زمینه و هدف: سرطان سینه یکی از شایع‏ترین انواع سرطان‏ها و یکی از اصلی‏ترین دلایل مرگ در اثر سرطان در سرتاسر جهان است که به یک نگرانی جهانی در حوزه سلامت تبدیل شده است. محصول ژن ApE1 (اندونوکئاز آپورینیک/آپیریمیدینیک) یک پروتئین چند عملکردی است که در مسیر ترمیم با برداشت باز (BER) نقش مهمی دارد. پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدی T>G در اگزون شماره 5 منجر به جانشینی Asp>Glu در کدون 148 می گردد (Asp148Glu). در این پژوهش مورد- شاهدی به بررسی ارتباط این پلی مورفیسم و خطر ابتلا به سرطان سینه در جمعیت گیلان پرداخته شد.

مواد و روش‏ها: جهت بررسی پلی مورفیسم ژن APE1 مورد-شاهدی، نمونه‏های خون از 75 فرد مبتلا به سرطان سینه و 75 فرد سالم جمع‏آوری شد و با استفاده از پرایمرهای اختصاصی طراحی شده با روش AS-PCR مورد بررسی قرار گرفت. هم‏چنین به منظور بررسی ارتباط بین فراوانی ژنوتیپی و آللی در دو گروه بیمار و کنترل از آزمون کای مربع (&chi2) استفاده گردید.

یافته‏ها: بررسی‏ها در دو گروه بیمار و کنترل نشان داد با توجه به مقدار 1/0p= و هم‏چنین p آللی معادل 6/0 ارتباطی بین پلی مورفیسم کدون 148 ژن ApE1 و سرطان سینه در جمعیت مورد مطالعه وجود ندارد.

نتیجه‏گیری: یافته‏های این تحقیق عدم ارتباط معنی‏دار بین پلی مورفیسم Asp148Glu با خطر ابتلا به سرطان سینه را نشان داد(1/0p=). این در حالی است که برای روشن شدن نقش پلی مورفیسم Asp148Glu در سرطان سینه به مطالعات بیشتری نیاز است.

زمینه و هدف: سرطان در افراد مسن به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. با توجه به ساختار جمعیتی کشور انجام مطالعه‌ای که اپیدمیولوژی و روند تغییرات بروز سرطان را در سالمندان کشور مشخص کند ضروری می‏باشد، لذا این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژی و روند بروز سرطان در سالمندان ایران از سال 1382 تا 1388 صورت گرفته است.

مواد و روش‏ها: مطالعه حاضر به صورت مقطعی و با استفاده از تحلیل داده‌های موجود انجام گرفته است و از داده‌های منتشر شده سیستم ثبت کشوری موارد سرطان در آن استفاده شده است. در این مطالعه کلیه موارد ثبت شده کشوری سرطان در سالمندان طی سال‏های 82 تا 88 در کل کشور مورد بررسی قرار گرفته است. میزا‌ن‌ بروز موارد گزارش شده سنی با روش استاندارد سازی مستقیم و با استفاده از جمعیت استاندارد جهان محاسبه شده است. آزمون روند خطی کوکران-آرمیتاژ نیز جهت بررسی تغییرات روند میزان بروز و با استفاده از نرم افزار Winpepi انجام شد.

یافته‌ها: بررسی آمار مرکز ثبت سرطان نشان می‌دهد که بروز سرطان‌ها با افزایش سن افزایش یافته و بیشتر موارد سرطان در سالمندان (افراد بالای 60 سال) اتفاق افتاده است، به طوری که حداکثر بروز در سن 80 تا 84 سال بوده است، ولی پس از سن 85 کاهش یافته است. شایع‏ترین سرطان در این فاصله زمانی(82 تا 84) در میان سالمندان سرطان پوست بوده است. هم‏چنین طبق این آمار میزان بروز سرطان‌ها در میان مردان سالمند بالاتر از زنان سالمند بوده است.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، روند بروز سرطان در سالمندان در حال افزایش می‏باشد و با افزایش سن، بروز انواع مختلف سرطان‌ها افزایش می‌یابد. از این رو اجرای برنامه‌های غربال‌گری و آموزش‌های لازم در زمینه تشخیص زودرس و دوری از مواجهه با عوامل خطر، برای کاهش ابتلا به سرطان در سالمندان ایرانی می‌تواند مفید باشد.

زمینه و هدف: وجود آلاینده‌هایی نظیر مونواکسیدکربن (CO)، دی‌اکسیدگوگرد (₂SO)، دی‌اکسید نیتروژن (₂NO)، ازن (₃O) و ذرات معلق در هوا آسیب‌های فراوانی بر سلامت جوامع بشری وارد می‌کنند. تعیین غلظت واقعی آلاینده‌ها و توصیف وضعیت کمّی و کیفی هوا در مقایسه با شرایط استاندارد و اطلاع‌رسانی به موقع به مردم به منظور تدوین برنامه‌های کنترل آن ضروری می‌باشد. شهر کاشان به‌دلیل همجواری با کویر تحت تأثیر وزش بادهای حاوی ذرات معلق قرار دارد. هم‌چنین افزایش جمعیت و استقرار کارخانه‌ها و صنایع گوناگون در این شهرستان از جمله منابع مصنوعی آلودگی هوا می‌باشند که سنجش و پایش و مقایسه آلودگی هوای کاشان را با شرایط استاندارد الزامی می‌سازد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی –مقطعی، غلظت پنج آلاینده CO، ₂SO، ₂NO، ₃O و ذرات معلق کمتر از 10 میکرون (₁₀PM) براساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی در سال 1390 در ایستگاه پانزده خرداد کاشان سنجیده شد. مقادیر میانگین و حداکثر سالیانه، میانگین و حداکثر مقدار فصول تابستان و زمستان و صدک 98 سالیانه مربوط به هر آلاینده تعیین گردید و به نرم‌افزار AirQ انتقال داده شد. بر این اساس، تعداد مرگ و نوع بیماری منتسب به هر آلاینده محاسبه گشت.

یافته‌ها: نتایج مدل گویای این واقعیت است که تعداد تجمعی موارد مرگ منتسب به آلاینده‌های ₁₀PM، ₂NO، ₂SO و ₃O به ترتیب برابر با 100، 22، 82 و 54 مورد در شهر کاشان می‌باشد.

نتیجه‌گیری: به طور کلی، ذرات معلق بیشترین تأثیر را در بروز مرگ و بیماری ناشی از آلودگی هوا دارند. با توجه به نتایج به دست آمده، مدیریت منابع آلاینده ذرات معلق و دی‌اکسید گوگرد سهم بسزایی در کاهش اثرات سوء بهداشتی آلودگی هوای کاشان دارد.

زمینه و هدف: شیردهی انحصاری در شش ماه اول زندگی نقش عمده‌ای در پیش‌گیری از مرض و مرگ و میر کودکان دارد. قصد شیردهی انحصاری در بارداری یکی از عوامل پیش‌گویی کننده‌ این رفتار است. تعیین عوامل موثر بر قصد شیردهی انحصاری به برنامه‌ریزی برای ارتقاء قصد شیردهی و به دنبال آن رفتار شیردهی کمک می‌کند. هدف از این مطالعه، تعیین عوامل پیش‌گویی‌کننده قصد شیردهی انحصاری زنان باردار به وسیله تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه تحلیلی بر روی 224 زن نخست‌زای مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر کاشان در سال 1392 انجام شد. نمونه‌ها به صورت تصادفی از 16 مرکز بهداشتی درمانی انتخاب شدند. مادران پرسش‌نامه‌های دموگرافیک، قصد، نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده را تکمیل کردند. برای تعیین عوامل پیش‌گویی کننده قصد شیردهی انحصاری و تحلیل داده‌ها از آزمون رگرسیون خطی استفاده شد.

یافته‌ها: در مدل رگرسیونی، کنترل رفتاری درک شده (001/0>p، 42/0=&beta)، نگرش (01/0>p، 27/0=&beta) و هنجارهای ذهنی (04/0>p، 18/0=&beta)، پیش‌گویی کننده قصد شیردهی انحصاری بودند. این مدل توانست 63 درصد از واریانس قصد شیردهی انحصاری را توضیح دهد. آگاهی و عوامل دموگرافیک، پیش‌بینی کننده قصد شیردهی نبودند.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که کنترل رفتاری درک شده، نگرش و هنجارهای ذهنی می‌توانند قصد شیردهی انحصاری زنان نخست‌زا را پیش‌گویی کنند، از این رو باید به عنوان یک راهنمای کلی در طراحی مداخلات آموزشی برای بهبود شیردهی انحصاری زنان مورد توجه قرار گیرند.

  زمینه و هدف: دندریمرها زیر مجموعه‌ای از ساختارهای شاخه‌دار هستند که نظم ساختاری مشخصی دارند. هدف از انجام این تحقیق بررسی کارایی دندریمر پلی‌پروپیلن ‌ایمین- G2 در حذف باکتری ‏ های اشرشیاکلی، پروتئوس میرابیلیس، باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس از محلول آبی می ‏ باشد.

  مواد و روش ‏ ها: در این مطالعه آزمایشگاهی، ابتدا از هر سویه باکتری رقت 10³ واحد تشکیل دهنده کلونی در میلی ‏ لیتر تهیه شد. سپس غلظت ‏ های مختلفی (5/0، 5، 50 و 500 میکروگرم بر میلی ‏ لیتر) از دندریمر به نمونه آب اضافه شد. به منظور تعیین کارایی دندریمر در حذف باکتری ‏ ها، نمونه ‏ برداری در زمان ‏ های مختلف (0، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 دقیقه) انجام گردید و بر روی محیط نوترینت آگار کشت داده شد. نمونه ‏ ها به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتی ‏ گراد قرار گرفتند و پس از آن تعداد کلونی ‏ ها شمارش شدند.

  یافته ‏ ها: با افزایش غلظت دندریمر و زمان تماس، تعداد باکتری ‏ ها در محلول آبی کاهش یافت. در زمان ‏ های 40، 50 و 60 دقیقه و غلظت ‏ های 50 و 500 میکروگرم بر میلی ‏ لیتر، تمامی انواع باکتری ‏ های موجود در محلول آبی حذف شدند. غلظت 5/0 میکروگرم بر میلی ‏ لیتر از دندریمر تاثیری در کاهش تعداد باکتری ‏ های اشرشیاکلی و پروتئوس میرابیلیس نداشت. تاثیر دندریمر بر باکتری ‏ های گرم منفی ضعیف ‏ تر از باکتری ‏ های گرم مثبت بود.

  نتیجه ‏ گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که دندریمر پلی ‏ پروپیلن ایمین- G2 قادر به حذف اشریشیاکلی، پروتئوس میرابیلیس، استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سوبتیلیس در محلول آبی است. با این حال استفاده از دندریمر برای گندزدایی آب آشامیدنی نیازمند مطالعات بیشتر و وسیع ‏ تر می ‏ باشد.

زمینه و هدف: امروزه وجود آلاینده‏های زیست محیطی جزء مهم‏ترین مشکلات بشر است. هدف از مطالعه حاضر سنجش سازه‏های مدل اعتقاد بهداشتی در خصوص ارتقاء رفتارهای پیش‏گیری کننده از مواجهه با هوای آلوده در زنان باردار شهر اراک در سال 93 می‏باشد.

مواد و روش‏ها: در این پژوهش مقطعی-تحلیلی، 208 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک به صورت چند مرحله‏ای انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات به وسیله پرسش‏نامه پایا و روا و به روش خود- گزارش دهی جمع‏آوری شد. این پرسش‏نامه شامل مشخصات دموگرافیک مادر، ابعاد مدل اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد مادران بوده است. در نهایت داده‏ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‏ها: میانگین سنی مادران مورد مطالعه 77/4±48/26 و میانگین سن بارداری آنان 59/5±88/14هفته بود. بیشترین میزان تحصیلات زنان باردار(1/47 درصد) دیپلم بود. میانگین نمره عملکرد مادران 09/72 بود و در بین سازه‏ها حساسیت درک شده بیشترین (25/83) و موانع درک شده کمترین (16/59) نمره را داشتند. در تحلیل رگرسیونی به منظور پیش‏گویی رفتار با استفاده از سازه‏های مدل اعتقاد بهداشتی مشخص شد که از بین این متغیرهای بررسی شده متغیرهای راهنمای عمل خارجی، حساسیت درک شده و موانع به عنوان پیش‏گویی کننده رفتار هستند که این متغیرها در مجموع 26 درصد (265/0=R2) از تغییرات رفتار را پیش‏گویی نمودند.

نتیجه‏گیری: بر اساس نتایج مطالعه، سازه‏های راهنماهای عمل خارجی و حساسیت و موانع درک شده باید به عنوان مهم‏ترین عوامل پیش‏بینی کننده رفتار مادران در طراحی مداخلات آموزشی در نظر گرفته شوند.

زمینه و هدف: افزایش جمعیت، بهبود سطح کیفیت زندگی و توسعه صنایع باعث افزایش نرخ تولید زباله‌های شهری و صنعتی گردیده است. شیرابه حاصل از زباله، به دلیل آلودگی زیاد، اثرات نامطلوب فراوانی بر سلامت انسان و محیط زیست دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته نظیر فنتون و فرایندهای وابسته به فنتون می‌توانند به شکل موثر تقاضای اکسیژن شیمیایی (COD) شیرابه را کاهش دهند.

مواد و روش‌ها: در این تحقیق، میزان کاهش کل جامدات معلق (TSS) موجود در شیرابه زباله کارخانه کمپوست اصفهان از طریق فرآیندهای الکتروشیمیایی، فنتون و الکتروفنتون مورد بررسی قرار گرفت. این فرآیندها در زمان‌های صفر، 20، 40 و60 دقیقه با شدت جریان‌های 5/0، 1 و 5/1 آمپر و غلظت پراکسیدهیدروژن برابر با 2000،1000و3000(میلی گرم بر لیتر) انجام گرفتند.

یافته‌ها: در هر سه فرآیند مورد بررسی، بیشترین مقدار حذف TSS، پس از 40 دقیقه از شروع آزمایش مشاهده شد. در بین فرآیندهای مورد بررسی، فرآیند الکتروفنتون با حذف 4/92 درصد به‌عنوان موثرترین روش شناخته شد. به علاوه، روش‌های فنتون و الکتروشیمیایی نیز به ترتیب 3/60 درصد و 7/41 درصد از TSS موجود در شیرابه را حذف نمودند.

نتیجه‌گیری: بنابراین، کاهش ذرات معلق موجود در شیرابه باعث تغییر ویژگی‌های آن می‌شود و آلودگی و اثرات نامطلوب زیست محیطی آن را می‌کاهد.

زمینه و هدف: اختلال رشد یکی از مشکلات شایع و مهم بهداشتی در دوران کودکی می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی رابطه سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی با عملکرد مادران در پیش‌گیری از اختلال رشد کودکان یک تا پنج سال شهرستان شازند در سال 1393 بود.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش مقطعی-تحلیلی، 202 نفر از مادران دارای کودک یک تا پنج سال شهرستان شازند به صورت تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات به وسیله پرسش‌نامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن تایید گردید، به روش خود گزارش دهی جمع‌آوری شد. این پرسش‌نامه شامل مشخصات دموگرافیک مادر، ابعاد مدل اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد مادران بود. در نهایت، داده‌ها با استفاده نرم افزار SPSS نسخه‌ی 20 و از طریق آزمون‌های تی، کای مربع، همبستگی، آنووا و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین سنی مادران مورد مطالعه 28/5±76/28 سال و میانگین سنی کودکان آن‌ها 74/14±49/26 ماه بود. بیشترین میزان تحصیلات مادران(7/76 درصد) دیپلم بود. میانگین نمره عملکرد مادران 65/70 بود و در بین سازه‌ها، خودکارآمدی بیشترین (8/69) و راهنمای عمل خارجی کمترین (91/38) نمره را داشتند. در تحلیل رگرسیونی به منظور پیش‌گویی رفتار با استفاده از سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی، متغیرهای خودکارآمدی، منافع درک شده و موانع درک شده به عنوان پیش‌گویی کننده رفتار تعیین شدند که در مجموع 10 درصد (101/0=R²) از تغییرات رفتار را پیش‌گویی نمودند.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه، در طراحی مداخلات آموزشی باید بر سازه‌های خود کار آمدی، منافع درک شده و موانع درک شده به عنوان مهم‌ترین عوامل پیش‌بینی کننده رفتار مادران تاکید شود.

زمینه و هدف: اختلال رشد قد و وزن یکی از مهم‌ترین اختلالات سلامتی کودکان کمتر از 2 سال در کشورهای در حال توسعه است. بی‌توجهی به این اختلال می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی هم‌چون افزایش مرگ و نیز انواع معلولیت‌ها در کودکان شود. هدف از مطالعه حاضر، بررسی عوامل موثر بر رشد قد و وزن کودکان کمتر از 2 سال است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه هم-گروهی تاریخی بر روی نمونه‌ای مشتمل بر 2030 کودک زیر 2 سال شهر خرم آباد انجام گرفت که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و خوشه‌ای انتخاب شدند. بر اساس پرونده خانوار، وزن و قد کودک به صورت یک متغیر کمی ثبت گردید و در نهایت با استفاده از یک مدل طولی حاشیه‌ای و با در نظر گرفتن تابع ربط همانی و  نرم افزار R مدل بندی شد.

یافته‌ها: بر اساس مدل حاشیه‌ای، اثر متغیرهای سن کودک، جنسیت کودک و سطح تحصیلات مادر بر قد و وزن کودکان و اثر متغیر مرتبه تولد تنها بر قد کودکان کمتر از 2 سال معنی‌دار بود. با این وجود، متغیر وضعیت انحصاری با شیر مادر در شش ماهه نخست تولد ارتباط معنی‌داری با وزن و قد کودکان کمتر از 2 سال نداشت.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، توجه ویژه به پایش رشد فرزندان مادران کم‌سواد، به ویژه کودکان با جنسیت مونث و نیز دارای مرتبه تولد اول، از مهم‌ترین رویکردهای مقابله با اختلال رشد در این جمعیت می‌باشد.

زمینه و هدف: دندریمرها ماکرومولکول‌های دارای ساختار سه بعدی، منظم و پرشاخه‌اند. هدف از انجام این تحقیق بررسی کارایی دندریمر پلی‌آمیدوآمین G5- در حذف باکتری‌های اشرشیاکلی، کلبسیلا اوکسی‌توکا، سودوموناس آئروژینوزا، پروتئوس میرابیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس از محلول آبی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، ابتدا از هر سویه باکتری رقت 103 واحد تشکیل دهنده کلونی بر میلی‌لیتر تهیه شد. سپس غلظت‌های مختلفی (025/0، 25/0، 5/2 و 25 میکروگرم بر میلی‌لیتر) از دندریمر در دمای آزمایشگاه (25- 23 درجه سانتی‌گراد) به نمونه آب اضافه شد. به منظور تعیین کارایی دندریمر در حذف باکتری‌ها، نمونه‌برداری در زمان‌های مختلف (صفر، 10، 20، 30، 50 و 60 دقیقه) صورت گرفت و نمونه‌ها بر روی محیط نوترینت آگار کشت داده شدند. نمونه‌ها به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتی‌گراد گرماگذاری شدند و پس از آن تعداد کلنی‌ها شمارش شدند.

یافته‌ها: خاصیت ضد باکتریایی دندریمر در محیط آبی با افزایش غلظت دندریمر و زمان تماس، رابطه مستقیم دارد. در غلظت 25 میکرو گرم بر میلی‌لیتر و در زمان 60 دقیقه تمامی باکتری‌ها به جز استافیلو کوکوس اورئوس و در زمان 30 دقیقه باکتری‌های اشرشیاکلی و کلبسیلا اوکسی‌توکا، به صورت 100 درصد حذف شدند. هم‌چنین در غلظت 5/2 میکرو گرم بر میلی‌لیتر و در زمان 60 دقیقه باکتری‌های اشرشیاکلی، کلبسیلا اوکسی‌توکا و پروتئوس میرابیلیس به طور 100 درصد حذف شدند. تمامی غلظت‌های دندریمر در زمان‌های مختلف باعث کاهش تمامی باکتری‌ها شدند.

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که دندریمر پلی‌آمیدوآمین G5- قادر به حذف اشرشیاکلی، کلبسیلا اوکسی‌توکا، سودوموناس آئروژینوزا، پروتئوس میرابیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس از محلول آبی می‌باشد.

زمینه و هدف: سلامت روانی یکی از ابعاد مهم سلامت است و سازمان بهداشت جهانی سلامت را به عنوان «رفاه کامل جسمی، ذهنی و اجتماعی و نه صرفاً غیاب بیماری» تعریف می‌کند. با توجه به این که 79 درصد از آموزش بهداشت بر جنبه‌های فیزیکی متمرکز شده است، در واقع بیشترین تمرکز بر پارامترهای بیولوژیک افراد جهت سنجش میزان سلامت افراد صورت می‌گیرد. از این رو، پرسش‌نامه‌ای معتبر جهت سنجش سلامت افراد در جامعه پژوهشی از لحاظ روانی و فیزیکی مورد نیاز است.

مواد و روش‌ها: مدل رفاه کل‌گرا، منعکس کننده تحقیقات انجام شده بر روی سلامتی می‌باشد که از دیدگاه فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. در مطالعه حاضر، 102 نفر از مدیران و مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی اراک در سال 1393 در مطالعه شرکت نمودند و پرسش‌نامه فوق از نظر روایی و پایایی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: 102 نفر در این مطالعه شرکت کردند که 74 نفر آقا(72/5 درصد) و بقیه خانم بودند. ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه 0/93 به دست آمد. هم‌چنین در تمامی شش بعد مورد بررسی، میزان هم‌بستگی بین تمامی سوالات و بعد مربوط به آن با استفاده از آزمون اسپیرمن سنجیده شد و مشخص گردید که بین تمامی سوالات و بعد مربوطه هم‌بستگی مثبت آماری معنی‌داری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: نسخه فارسی پرسش‌نامه سلامت روانی و فیزیکی برگرفته از مدل رفاه کل‌گرا، برای سنجش میزان سلامت در افراد جامعه  مناسب بوده و از روایی و پایایی خوبی برخوردار می‌باشد.

زمینه و هدف: با توجه به این که پسماندهای دندان‌پزشکی به علت دارا بودن عوامل سمی و خطرناک از جمله مهم‌ترین آلاینده‌های محیط زیست محسوب می‌شوند، بنابراین تصفیه و مدیریت مناسب آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف این مطالعه آنالیز کمی و کیفی پسماند تولیدی مطب‌های دندان‌پزشکی عمومی و نحوه مدیریت آن در شهر اراک بود.

مواد و روش‌ها: از 5 مطب دندان‌پزشکی عمومی منتخب، 15 نمونه پسماند برداشت و به 66 جزء و 4 بخش تقسیم و خصوصیات کمی و کیفی آنها ارزیابی شد. نحوه مدیریت پسماند تولیدی نیز با استفاده از یک چک لیست بررسی شد.

یافته‌ها: بر اساس نتایج، سرانه و میانگین پسماندهای تولیدی هر مطب به ترتیب برابر با g/day-patient 71/66 و g/day 45/1340 بود. سهم پسماندهای بالقوه عفونی، شبه خانگی، شیمیایی-دارویی و سمی به ترتیب برابر با 25/54، 14/35، 19/8 و 14/2 درصد بود. بیش از 80 درصد پسماند تولیدی مربوط به 10 جزء دستکش لاتکسی، پلاستیک و نایلون، دستمال کاغذی آلوده به خون و بزاق، کاغذ و مقوا، آمپول مصرف شده، سرساکشن، گچ قالب‌گیری، مواد غذایی، دنتال رول آلوده به خون و بزاق و دستکش نایلونی بود.

نتیجه‌گیری: جمع‌آوری و دفع هر بخش از پسماندهای دندانپزشکی (پسماندهای سمی، شیمیایی-دارویی، بالقوه‌عفونی و شبه خانگی) می‌بایست به صورت جداگانه و مطابق با ضوابط مربوطه انجام گیرد.

زمینه و هدف : رضایت مشتری طی چند دهه اخیر بعنوان یک شاخص مهم جهت ارزیابی کیفیت خدمات ارائه شده جایگاه ویژه ایی پیدا کرده است. هدف اصلی این مقاله مقایسه رضایت مندی مراجعین به پایگاهای بهداشتی  دولتی و پایگاه های بهداشتی برون سپاری شده تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1393 می باشد.

مواد و روش :

   این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و بصورت مقطعی می باشد که بر روی 216 مراجعه کننده به ده پایگاه بهداشتی دولتی و  برون سپاری شده در استان قم  انجام گرفته است. پایگاه های بهداشتی به روش نمونه گیری  خوشه ایی و از مناطق مختلف شهری انتخاب و مراجعه کنندگان به روش نمونه گیری تصادفی ساده  انتخاب گردیده اند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه  محقق ساخته با طیف پنج درجه ایی لیکرت می باشد،که روایی آن از طریق پانل خبرگان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفته است. داده ها پس از جمع آوری با نرم افزار SPSS 20و به کمک روش های آمار توصیفی، آزمون من ویتنی وکای اسکویر،و در سطح معنی داری 05.  مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته ها :

   از مجموع 60 پایگاه موجود 20 پایگاه(33.33 درصد) برون سپاری شده و 40 پایگاه (66.66 درصد)دولتی بودند، نتایج نشان داد که در بخش مراقبت از کودک و بخش واکسیناسیون و بخش مادران باردار، در پایگاه های بهداشتی واگذارشده رضایتمندی کل به ترتیب 64.5 و55.42و67.43 درصد و در پایگاه های دولتی به ترتیب 35.5و44.58 و37.66 درصد بدست آمد ه و این اختلاف معنی دار است. در پایگاه های دولتی رضایتمندی مراجعین از خدمات واکسیناسیون (57.1 درصد) بیشتر از پایگاه های واگذار شده(47.2 درصد) می باشد، همچنین در پایگاه های بهداشت دولتی میزان رضایت از مهارت علمی کارکنان(55.1 درصد) بیشتر از پایگاه های واگذار شده (44.9 درصد) می باشد و این  اختلاف معنی دار است.

نتیجه گیری :

   یافته های پژوهش فعلی نشان داد که تفاوت معنی داری در رضایتمندی مراجعین به پایگاه های دولتی و واگذار شده وجود دارد ، توجه ویژه به برنامه های آموزشی پرسنل از طرف مدیران و همچنین لحاظ نمودن نتایج رضایتمندی مراجعین در ارزشیابی عملکرد پرسنل در مراکز بهداشتی و درمانی ضروری به نظر می رسد.

چکیده

زمینه و هدف: کیفیت پایین هوا خسارت‌های فراوانی بر محیط زیست و انسان وارد می‌کند. آگاهی از وضعیت کیفیت هوا اثرات بهداشتی آلودگی هوا را کاهش می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای شاخص بهداشت کیفیت هوا(AQHI) و کاربردهای آن در هفت کلان‌شهر اصلی ایران در سال 90 انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. ابتدا اطلاعات ساعتی مربوط به چهار آلاینده معیار از سازمان حفاظت محیط زیست هفت کلان شهر ایران جمع آوری گردید .سپس به وسیله معیار‌های سازمان جهانی بهداشت اعتبار سنجی گردیده و با توجه به دستورالعمل‌ها، شاخص بهداشت کیفیت هوا محاسبه شد و بر مبنای جداول استاندارد کیفیت بهداشتی هوا در گروه‌های خطر کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه بندی گردید.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بر اساس شاخص بهداشت کیفیت هوا میزان آلودگی هوا در هفت کلان‌شهر کشور در وضعیت نا مناسبی قرار دارد و بر این اساس کیفیت هوا در شهرهای اهواز، اراک، تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد به ترتیب در 85، 73، 70، 60، 47، 43 و 29 درصد از روز‌ها از حد استاندارد تجاوز کرده است.

نتیجه‌گیری: با توجه به کیفیت نامطلوب هوا و پیامدهای بهداشتی ناشی از آن، اهمیت شاخص بهداشت کیفیت هوا در جهت برنامه‌ریزی کنترل آلودگی هوا و آگاهی شهروندان از وضعیت روزانه کیفیت هوا و اثرات بهداشتی آن آشکار می‌گردد.

چکیده

زمینه و هدف: اختلال رشد یکی از مشکلات شایع و مهم بهداشتی در دوران کودکی می باشد. پژوهش حاضربا هدف تعیین تأثیر آموزش بر رفتارهای پیش‌گیری کننده از اختلال رشد کودکان در مادران بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی صورت گرفت.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع مداخله‌ای است که در آن 100 نفر از مادران دارای کودک یک تا پنج سال شر کت داشته‌اند(نمونه‌ها به دو گروه مورد و شاهد، هر کدام 50 نفر، تقسیم شدند). نمونه‌گیری به صورت تصادفی ساده انجام گرفت. روش گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق ساخته بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد بود. سپس آموزش برای گروه مورد در طی یک ماه انجام شد و 3 ماه پس از آموزش، اطلاعات گردآوری گردید و با نرم افزارSPSS نسخه 20 تجزیه و تحلیل شد. علاوه بر آزمون‌های آمار توصیفی از آزمون مجذور کای، آزمون تی زوجی و آزمون تی مستقل استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین سنی مورد و شاهد به ترتیب 51/5±98/29 و 30/5±35/28 سال بود. میانگین سن کودکان به ترتیب 14/13±31/23 و 01/14±55/27 ماه بود. قبل از مداخله آموزشی بین دوگروه اختلاف معنی‌دار نبود و میانگین نمره شاخص‌ها در گروه مورد قبل از مداخله بدین صورت بود: آگاهی، 24/14±87/31؛ حساسیت، 86/5±23/64؛ شدت، 34/9±41/64؛ منافع، 79/6±75/61؛ موانع، 14/8±91/67؛ خود کارآمدی، 87/7±00/68؛ راهنمای عمل، 82/6±53/44 و عملکرد، 77/9±00/70. پس از آموزش، اختلاف معنی‌داری در همه متغیرهای ذکر شده بین دو گروه ایجاد شد.

نتیجه‌گیری: بر طبق نتایج، آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی جهت ارتقاء رفتارهای پیش‌گیری کننده از اختلال رشد توصیه می‌گردد.

زمینه و هدف: مصرف خودسرانه دارو یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی جوامع مختلف از جمله ایران به شمار می‌آید. هدف این مطالعه، تعیین منافع و موانع درک شده در خصوص مصرف خودسرانه داروها در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهر قم بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی مقطعی بود که روی زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر قم انجام شد. نمونه‌گیری به صورت چند مرحله‌ای انجام شد و تعداد 226 نفر از بین مراکز بهداشتی درمانی انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد مربوط به آگاهی از پیامدهای مصرف خودسرانه دارو، منافع و موانع درک شده و مصرف خودسرانه دارو و به کمک نرم افزارSPSS  نسخه‌ی 20 از طریق آزمون‌های آماری تی مستقل وکای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: طبق یافته های این مطالعه، 3/74 درصد از زنان سابقه مصرف خودسرانه دارو داشتند که 8/43 درصد از آنان به 6 ماه گذشته مربوط بوده است. میانگین نمره آگاهی از پیامدهای مصرف خودسرانه دارو و موانع درک شده در افرادی که سابقه مصرف خودسرانه دارو داشتند به طور معنی دار بیش‌تر از افرادی بود که سابقه مصرف خودسرانه دارو نداشتند(05/0>p). درحالی که بین منافع درک شده با سابقه مصرف خودسرانه دارو ارتباط آماری معنی‌داری مشاهده نشد(79/0p=).

نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع بالای مصرف خودسرانه دارو و وجود ارتباط بین آگاهی و موانع درک شده با مصرف خودسرانه دارو، ارائه برنامه‌های آموزشی لازم از طریق رسانه‌ها برای زنان در خصوص عوارض و پیامدهای مصرف خودسرانه دارو ضروری به نظر می‌رسد.

زمینه و هدف: ارزش‌یابی عملکرد اغلب به ‌عنوان یکی از مشکل‌ترین جنبه‌های کار مدیریت می‌باشد. فرآیند ارزش‌یابی عملکرد از ویژگی‌های دنیای کاری امروزی است که در ایجاد نیروی کاری مؤثر، مفید می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ابعاد عملکرد شغلی و عوامل مؤثر بر آن در کارکنان مراکز بهداشتی درمانی انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی و به‌ صورت مقطعی و تمام شماری بود و بر روی کارکنان مراکز بهداشتی درمانی و خانه‌های بهداشت تابعه شهرستان اسلام‌آباد غرب در سال 1394 انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از دو پرسش‌نامه مشخصات دموگرافیک و عملکرد شغلی هرسی و گلداسمیت جمع‌آوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل واریانس یک طرفه، تی مستقل و با کمک SPSS نسخه 19 تحلیل شد.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار عملکرد شغلی برابر با 9±5/52 به دست آمد. میان عملکرد شغلی با جنسیت و سطح تحصیلات رابطه معنی‌داری یافت شد(05/0p≤). میان ابعاد بازخورد و محیط با جنسیت و بعد حمایت با نوع استخدام رابطه معنی‌داری وجود داشت(05/0p≤).

نتیجه‌گیری: موفقیت و پیشرفت هر سازمان مبتنی بر عملکرد شغلی بالای کارکنان است. افزایش حقوق و مزایا و فراهم کردن محیط فیزیکی مناسب جهت بهبود عملکرد شغلی کارکنان توصیه می‌شود.

چکیده

زمینه و هدف: بهداشت‌ حرفه‌ای علم‌ و هنر کنترل مخاطرات شغلی است و ارزیابی ریسک یکی از وظایف ایشان است. انجمن بهداشت ‌صنعتی ‌آمریکا روشی را برای بررسی ریسک بهداشت‌ حرفه‌ای که دارای حساسیت، دقت و صحت لازم متناسب با اصول بهداشت ‌حرفه‌ای است ارائه کرده است .هدف از این مطالعه، بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، مشکلات اجرایی و ابزارهای بهبود دهنده از نظر کارشناسان بهداشت حرفه‌ای اراک است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت توصیفی -تحلیلی و به صورت سرشماری از کل کارشناسان بهداشت حرفه‌ای اراک (۵۳ نفر) انجام شد. به منظور بهبود درک و اجرای روش، فرم‌های ثبت اطلاعات جهت اجرای روش طراحی شدند. به منظور تسهیل در محاسبات و نگهداری سوابق یک فایل صفحه‌گسترده اکسل تهیه شد. پس از حدود ۵ سال از اجرا، نظر کارشناسان در این خصوص توسط یک پرسش‌نامه جمع‌آوری شده و اطلاعات به صورت توصیفی از طریق نرم‌افزار SPSS و ارتباط بین متغیرها از طریق ضریب پیرسون سنجیده شد.

یافته‌ها: فقط ۴ درصد از شرکت کنندگان در دوره دانشگاه با این روش ارزیابی ریسک آشنا شده بودند. در مطالعه حاضر، ۸۸ درصد اظهار داشتند که فرم‌های شناسایی اولیه تهیه شده در ساده‌سازی موثر بوده و ۸۴ درصد اظهار داشتند که فرم‌های شناسایی اولیه در فراگیری روش تأثیر گذار بوده است. رابطه میزان ساده‌ سازی فایل اکسل و سادگی مفاهیم در این روش ۷۴۳/۰ به دست آمد.

نتیجه‌گیری: استفاده از ابزارهایی مانند فرم‌های یکسان و صفحه‌ گسترده می‌تواند در درک و ساده‌‌سازی این روش کمک نماید و برخی از مشکلات اجرایی را کاهش دهد.