زمینه و هدف: وجود آلاینده‌هایی نظیر مونواکسیدکربن (CO)، دی‌اکسیدگوگرد (₂SO)، دی‌اکسید نیتروژن (₂NO)، ازن (₃O) و ذرات معلق در هوا آسیب‌های فراوانی بر سلامت جوامع بشری وارد می‌کنند. تعیین غلظت واقعی آلاینده‌ها و توصیف وضعیت کمّی و کیفی هوا در مقایسه با شرایط استاندارد و اطلاع‌رسانی به موقع به مردم به منظور تدوین برنامه‌های کنترل آن ضروری می‌باشد. شهر کاشان به‌دلیل همجواری با کویر تحت تأثیر وزش بادهای حاوی ذرات معلق قرار دارد. هم‌چنین افزایش جمعیت و استقرار کارخانه‌ها و صنایع گوناگون در این شهرستان از جمله منابع مصنوعی آلودگی هوا می‌باشند که سنجش و پایش و مقایسه آلودگی هوای کاشان را با شرایط استاندارد الزامی می‌سازد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی –مقطعی، غلظت پنج آلاینده CO، ₂SO، ₂NO، ₃O و ذرات معلق کمتر از 10 میکرون (₁₀PM) براساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی در سال 1390 در ایستگاه پانزده خرداد کاشان سنجیده شد. مقادیر میانگین و حداکثر سالیانه، میانگین و حداکثر مقدار فصول تابستان و زمستان و صدک 98 سالیانه مربوط به هر آلاینده تعیین گردید و به نرم‌افزار AirQ انتقال داده شد. بر این اساس، تعداد مرگ و نوع بیماری منتسب به هر آلاینده محاسبه گشت.

یافته‌ها: نتایج مدل گویای این واقعیت است که تعداد تجمعی موارد مرگ منتسب به آلاینده‌های ₁₀PM، ₂NO، ₂SO و ₃O به ترتیب برابر با 100، 22، 82 و 54 مورد در شهر کاشان می‌باشد.

نتیجه‌گیری: به طور کلی، ذرات معلق بیشترین تأثیر را در بروز مرگ و بیماری ناشی از آلودگی هوا دارند. با توجه به نتایج به دست آمده، مدیریت منابع آلاینده ذرات معلق و دی‌اکسید گوگرد سهم بسزایی در کاهش اثرات سوء بهداشتی آلودگی هوای کاشان دارد.

زمینه و هدف: امروزه وجود آلاینده‏های زیست محیطی جزء مهم‏ترین مشکلات بشر است. هدف از مطالعه حاضر سنجش سازه‏های مدل اعتقاد بهداشتی در خصوص ارتقاء رفتارهای پیش‏گیری کننده از مواجهه با هوای آلوده در زنان باردار شهر اراک در سال 93 می‏باشد.

مواد و روش‏ها: در این پژوهش مقطعی-تحلیلی، 208 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک به صورت چند مرحله‏ای انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات به وسیله پرسش‏نامه پایا و روا و به روش خود- گزارش دهی جمع‏آوری شد. این پرسش‏نامه شامل مشخصات دموگرافیک مادر، ابعاد مدل اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد مادران بوده است. در نهایت داده‏ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‏ها: میانگین سنی مادران مورد مطالعه 77/4±48/26 و میانگین سن بارداری آنان 59/5±88/14هفته بود. بیشترین میزان تحصیلات زنان باردار(1/47 درصد) دیپلم بود. میانگین نمره عملکرد مادران 09/72 بود و در بین سازه‏ها حساسیت درک شده بیشترین (25/83) و موانع درک شده کمترین (16/59) نمره را داشتند. در تحلیل رگرسیونی به منظور پیش‏گویی رفتار با استفاده از سازه‏های مدل اعتقاد بهداشتی مشخص شد که از بین این متغیرهای بررسی شده متغیرهای راهنمای عمل خارجی، حساسیت درک شده و موانع به عنوان پیش‏گویی کننده رفتار هستند که این متغیرها در مجموع 26 درصد (265/0=R2) از تغییرات رفتار را پیش‏گویی نمودند.

نتیجه‏گیری: بر اساس نتایج مطالعه، سازه‏های راهنماهای عمل خارجی و حساسیت و موانع درک شده باید به عنوان مهم‏ترین عوامل پیش‏بینی کننده رفتار مادران در طراحی مداخلات آموزشی در نظر گرفته شوند.

چکیده

زمینه و هدف: مواجهه افراد با آلودگی هوا، خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر نارسایی قلبی، آسم و سرطان را افزایش می‌دهد. اظهارات حاکی است که استرس اکسیداتیو در اختلالات ایجاد شده ناشی از آلودگی دخیل می‌باشد. اخیراً گاماگلوتامیل ترانسفراز (GGT) به عنوان یک مارکر استرس اکسیداتیو شناخته شده است. هدف از این مطالعه، بررسی اثر مواجهه با آلودگی هوای بیرون بر فعالیت آنزیم  GGTو هم‌چنین استفاده از سطح سرمی آن به عنوان مارکر جهت بررسی اثرات نامطلوب آلودگی هوا بر افراد در مواجهه با سطح بالایی از آلودگی هوا بوده است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی- تحلیلی، 110 مرد بالغ سالم غیر سیگاری و شاغل که در منطقه‌ای با آلودگی هوای بالا و 90 مرد شاغل در منطقه‌ای با آلودگی هوای پایین به عنوان گروه کنترل وارد مطالعه شدند. سن همه افراد شرکت کننده بین 25 تا 45 سال بود و حداقل سه سال سابق کار داشتند. فعالیت GGT  در نمونه‌های سرم با استفاده از روش اسپکتروفتومتریک تعیین شد.

یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که سطح آنزیم GGT در سرم افراد شرکت کننده در منطقه دارای آلودگی هوای بالا (61/1±92/33 واحد بر لیتر) در مقایسه با سطح این آنزیم در منطقه کنترل(74/1±62/33 واحد بر لیتر) اختلاف معنی‌داری ندارد.

نتیجه‌گیری: به طور کلی، این مطالعه فرضیه استفاده از آنزیم GGT به عنوان مارکر استرس اکسیداتیو در مواجهه با آلودگی هوای بیرون را اثبات نکرد. برای تایید این نتایج، باید تحقیقات با حجم نمونه بیشتر و هم‌چنین در سایر مناطق انجام شود.

چکیده

زمینه و هدف: کیفیت پایین هوا خسارت‌های فراوانی بر محیط زیست و انسان وارد می‌کند. آگاهی از وضعیت کیفیت هوا اثرات بهداشتی آلودگی هوا را کاهش می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای شاخص بهداشت کیفیت هوا(AQHI) و کاربردهای آن در هفت کلان‌شهر اصلی ایران در سال 90 انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. ابتدا اطلاعات ساعتی مربوط به چهار آلاینده معیار از سازمان حفاظت محیط زیست هفت کلان شهر ایران جمع آوری گردید .سپس به وسیله معیار‌های سازمان جهانی بهداشت اعتبار سنجی گردیده و با توجه به دستورالعمل‌ها، شاخص بهداشت کیفیت هوا محاسبه شد و بر مبنای جداول استاندارد کیفیت بهداشتی هوا در گروه‌های خطر کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه بندی گردید.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بر اساس شاخص بهداشت کیفیت هوا میزان آلودگی هوا در هفت کلان‌شهر کشور در وضعیت نا مناسبی قرار دارد و بر این اساس کیفیت هوا در شهرهای اهواز، اراک، تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد به ترتیب در 85، 73، 70، 60، 47، 43 و 29 درصد از روز‌ها از حد استاندارد تجاوز کرده است.

نتیجه‌گیری: با توجه به کیفیت نامطلوب هوا و پیامدهای بهداشتی ناشی از آن، اهمیت شاخص بهداشت کیفیت هوا در جهت برنامه‌ریزی کنترل آلودگی هوا و آگاهی شهروندان از وضعیت روزانه کیفیت هوا و اثرات بهداشتی آن آشکار می‌گردد.