---

---

---

---

زمینه و هدف: نمودار قیفی ابزاری ترسیمی برای بررسی سوگیری انتشار در مطالعات متا آنالیز است. هدف مقاله حاضر معرفی کاربردی دیگر از این نمودار به عنوان وسیله‎ای برای پایش یکی از شاخص‎های اجرایی برنامه پزشک خانواده و مشخص کردن وضعیت هر یک از مراکز بهداشت شهرستان‎های تابعه استان مرکزی از نظر وضعیت ارجاع بیماران از سطح اول به سطح تخصصی و مقایسه‎ی آن با دو نمودار دیگر میله‎ای و کاترپیلار از این نظر می‎باشد.

مواد و روش‎ها: در این مطالعه مقطعی برای رسم نمودار قیفی، درصد ارجاعات هر شهرستان با توجه به متوسط ماهانه ویزیت و ارجاع انجام شده، محاسبه گردید. بر اساس دستور‎العمل کشوری برنامه پزشک خانواده، مقدار استاندارد ارجاع، حد 10 درصد در نظر گرفته شد. برای هر شهرستان یک حدود اطمینان 99 درصد با در نظر گرفتن سه انحراف معیار نسبت به عدد 10 درصد بر مبنای متوسط کل ویزیت ماهیانه هر شهرستان محاسبه شد.

یافته‎ها: بر اساس نمودار قیفی شهرستان‎های آشتیان، ساوه، تفرش، کمیجان و خمین، در حد انتظار ارجاع قرار داشتند. این در حالی است که شهرستان‎های اراک، شازند، زرندیه، دلیجان و محلات دارای ارجاع بیش از حد انتظار بودند که در این میان ارجاع به سطح تخصصی در محلات بیش از سایر شهرستان‎ها بود.

نتیجه‎گیری: نمودار قیفی توانست بهتر از دو نمودار دیگر وضعیت ارجاع به سطح تخصصی را برای مراکز بهداشت شهرستان‎ها نشان دهد، از این رو می‎تواند در پایش برنامه‎های سلامت کشورابزاری مفید واقع شود .

---

مقدمه: مایکوباکتریوم توبرکلوزیس معمولا در ریه ها ایجاد عفونت میکند. اما ممکن است اندامهای غیر از ریه ها را نیز درگیر نماید. هدف این مطالعه بررسی تحلیلی وضعیت بیماری سل خارج ریوی در استان مرکزی می باشد.

مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی اطلاعات موجود در نرم افزار و دفاتر ثبت اطلاعات موجود درمراکز بهداشت شهرستان ها جمع اوری و با کمک نرم افزار اماری SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: در مدت فوق جمعا 1787 بیمار مبتلا به سل شناسایی شدند که از این تعداد 24.2% مبتلا به سل خارج ریوی بودند. 9/1 درصدبیماران مبتلا به سل خارج ریوی همراه با عفونت HIV بودند . نسبت جنسی زن به مرد برابر3/1 می باشد. 5/82 درصد از مسلولین خارج ریوی دارای ملیت ایرانی ومیانگین سنی 3/43 سال بود . سل غدد لنفاوی ، استخوان و مفاصل و سل پلوربیشترین شیوع را داشتند. همچنین سل خارج ریوی بطور معنی داری در جنس مونث ، سن 55-15 بیشتر بوده و تاخیر در تشخیص آن بیشتر از سل ریوی است و برعکس میزان عود در سل ریوی بطور معنی داری بیشتر از سل خارج ریوی است.

نتیجه گیری: با توجه به اینکه نسبت سل ریوی اسمیر مثبت به مجموع سل ریوی اسمیر منفی و سل خارج ریوی کمتر از یک می باشد و همچنین بالاتر بودن تاخیر تشخیص سل خارج ریوی لازم است نسبت به اموزش پزشکان و کارکنان بهداشتی درمانی در زمینه اشنایی بیشتر با سل خارج ریوی و راههای تشخیص ان برنامه ریزی بیشتری انجام شود.

---

زمینه و هدف: ایدز بیماری کشنده‌ای است که سیستم ایمنی بدن انسان را تحت‌تأیر قرار می‌دهد این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت زندگی بیماران ویروس نقص ایمنی انسانی  در استان مرکزی انجام شد.
مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی است که در سال‌های 1398 تا 1399 در استان مرکزی انجام شده است. برای تعیین کیفیت زندگی در بیماران ویروس نقص ایمنی انسانی از پرسش‌نامه سازمان جهانی بهداشت استفاده شده است. این پرسش‌نامه شامل حیطه‌های جسمانی، حیطه روانی، سطح استقلال، رابطه اجتماعی، محیط و روحی است. تحلیل‌های آماری در نرم‌افزار STATA انجام گرفت.
ملاحظات اخلاقی: این پژوهش پس از تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی اراک با کد اخلاق: ‌‌IR.ARAKMU.REC.1398.008 اجرا شد.
یافته ها: در این مطالعه در کل 126 فرد دارای ویروس نقص ایمنی انسانی در مطالعه وارد شدند. میانگین سنی افراد وارد ‌شده در مطالعه 2/10‌±‌4/40 سال بوده است. میانگین نمره هر یک از حیطه‌های جسمانی 3/3‌±‌14/4، روانی 3/2±‌11/7، استقلال 3/8±13/3، اجتماعی 3/1±‌2/11، محیط 3/0±‌10/8، روحی 3/3‌±‌13/2و نمره کل کیفیت زندگی 2/6±‌12/1بوده است. در آنالیز رگرسیون خطی چندمتغیره وضعیت اقتصادی اجتماعی بالاتر و سابقه زندانی نشدن به‌طور معناداری نمرات بالاتری از کیفیت زندگی کل را پیش‌بینی کرده است.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد نمره کل کیفیت زندگی در هر یک از حیطه‌های آن در افراد دارای HIV در استان مرکزی از میانگین متوسطی برخوردار است. از جمله عوامل مرتبط با افزایش نمره کیفیت زندگی می‌توان به جنسیت مرد، وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالاتر و سابقه زندانی نشدن اشاره کرد. پیشنهاد می‌‌شود ارزیابی کیفیت زندگی این بیماران به پروتکل‌های مراقبتی آن‌ها اضافه شود تا بتوان اقدامات مؤثری در جهت ارتقای آن کرد.