---

زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات اساسی درمان بیماری سل موضوع مقاومت دارویی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین مقاومت دارویی سویه‌های مایکوباکتریوم جدا شده از بیماران مبتلا به سل ریوی نسبت به داروهای ضد سل و عوامل موثر در آن طراحی شده است. مواد و روش‎ها: طی یک مطالعه مقطعی، تمام بیماران مسلول تحت پوشش مرکز بهداشت استان مرکزی (917 نفر) بین سال‌های 1384 تا 1389 وارد مطالعه شدند. از تمام بیماران مبتلا به سل ریوی مقاوم به درمان طی این سال‌ها کشت و آنتی بیوگرام با روش استاندارد (proportional) به عمل آمد. نهایتا با مدل رگرسیون لجستیک و با استفاده از نرم افزار SPSS عوامل موثر بر مقاومت دارویی شناسایی شدند. یافته ها: در این بررسی میزان مقاومت کلی در بیماران اسمیر مثبت 3/7 درصد بود. میزان سل مقاوم به چند دارو معادل 3/4 درصد بود. 5/0 درصد بیماران اسمیر مثبت به هر پنج دارو مقاوم بودند. مقاومت دارویی در طی این سال‌ها روند افزایشی داشته است. بیشترین مقاومت مربوط به ایزونیازید (8/68 درصد) و بعد از آن به ترتیب ریفامپین(5/62 درصد)، پیرازینامید(25 درصد)، اتامبوتول (9/21 درصد) و استرپتومایسین(9/21 درصد) بود. بیشترین میزان مقاومت در گروه سنی 15 تا 45 سال بود. بروز مقاومت با جنس مذکر، درجه مثبت بودن اسمیر، عود سل و ابتلا به HIV مرتبط بود. نتیجه گیری: بررسی مقاومت دارویی سویه‌های مایکوباکتریوم مورد مطالعه در طی 6 سال نشان‌گرآن است که روند آن رو به افزایش بوده و به همین دلیل توجه دقیق جهت جلوگیری از به وجود آمدن سویه‌های مقاوم و انتشار آن ضروری است.