج: در این مطالعه 40 بیمار دیابتی با میانگین سنی 42/6 سال و میانگین مدت ابتلا ودیابت از زمان تشخیص 5/72 سال مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سرعت هدایت اعصاب مورد بررسی در افراد شاهد سالم به طور معنی داری بیش تر از بیماران دیابتی بود. نوروپاتی بدون علامت در 27 نفر (67/5%) از بیماران وجود داشت و متوسط مدت ابتلا به دیابت در بیماران مذکور 6/5 سال با انحراف معیار 5/16 بود. نتیجه گیری: نوروپاتی دیابتی بدون علامت شایع بوده (67/5 درصد) و مطالع سرعت هدایت عصب حسی سورال می تواند به عنوان آزمون حساس جهت تشخیص زودرس نوروپاتی دیابتی مورد استفاده قرار گیرد .

---

مقدمه: دیابت یکی از بیماری‌های شایع جوامع امروزی است. اکنون صد میلیون دیابتی در دنیا زندگی می‌کنند که تا 30 سال آینده دو برابر می‌شوند. جمعیت دیابتی ایران بالاتر از یک و نیم میلیون نفر تخمین زده می‌شود(1). شیوع نوروپاتی علامت‌دار در دیابت15 درصد است ولی در بررسی با NCV شیوع آن 50 درصد می‌باشد(2). با توجه به این که نوروپاتی یکی از مزاحم‌ترین علایم بیماران دیابتی است و در حال حاضر درمان موثری برای آن وجود ندارد، لزوم یافتن راه‌های جدید درمانی مطرح می‌شود. روش کار: این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی، در یک دوره سه ماهه برروی بیماران دیابتی مراجعه کننده به کلینیک دیابت بیمارستان ولیعصر(عج) اراک، در سال 84 انجام شد. 100 بیمار دیابتی به صورت تصادفی انتخاب و به طور مساوی به شکل یک در میان در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. معاینه کامل حسی - حرکتی توسط یک نفر صورت گرفت. پرسش‌نامه‌ای نیز جهت ثبت علائم بالینی و شرح حال بیمار تهیه شد که شامل علائم درد، خواب رفتن اندام، پارستزی اندام‌ها و معاینات انجام شده شامل تست prink pin ، حس پوزیشن و بررسی حس ارتعاش بود. NCV نیز از تمامی بیماران انجام شد. قند و HbA1c بیماران نیز بررسی گردید. سپس ویتامین B12 در گروه مداخله به میزان 2000 میکرو گرم دو بار در هفته و قرص نور تریپتیلین در گروه کنترل به میزان 10 میلی گرم شبی یک عدد، به مدت 3 ماه تجویز شد. بعد از 3 ماه بیماران مجدداً معاینه شده و نتایج حاصل مقایسه گردید. اطلاعات به دست آمده با استفاده از شاخص‌های میانگین و انحراف معیار و آزمون‌های آماری کای اسکوئر، کی- اس، لون، تی و من ویتنی تجزیه و تحلیل شد. نتایج: اختلاف نمره درد بعد از درمان نسبت به قبل از درمان بر اساس مقیاس معیار آنالوگ بینایی (VSA) در گروه B12 به طور میانگین 66/3 (25/4-06/3) و در گروه نورتریپتیلین 48/0(13/1-54/0) کاهش داشت(001/0 p<). اختلاف نمره پارستزی در گروه ویتامینB12 به طور میانگین 98/2 (44/3-51/2) و در گروه نورتریپتیلین 06/1 (47/1-64/0) کاهش داشت(001/0 p<). هم‌چنین اختلاف نمره مورمور در گروه B12 48/3 (02/4-93/2) و در گروه نورتریپتیلین 02/1(43/1-6/0) کاهش داشت(001/0p<). اختلاف آماری معنی‌داری بین تغییراتNCV، ارتعاش، حس پوزیشن و pin prink در دو گروه مشاهده نشد. نتیجه گیری: تغییرات علایم بالینی نوروپاتی در گروه درمان شده با B12 نسبت به گروه درمان شده با نورتریپتیلین از نظر آماری معنی‌دار و تغییرات علایم معاینات فیزیکی معنی‌دار نبود.

---

زمینه و هدف: نوروپاتی محیطی یکی از عوارض شایع دیابت ملیتوس می‎باشد. از طرفی نشان داده شده است که استرس اکسیداتیو، یکی از عوامل مهم در ایجاد و پیشرفت نوروپاتی در دیابت می‎باشد با این حال پاتوفیزیولوژی دقیق آن مشخص نشده است. در این مطالعه اثرات تمرینات ورزشی منظم و مصرف ویتامین C روی آستانه درد موش‎های دیابتی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‎ها: در این مطالعه تجربی موش‎های صحرایی نر نژاد ویستار به تعداد 36 سر در محدوده وزنی 10±220 گرم به گروه‎های کنترل و دیابتی (کنترل، با مصرف ویتامینC، ورزیده و با مصرف ویتامینC توام با انجام ورزش) تقسیم شدند. گروه دیابتی با تزریق زیر جلدی داروی استرپتوزوتوسین (60 میلی‎گرم/ کیلوگرم) دیابتی شدند. یک هفته بعد از القای دیابت، حیوانات تحت تمرینات منظم ورزشی شنا و مصرف ویتامین C به مدت 8 هفته قرار گرفتند. در پایان هفته سوم، پنجم و هشتم از حیوانات تست تیلک فلیک جهت اندازه‎گیری آستانه درد به عمل آمد. داده های جمع آوری شده نیز با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته‎ها: دیابت به طور معنی‎داری آستانه درد موش‎ها را کاهش داد. تمرینات منظم ورزشی و مصرف ویتامین C، هیپرآلژزی ناشی از دیابت را به طور معنی‎داری کاهش دادند و اثرات توام تمرینات منظم ورزشی و مصرف ویتامین C در کاهش آستانه درد بیشتر از اثر هر یک از آنها به تنهایی می‎باشد. نتیجه گیری: تجویز تمرینات منظم ورزشی و ویتامین C در دیابت می‎تواند روش مناسبی برای پیش‎گیری هیپرآلژزی ناشی از آن باشد در نتیجه برای درمان و کنترل درد مفید می‎باشند.

---

زمینه و هدف: تعادل جزء نیازهای اساسی جهت انجام فعالیت‌های روزمره می باشد و در فعالیت ایستا و پویا نقش مهمی را ایفا می‌کند. هدف از این پژوهش ارزیابی تعادل افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی دیابتی بعد از 4 هفته برنامه تمرین تعادلی و عملکردی می باشد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع نیمه تجربی است. 22 نفر از بیماران دیابتی مبتلا به نوروپاتی محیطی دیابتی (11 نفر گروه تجربی و 11 نفر کنترل) با میانگین سنی 79/53 سال، قد 41/163 سانتی متر و وزن 49/71 کیلوگرم به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. آزمون‌های برگ، زمان برخاستن‌ و‌رفتن برای اندازه‌گیری تعادل انجام شد. از 12 جلسه تمرین ترکیبی تعادلی و عملکردی به عنوان مداخله استفاده شد.از آزمون t همبسته برای تعیین اختلاف بین پیش آزمون و پس آزمون و آزمون t مستقل برای مقایسه دو گروه کنترل و تجربی استفاده شد.

یافته ها: نتایج آزمون تی همبسته نشان داد دوره تمرینی بر تعادل عملکردی و تعادل پویا اثر معناداری دارد. مقایسه نتایج بین گروهی نیز نشان داد که بین تعادل عملکردی قبل از تمرین اختلاف معناداری وجود ندارد اما بعد از تمرین نتایج عکس بود. در تعادل پویا نیز نتایج بین گروهی قبل و بعد از دوره تمرینی اختلاف معنی داری را نشان نداد.

‌نتیجه گیری: بیماران مبتلا به نوروپاتی دیابتی احتمالا دچار اختلال در تعادل می باشند و به نظر می رسد مهمترین عامل آن آسیب گیرنده‌های حسی عمقی می باشد که ممکن است انجام تمرینات ترکیبی تعادلی و عملکردی از طریق وارد آوردن اضافه‌ بار بر روی سیستم بینایی، دهلیزی و حس عمقی و تحریک این سیستم تعادل را بهبود می بخشد. از این‌رو می‌تواند به عنوان تمریناتی جهت بهبود تعادل توصیه شوند.

---

زمینه و هدف: دیابت شیرین از شایع‌ترین اختلالات متابولیک است که با عوارض متعددی مانند نوروپاتی اعصاب محیطی همراه می‌‌باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر ضد دردی خردل هندی در موش‌های دیابتی می‌‌باشد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار با محدوده وزنی 20±250 گرم به طور تصافی به گروه‌های سالم و دیابتی (کنترل، دریافت کننده عصاره در دوزهای 150 و 300 میلی‌گرم بر گیلوگرم) تقسیم شدند. جهت القای دیابت تجربی از داروی استرپتوزوتوسین (60 میلی‌گرم بر کیلوگرم) به صورت تزریق داخل صفاقی استفاده گردید. پس از تیمار چهار هفته‌ای، حیوانات جهت اندازه‌گیری آستانه درد مورد آزمون تیل فلیک قرار گرفته و نتایج حاصله با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سطح معنی‌داری نیز کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که دیابت به طور معنی‌داری باعث کاهش آستانه درد در موش‌های دیابتی شد. هم‌چنین تیمار حیوانات با عصاره گیاه خردل هندی در دوزهای 150 و 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم، هیپرآلژزی ناشی از دیابت را به طور معنی‌داری کاهش داد (05/0p< و 01/0p< به ترتیب).

نتیجه‌گیری: مشاهدات ما نشان داد که خردل هندی می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی برای درمان و کنترل هیپرآلژری ناشی از نوروپاتی دیابتی در بیماران دیابتی باشد، هر چند مطالعات بیشتری برای تعیین اثرات درمانی آن مورد نیاز است.

---

زمینه و هدف: درد نوروپاتیک یکی از دردهای مزمن است که بر کیفیت زندگی بیماران اثر می‌گذارد. اخیرا کاربرد گیاهان دارویی به جای داروهای سنتتیک با توجه به عوارض جانبی نامطلوب این داروها و تنوع در مواد موثره گیاهی افزایش یافته است. فلاونوئیدها از ترکیب‌های گیاهی هستند که اثر ضد دردی و ضد التهابی آن‌ها ثابت شده است.  با توجه به مقادیر بالای ترکیب‌های فلاونوئیدی در پیاز قرمز، این پژوهش با هدف بررسی اثر عصاره پیاز قرمز بر رفتارهای درد نوروپاتی در مدل آسیب فشاری مزمن بر عصب سیاتیک(CCI) در موش‌های صحرایی انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: در مطالعه تجربی حاضر، جهت ایجاد درد نوروپاتی طبق مدل CCI، از ایجاد فشار بر عصب سیاتیک موش صحرایی استفاده شد. حیوانات به 4 گروه شاهد (انجام جراحی کاذب)، جراحی CCI، دریافت کننده عصاره هیدروالکلی پیاز قرمز با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن و دریافت کننده گاباپنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن تقسیم شدند (n=10 سر برای هر گروه). عصاره پیاز قرمز و گاباپنتین به مدت 21 روز به صورت گاوا‍‍ژ تجویز شد. اثر ضد دردی عصاره پیاز با استفاده از تست‌های رفتاری هایپرآلژزیای حرارتی، آلودینیای مکانیکی و حرارتی سنجیده شد.

یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که انجام عمل CCI روی موش‌های صحرایی موجب ایجاد هایپرآلژزیا،آلودینیای مکانیکی و حرارتی می‌گردد. دریافت روزانه عصاره الکلی پیاز قرمز و گاباپنتین به طور معنی‌داری موجب افزایش زمان تاخیر در عقب کشیدن پا در هایپرآلژزیای حرارتی، افزایش آستانه پاسخ به آلودینیای مکانیکی و کاهش درصد پاسخ دهی به پاشیدن استون گردید.

نتیجه‌گیری: مصرف خوراکی عصاره پیاز قرمز علایم ناشی از درد نوروپاتیک را در موش‌های صحرایی مدل آسیب فشاری مزمن بر عصب سیاتیک کاهش می‌دهد.