---

چکیده مقدمه: زنان شاغل همانند مردان به همراه کسب درآمد و خود ارزشی از مشکلات بدنی و روانی کار بی نصیب نمانده‌اند و تحت تاثیر این مشکلات دچار بیماری‌های جسمی و روانی شده و سلامت روان آنها به خطر افتاده است. در کشور ما بیشترین میزان زنان شاغل در وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و بهداشت و درمان هستند. از این رو بر آن شدیم تا سلامت روانی زنان شاغل در این دو حیطه را مورد بررسی قرار دهیم. روش کار: این پژوهش توصیفی- تحلیلی و زمینه یابی به مقایسه سطح سلامت روانی زنان شاغل در ستاد دانشگاه علوم پزشکی و کادر اداری آموزش و پرورش شهر اراک با استفاده از پرسش‌نامه سلامت عمومی در سال 1387 پرداخته است. آزمودنی‌ها 131 نفر بودند. هم‌چنین عوامل موثر برسلامت روانی براساس سن، تحصیلات، درآمد، تعداد فرزندان، سابقه بیماری روانی و جسمی، تأهل، سکونت، رضایت شغلی و سابقه کار مورد بررسی قرار گرفت و نتایج با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: میزان سلامت روانی در زنان شاغل در ستاد دانشگاه علوم پزشکی و کادر اداری آموزش و پرورش اراک با هم تفاوت نشان داد(041/0=p). هم‌چنین درآمد، سن، سابقه بیماری روانی و رضایت از شغل، رابطه مستقیمی با سلامت روانی آنان دارند. نتیجه گیری: سطح سلامت روانی زنان شاغل در ستاد دانشگاه علوم پزشکی با زنان شاغل در کادر اداری آموزش و پرورش تفاوت معنی‌داری دارد و میزان درآمد، سن، سابقه کار، سابقه بیماری روانی و رضایت شغل مهم‌ترین عوامل ایجاد اختلال روانی بودند.

---

مقدمه: دیابت شیرین گروهی هتروژن از بیماری‌های متابولیک است که مشخصه آنها افزایش مزمن قند خون و اختلال متابولیسم کربوهیدرات، چربی و پروتئین می‌باشد. هدف از این پژوهش تعیین تاثیر 8 هفته تمرینات هوازی بر فاکتورهای متابولیک، کیفیت زندگی و سلامت روان زنان دیابتی نوع 2 می باشد. روش کار: در این تحقیق نیمه تجربی از بین زنان مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک شرکت نفت اراک، تعداد 18 نفر انتخاب و در دو گروه هوازی (10 نفر) و کنترل (8 نفر) قرار گرفتند. گروه تمرینات هوازی به مدت 8 هفته (3 جلسه در هفته و هر جلسه 50-30 دقیقه) تمرینات را اجرا نمودند. در این پژوهش از فاکتور‌های متابولیک (کلسترول کل، تری گلیسیرید، کلسترول باچگالی بالا، لیپوپروتئین با چگالی خیلی پایین، لیپوپروتئین با چگالی پایین، قند خون ناشتا، هموگلوبین A1c و انسولین سرم)، پرسش‌نامه‌های کیفیت زندگی SF-36 و سلامت روان GHQ استفاده گردید. 05/0>p معنی دار در نظر گرفته شد. نتایج: بین میانگین داده‌های پیش آزمون و پس آزمون قند خون ناشتا، هموگلوبین A1c، انسولین سرم، کیفیت زندگی و سلامت روان گروه هوازی اختلاف معنی‌داری وجود دارد. بین میانگین داده‌های پیش آزمون و پس آزمون کلسترول کل، لیپوپروتئین باچگالی بالا، لیپوپروتئین با چگالی پایین، لیپوپروتئین با چگالی خیلی پایین و تری گلیسرید در گروه هوازی و همه فاکتورها در گروه کنترل اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: تمرینات هوازی بر فاکتورهای متابولیک، کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران دیابتی نوع 2 تأثیر دارد و باعث بهبود آنها می‌شود.

---

زمینه و هدف: امروزه برخی از خانواده‎های ایرانی به تناسب علاقه‎ای که اعضای خانواده به حیوانات خانگی دارند به دنبال نگهداری از حیوانات خانگی هستند. در پژوهش‎های روان‎شناختی به تأثیری که این حیوانات بر روی عملکرد خانواده و سلامت روانی افراد می‎گذارند کمتر پرداخته شده است از این رو هدف از این مطالعه، مقایسه وضعیت عملکرد خانواده و سلامت روانی در افراد دارای حیوان خانگی و بدون حیوان خانگی بود. مواد و روش‎ها: در این مطالعه مورد- شاهدی، 152نفر (80 نفر دارای حیوان خانگی و 72 نفر بدون حیوان خانگی) از مردم شهر اصفهان به صورت تصادفی خوشه‎ای انتخاب شدند و به ابزار سنجش عملکرد خانواده، پرسش‎نامه سلامت عمومی و ویژگی‎های جمعیت شناختی پاسخ دادند. تحلیل داده‎ها با استفاده از آزمون‎های آماری تحلیل واریانس چند متغیره و تحلیل کواریانس انجام گرفت. یافته‎ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده اختلاف معنی داری در بین دوگروه دارای حیوان خانگی و بدون حیوان خانگی در خرده مقیاس‎های علائم اضطرابی و اختلال خواب، ارتباط و آمیزش عاطفی بود. لذا چنین نتیجه گرفته شد که افراد بدون حیوان خانگی، علائم اضطرابی و اختلال در خواب بیشتری دارند و افراد دارای حیوان خانگی در زیر مقیاس‎های ارتباط و درگیری عاطفی نسبت به افراد بدون حیوان خانگی مشکلات بیشتری را نشان می‎دهند(05/0>p). نتیجه گیری: با توجه به نتایج ذکر شده باید به عوامل فرهنگی در داشتن یا نداشتن حیوان خانگی بیشتر توجه کرد و در موقعیت‎هایی به داشتن حیوان خانگی توصیه نمود که به کاهش اضطراب و افزایش احساس امنیت و آرامش در افراد کمک نماید.

---

زمینه و هدف: در عصر حاضر دین پژوهی به شیوه علمی و با استفاده از روش‌های مورد قبول در علوم انسانی، یکی از حیطه‌های پژوهشی جدید و مورد توجه در رشته‌های علمی و دانشگاهی است. با توجه به نقش دین در بهداشت روانی دانشجویان این مطالعه طراحی و مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی، 310 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک به صورت تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. پرسش‌نامه‌های دموگرافیک، نگرش مذهبی دکتر خدایاری فرد و سلامت عمومی بین دانشجویان توزیع شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون‌های توصیفی، کای اسکوئر و ضریب همبستگی پیرسون و با استفاده از نرم افزارSPSS تجزیه و تحلیل گردید. در تمام مراحل تحقیق اصول اخلاق در پژوهش رعایت گردید. یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن، نمره سلامت روانی و نمره نگرش دینی دانشجویان (از نمره 100)‌ به ترتیب برابر با 22/2±29/21 سال، 41/9±04/24 و 95/11±04/81 به دست آمد. از نظر طبقه‌بندی نمره، نگرش مذهبی 4/1 درصد (4 نفر) نگرش ضعیف، 5/12 درصد نگرش متوسط و 86 درصد (240 نفر) نگرش قوی مذهبی داشتند. بین نگرش دینی و سلامت روانی در این مطالعه رابطه مثبتی به دست آمد و بین نگرش دینی با تحصیلات مادر، سن، رشته تحصیلی و محل اقامت رابطه معکوس و معنی‌دار به دست آمد(05/0p<). نتیجه گیری: اکثر دانشجویان مورد مطالعه دارای نگرش دینی قوی بودند. بین نگرش دینی و سلامت روانی رابطه مثبت به دست آمد. تقویت جاذبه‌های دینی با برگزاری برنامه‌های آموزشی، مذهبی و فرهنگی جهت ارتقاء نگرش دینی این عزیزان پیشنهاد می‌گردد.

---

زمینه و هدف: قرآن شفا بخشی است که پس از درمان آن، ترسی از بیماری نیست. یکی از اعجاز قرآن، اثرگذاری آن در امور خدماتی و درمانی است. با عنایت به نقش مهمی که پرستاران در ارائه خدمات به بیماران دارند و با توجه به اهمیت سلامت روان پرستاران این تحقیق صورت گرفت. مواد وروش‌ها: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی آموزشی می‌باشد که بر روی 55 نفر از پرستاران بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اراک بر اساس نمونه‌گیری تصادفی ساده انجام گرفت. قبل از مداخله و پس ازآن پرسش‌نامه‌های سلامت روان بین افراد مورد پژوهش تکمیل گردید. داده‌ها به کمک روش‌های آمار توصیفی و آزمون‌های تحلیلی کای اسکوئروتی زوجی تحلیل گردید. یافته‌ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه برابر با 3/6±45/34 و 2/68 درصد (30 نفر) متاهل و بقیه مجرد بودند. میانگین نمره سلامت روان قبل و بعد از مداخله به ترتیب برابر با 76/9±75/27 و 82/7±34/22 به دست آمد که این اختلاف از لحاظ آماری معنی‌دار نشان داده شد(014/0=p). نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است که مداخله مورد نظر سبب کاهش نمره سلامت روان و به نحوی بهتر شدن وضعیت سلامت روان شرکت کنندگان در مطالعه شده است. به عبارتی دیگر شرکت در کارگاه انس با قرآن می‌تواند باعث بهبود سلامت روان پرستاران گردد.

---

زمینه و هدف: تا به حال محقیقین توجه زیادی را به شادکامی و ارتباط آن با عوامل گسترده‌ای مانند شخصیتی، اقتصادی اجتماعی، سلامت عمومی و عوامل دیگر را داشته‌اند. با همه این موارد مطالعات بسیار کمی در خصوص موضوع شادکامی انجام گرفته است. هدف این مطالعه بررسی شادکامی، سلامت روانی و ارتباط بین آنها در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک می‌باشد. مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی بر روی یک نمونه تصادفی 315 نفری از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال 1389 انجام گرفته است. برای محاسبه شادکامی از پرسش‌نامه آکسفورد و برای به دست آوردن نمره سلامت عمومی دانشجویان از پرسش‌نامه GHQ28 استفاده شده است. داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون‌های تی، آنالیز واریانس، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون لجستیک و آزمون کای اسکوئر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین نمرات شادکامی دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی اراک 14/14±72/40 به دست آمد و تنها 2/9 درصد شادکامی بهنجار داشتند. میانگین نمرات سلامت روانی دانشجویان نیز 47/7 73/25 بوده است و 1/32 درصد دانشجویان از سلامت روانی بهنجار برخوردار بودند. ضریب همبستگی پیرسون ارتباط آماری معنی‌داری را بین نمره شادکامی و سلامت روانی دانشجویان نشان داد(012/0p= و 14/0-=r). نتیجه‌گیری: با در نظر گرفتن وضعیت شادکامی و سلامت روانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک، توجه جدی به این موضوع در برنامه‌ریزی‌های آموزشی توصیه می‌شود.

---

زمینه و هدف: سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان در بین زنان می باشد. بهبود کیفیت زندگی توسط به حداکثر رساندن عملکرد آنها که خود میتواند متاثر از بیماری و درمان باشد، مهمترین هدف در بیماران سرطانی می باشد. هدف پژوهش بررسی تاثیر ماساژ بر کیفیت زندگی زنان با سرطان پستان بعد از جراحی می باشد.

مواد و روش ها: پژوهش از نوع نیمه تجربی بود. از بین 53 زن مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به کلینیک های جراحی و انکولوژی شهر اراک ، 30 نفر بطور تصادفی انتخاب و در دو گروه ماساژ (15 نفر) که به مدت 5 هفته(مدت 30 دقیقه، 2 جلسه درهفته) و کنترل (15نفر) قرار گرفتند. اندازه گیری کورتیزول سرم و پر کردن پرسشنامه کیفیت زندگی(SF36) و سلامت روان در هر دو گروه انچام شد. تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS نسخه 16 با استفاده از آزمون های t همبسته و تحلیل واریانس یک طرفه و در سطح اطمینان 95 درصد (05/0 p<) انجام شد.

یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد ماساژ در گروه آزمون سبب افزایش معناداری در بهبود بعد جسمی(p=0/001) و روانی-اجتماعی(p=0/002) افراد نسبت به گروه کنترل گردیده است. همچنین ماساژ سبب بهبود کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران مبتلا به سرطان پستان پس از جراحی شده است( p<0/05). اما میزان کورتیزول سرم بین دو گروه آزمون و کنترل تفاوت معناداری مشاهده نشدp>0/05).

نتیجه گیری: بطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد ماساژ درمانی می تواند به عنوان مداخله ای موثر در راستای بهبود کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران مبتلا به سرطان پستان در بعد از جراحی مورد استفاده قرار گیرد

---

زمینه و هدف: امروزه ارزیابی وضعیت سلامت به وسیله خود فرد یک قسمت استاندارد پژوهش های اپیدمیولوژیکی و مبتنی بر جامعه می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی و ارزیابی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در جمعیت عمومی شهر قم می باشد.

مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی تعداد 340 نفر از مردم بالای 18 سال جمعیت عمومی شهر قم با رجوع به درب منازل و پر کردن پرسشنامه وارد مطالعه شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه ای دو قسمتی استفاده گردید که قسمت اول آن مربوط به اطلاعات دموگرافیک بیماران شامل سن، جنس، وضعیت تاهل، وضعیت تحصیلات، وضعیت اشتغال و محل سکونت بود. در قسمت دوم نیز جهت ارزیابی کیفیت زندگی افراد از نسخه دوم پرسشنامه SF-36 استفاده شد.

یافته ها: به طور کلی با در نظر گرفتن همه ابعاد کیفیت زندگی در این مطالعه، میانگین امتیازات برابر با 78/14±69/67 بود. این میانگین در مردان برابر با 91/15±28/67 و در زنان برابر با 03/14±97/67 بود که بین دو جنس اختلاف معنی داری وجود داشت (030/0P=).

نتیجه گیری: در این مطالعه امتیازات زنان و افراد مجرد بالاتر از سایر افراد بود. با استفاده از گونه فارسی نسخه دوم پرسشنامه SF-36 می توان به سطح کیفیت زندگی مردم در شرایط مختلف پی برد و اثر عوامل مختلف دموگرافیک را بر سطح کیفیت زندگی اندازه گیری نمود.

---

زمینه و هدف: سلامت روانی یکی از ابعاد مهم سلامت است و سازمان بهداشت جهانی سلامت را به عنوان «رفاه کامل جسمی، ذهنی و اجتماعی و نه صرفاً غیاب بیماری» تعریف می‌کند. با توجه به این که 79 درصد از آموزش بهداشت بر جنبه‌های فیزیکی متمرکز شده است، در واقع بیشترین تمرکز بر پارامترهای بیولوژیک افراد جهت سنجش میزان سلامت افراد صورت می‌گیرد. از این رو، پرسش‌نامه‌ای معتبر جهت سنجش سلامت افراد در جامعه پژوهشی از لحاظ روانی و فیزیکی مورد نیاز است.

مواد و روش‌ها: مدل رفاه کل‌گرا، منعکس کننده تحقیقات انجام شده بر روی سلامتی می‌باشد که از دیدگاه فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. در مطالعه حاضر، 102 نفر از مدیران و مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی اراک در سال 1393 در مطالعه شرکت نمودند و پرسش‌نامه فوق از نظر روایی و پایایی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: 102 نفر در این مطالعه شرکت کردند که 74 نفر آقا(72/5 درصد) و بقیه خانم بودند. ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه 0/93 به دست آمد. هم‌چنین در تمامی شش بعد مورد بررسی، میزان هم‌بستگی بین تمامی سوالات و بعد مربوط به آن با استفاده از آزمون اسپیرمن سنجیده شد و مشخص گردید که بین تمامی سوالات و بعد مربوطه هم‌بستگی مثبت آماری معنی‌داری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: نسخه فارسی پرسش‌نامه سلامت روانی و فیزیکی برگرفته از مدل رفاه کل‌گرا، برای سنجش میزان سلامت در افراد جامعه  مناسب بوده و از روایی و پایایی خوبی برخوردار می‌باشد.

---

---

---

زمینه و هدف: رشد و بالندگی هر جامعه‌ای مرهون نظام آموزشی آن جامعه است. نظام آموزشی زمانی می‌تواند کارآمد و موفق باشد که به عملکرد تحصیلی یادگیرندگان را در دوره‌های مختلف توجه کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش خودمراقبتی روانی بر سلامت روان و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان انجام شد. 
مواد و روش ها: طرح این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با گروه کنترل و آزمایش نابرابر بود. جامعه‌ آماری این پژوهش، دانش‌آموزان مراجعه‌‌‌کننده به مشاوره مدرسه بودند که چهل نفر از آنها (بیست نفر گروه کنترل و بیست نفر گروه آزمایش) به صورت نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس dass-21 و اشتیاق تحصیلی استفاده شد. آموزش خودمراقبتی روانی طی ده جلسه دو ساعته به گروه آزمایش ارائه شد. سپس از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد. روش تحلیل داده‌ها در سطح استنباطی با استفاده از تحلیل کوواریانس چند‌متغیره انجام شد.
ملاحظات اخلاقی: این مقاله دارای کد اخلاق IR.IAU.ARAK.REC.1399.001 است.
یافته ها: یافته‌ها حاکی از آن است آموزش خودمراقبتی روانی بر سلامت روان دانش‌آموزان اثربخش بوده (0/05>‌P) و همچنین یافته‌ها نشان داد آموزش خودمراقبتی روانی بر اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر نبوده است. 
نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گرفت آموزش خودمراقبتی روانی برای بهبود سلامت روان استفاده شود و همچنین آموزش خودمراقبتی روانی بر اشتیاق تحصیلی اثری نداشته است.

---

---

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بررضایت زناشویی و سلامت روان خانم‌های تحت جراحی هیسترکتومی انجام شد.
روش کار: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع تحقیقات، کمی و از نظر روش گردآوری داده‌ها از نوع پژوهش‌های نیمه تجربی با دو گروه آزمایش و گواه همراه با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماری متشکل از تمامی زنان 30 تا50 سال تحت جراحی هیسترکتومی در سال 1402 استان یزد بود. در این مطالعه 30 آزمودنی واجد شرایط به روش در دسترس انتخاب شدند و شرکت‌کنندگان به طورتصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. برای گروه آزمایش برنامه طرحواه درمانی در 10 جلسه 50 دقیقه‌ای اجرا شد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه‌های سلامت روان Goldberg و پرسشنامه رضایت زناشویی Inrich استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج آزمون تحلیل کواریانس نشان داد که استفاده از رویکرد طرحواره درمانی باعث افزایش رضایت زناشویی و سلامت روان خانم های تحت جراحی هیسترکتومی می‌شود (0/001 ≥ P).
نتیجه‌گیری: بنابراین استفاده از جلسات طرحواره درمانی در مراکز درمانی برای افرادی که تحت جراحی هیسترکتومی قرار گرفتند، برای کاهش مشکلات زناشویی پیشنهاد می‌گردد.