علی رضا شعاع حسنی، نگار اردوزاده، امیر قائمی، راشد نظری، کسری حمدی، داوود حکمت پور،
دوره 11، شماره 2 - ( 4-1387 )
چکیده
مقدمه: برگ سبز چای (L Camellia sinensis) حاوی ترکیبات پلی فنلی با اثرات ضد میکربی می‌باشد. از آنجا که چای از نوشیدنی‌های بسیار پرطرفدار در ایران می‌باشد لذا تاثیر آن بر تشکیل بیوفیلم و کلونیزه شدن عوامل ایجاد عفونت‌های روده‌ای و عفونت‌های فرصت طلب بیمارستانی اهمیت زیادی دارد. هم‌چنین با جدا کردن ترکیبات بازدارندۀ تشکیل بیوفیلم می‌توان از آنها به عنوان نگهدارندۀ مواد غذایی در صنایع استفاده نمود. در این پژوهش اثر ممانعت کنندگی عصاره‌های چای سیاه و سبز از تشکیل بیوفیلم، در 5 باکتری از خانوادۀ انتروباکتریاسه شامل اشریشیا کلی انتروپاتوژن، سالمونلا انتریکا سرووار تایفی موریوم، کلبسیلا نومونیه، پروتئوس میرابیلیس و شیگلا فلکسنری سنجیده شد و با هم مقایسه گردید. روش کار: در این مطالعه تجربی پس از عصاره‌گیری نمونه‌ها توسط عصاره‌گیر Soxhlet با استفاده از حلال متانول 50 درصد و جدا نمودن مجدد در فاز اتیل استات، عصاره‌ها پس از استریل شدن توسط فیلتر 44/0 میکرون تا زمان استفاده در یک فانل استریل در 4 درجۀ سانتی‌گراد نگهداری شدند. از روش انتشار چاهک (طبق روش کربی بائر) برای محاسبۀ حداقل غلظت بازدارندگی و از روش تهیۀ رقت در محیط مایع برای بررسی تشکیل بیوفیلم در کشت‌های تیمار شده با غلظت‌های مختلف عصاره‌ها استفاده شد. ارزیابی تشکیل بیوفیلم با نمونه‌برداری از جدار ارلن مایر حاوی محیط‌های تیمار شده و کشت آن روی تریپتیکاز سوی آگار و شمارش کلنی‌ها و سپس مقایسه آن با کشت‌های شاهد صورت گرفت. تحلیل آماری داده‌ها با آزمون آنالیز واریانس انجام شد. نتایج: اثر ممانعت کنندگی از تشکیل بیوفیلم در چای سیاه بیشتر از چای سبز بود. غلظت 5/4 میلی‌گرم در میلی‌لیتر از عصارۀ چای سیاه و 5 میلی‌گرم در میلی‌لیتر از عصارۀ چای سبز، اثر باکتریسایدی بر این میکروارگانیسم‌ها داشت. در میان این باکتری‌ها پروتئوس میرابیلیس بیشترین حساسیت به چای سیاه و اشریشیا کُلی انتروپاتوژن بیشترین حساسیت را به چای سبز داشتند و کلبسیلا نومونیه بیشترین مقاومت را نسبت به هر دوی این عصاره‌ها نشان داد. نتیجه گیری: از آنجا که چای به طور مستقیم پس از نوشیدن بر دستگاه گوارشی تاثیر می‌گذارد، منجر به کاهش انتروباکتریاسه‌ها و کاهش کلونیزاسیون آنها بر سطح سلول‌های اپی تلیال دستگاه گوارشی، کاهش خطر عفونت‌های روده‌ای و کاهش تولید مواد سرطان زا از قبیل اسکاتول در اثر متابولیسم این باکتری‌ها در روده می‌شود. هم‌چنین می‌توان از پلی فنل‌های چای به عنوان نگهدارندۀ مواد غذایی در صنایع نیز بهره گرفت.
