زمینه و هدف: به دلیل توان بالای عفونت‏زایی و مقاومت‏های دارویی گزارش شده در ویروس HIV-1 طی سال‏های اخیر، پژوهش‏های زیادی در خصوص کشف و معرفی داروهای ضد ویروس HIV-1 انجام شده است. نتایج بررسی‏های متعدد نشان داده است که داروها و ترکیبات مهارکننده پروتئاز که سهم عمده‏ای از آنها را مشتقات گیاهی به ویژه ترپنوئیدها تشکیل می‏دهند، در کنترل عفونت ناشی از ویروس HIV-1 بسیار موثر می‏باشند. هدف از این پژوهش بررسی بیوانفورماتیکی مهار آنزیم پروتئاز HIV-1 به وسیله‏ی داروهای استاندارد و ترکیبات تری ترپنوئیدی با منشا گیاهی و قارچی می‏باشد.

مواد و روش‏ها: این پژوهش به روش توصیفی –تحلیلی انجام گرفت. برای انجام این بررسی بیوانفورماتیکی، ساختار مربوط به داروها، ترکیبات تری ترپنی و آنزیم پروتئاز HIV-1 به ترتیب از پایگاه داده‏های C‏hem spider، Pubchem، HMDB و PDB دریافت شد. سپس داکینگ مولکولی به وسیله نرم افزار iGEMDOK2.1 انجام گرفت.

یافته‏ها: نتایج نشان داد که محل برهم‏کنش ترکیبات تری ترپنی همانند داروهای استاندارد، سه ناحیه حفاظت شده و کاتالیتیکی دومین مرکزی، فلاپ و دومین انتهای کربوکسیل خصوصا اسید آمینه‏های Asp25-Gly27-Ala28-ASP29-Asp30 واقع در جایگاه فعال پروتئاز HIV-1 می‏باشد. هم‏چنین بررسی برهم‏کنش‏های این نواحی نشان داد که استحکام میان‏کنش‏های ایجاد شده در این مناطق ارتباط مستقیمی با مقادیر IC50 این ترکیبات دارد.

نتیجه‏گیری: در پایان با توجه به اثر بخشی بالا و عمل اختصاصی تری ترپنوئیدها می‏توان نتیجه گرفت که این ترکیبات می‏توانند به عنوان داروهای موثرضد پروتئاز HIV-1 مطرح شوند.