جستجو در مقالات منتشر شده


91 نتیجه برای سرطان

رضا پورایمانی، فریبا اسدپور،
دوره 19، شماره 2 - ( 2-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: عناصر پرتوزا با گسیل تابش‌های هسته‌ای باعث بروز بیماری‌هایی نظیر سرطان یا ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌گردند. بنابراین مطالعه پرتوزایی خاک و مواد غذایی و هم‌چنین محاسبه ریسک بروز سرطان برای مواد غذایی ضروری به نظر می‌رسد.

مواد و روشها: در این پژوهش، 9 رقم مختلف لوبیا شامل دانه‌های لوبیا، قسمت‌های هوایی آن و خاک زراعی آن‌ها جمع‌آوری شدند. با استفاده از روش طیف سنجی گاما و آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی با بازدهی نسبی 30 درصد، ویژه فعالیت هسته‌های پرتوزا 40K 232Th,226Ra , و137Cs در خاک و دانه‌ی لوبیا و قسمت‌های هوایی آن تعیین گردید.

یافتهها: مقدار آهنگ دوز جذبی در هوا در ارتفاع یک متری از سطح خاک در محدوده 23/77 تا 78/112 بر حسب نانوگری بر ساعت محاسبه گردید. مقدار دوز موثر جذبی سالیانه ناشی از مصرف لوبیا در کشور برای هر فرد بالغ در محدوده 14/122 تا 86/905 برحسب میکروسیورت در سال به دست آمد. ضریب ریسک ابتلا به سرطان برای ارقام مختلف لوبیا در محدوده 5-10×87/1 تا 4-10×59/1 تغییر نشان داد که کمتر از حد اکثر مقدار مجاز یعنی 3-10 است.

نتیجهگیری: ویژه فعالیت هستههای پرتوزا در نمونههای خاک بیشتر از میانگین جهانی میباشد. مقدار دوز جذبی ناشی از مصرف لوبیا برای بیشتر ارقام آن از مقدار متوسط جهانی بیشتر است. ضریب ریسک ابتلا به سرطان ناشی از مصرف لوبیا کمتر از حداکثر مقدار مجاز میباشد و مصرف لوبیا خطری برای سلامتی افرد ندارد.


فاطمه طرقی، فرهاد مشایخی، وحید منتظری، حمید سعیدی ساعدی،
دوره 19، شماره 3 - ( 3-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: 9MMP یکی از اعضای خانواده ماتریکس متالوپروتئینازها (MMPs) می‌باشد که پروتئین حاصل از آن قادر است شرایط مناسب برای مهاجرت سلول‌های سرطانی و رگ‌زایی درون تومور را فراهم نماید. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط پلی‌مورفیسم C>T در ناحیه 1562- راه انداز ژن 9MMP و پیشرفت سرطان سینه  در جمعیت شمال غرب ایران می‌باشد.

مواد و روشها: در این تحقیق مورد- شاهدی، جمعاً 187 زن مشارکت داشتند. پلی‌مورفیسم مورد نظر با روش PCR-RFLP و با استفاده از آنزیم Pae I بررسی گردید و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار مدکالک انجام گرفت.

یافتهها: توزیع ژنوتیپ CC در گروه‌های سرطانی و کنترل به ترتیب 44 و 5/62 و توزیع ژنوتیپ CT در گروه‌های سرطانی و کنترل به ترتیب 56 و 5/37 بود. در تحلیل آماری، مجذور کای و سطح معنی‌داری به ترتیب4/5 و 01/0 می‌باشد. علاوه بر این، بین پلی‌مورفیسم مورد نظر با درگیری غدد لنفاوی بیمار و نیز وجود تومور بزرگ‌تر از 2 سانتی‌متر مکعب ارتباط معنی‌دار وجود دارد(به ترتیب، 005/p=0 و 03/p=0). نتایج این تحقیق نشان داد که مورد مطالعه ما، پلی‌مورفیسم C>T 1562- ژن 9MMP با سرطان سینه در مرحله‌ی 2 و بالاتر ارتباط دارد. هم‌چنین وجود ژنوتیپ CT می‌تواند خطر متاستاز به غدد لنفاوی و خطر وجود تومور بزرگ‌تر از 2 سانتی‌متر مکعب را 4 برابر کند.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتیجه دست آمده ممکن است از این پلی‌مورفیسم به عنوان بیومارکر پیش آگهی استفاده کرد، هرچند نتیجه‌گیری قطعی نیازمند انجام این تحقیق با جامعه آماری بزرگ‌تر می‌باشد.


پریسا زرگر، اسماعیل غنی، فریده جلالی مشایخی، ابراهیم افتخار،
دوره 19، شماره 3 - ( 3-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: درصد کمی از بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال (CRC) به داروی 5- فلورویوراسیل (5-FU)، به عنوان داروی شیمی درمانی رایج، پاسخ می‌دهند. در مطالعه حاضر با هدف طراحی و مطرح ساختن یک پروتکل شیمی درمانی جدید، تأثیر ترکیب هم زمان اکریفلاوین (ACF) با 5-FU برمیزان مرگ و میر سلول‌های CRC مورد مطالعه قرار گرفته است.

مواد و روشها: از تست MTT برای ارزیابی اثر سیتوتوکسیک داروهای 5-FU و ACF بر رده‌های سلولی CRC (HCT116،LS174T و  SW480) استفاده شد. سلول‌ها با غلظت‌های متفاوت آکریفلاین (07/0 تا 5 میکرومولار) یا 5-FU (5/0 تا 64 میکرومولار) برای 72 ساعت تیمار شدند و سپس درصد زنده ماندن سلول‌ها و IC50 داروها محاسبه شد. برای ارزیابی تأثیر داروی ACF بر خاصیت ضد سرطانی 5-FU، سلول‌ها با غلظت‌های متفاوت 5-FU و غلظت IC30 داروی ACF به صورت هم زمان تیمار شدند.

یافتهها: ACF و 5-FU یک اثر مهاری وابسته به دوز بر رشد سلول‌های رده CRC داشتند. سلول‌های LS174T بیشترین و سلول‌های SW480 کمترین حساسیت را در مقابل داروی ACR و 5-FU نشان دادند. تیمار هم زمان دو دارو نشان داد که در حضور ACF حساسیت سلول‌ها در مقابل 5-FU تغییر معنی‌داری نمی‌یابد(05/0p>).

نتیجهگیری: مطالعه حاضر نشان داد که داروی ACF بر هر سه رده سلول‌های CRC دارای اثر سیتوتوکسیک بوده و باعث مرگ و میر آن‌ها می‌شود. با این حال استفاده هم‌زمان از ACF و 5-FU نمی‌تواند خاصیت ضد سرطانی داروی 5-FU را بهبود بخشد.


پریسا نوربخش، رضوان میرزایی، فاطمه یگانه فرد، قاسم مسیبی،
دوره 19، شماره 5 - ( 5-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: سرطان پستان یکی از علل عمده مرگ مرتبط با سرطان و شایع‌ترین بدخیمی در زنان سراسر جهان است. کمرین آدیپوکاین جدیدی است که در شروع و فرآیند التهاب و کموتاکسی سلول‌های دندریتیک و ماکروفاژهای نا بالغ  نقش دارد. هدف از این مطالعه، بررسی این بیومارکر در بیماران مبتلا به سرطان سینه بوده است.

مواد و روشها: این مطالعه به صورت مقطعی و مورد -شاهدی بود که در آن 45 بیمار مبتلا به سرطان پستان در بیمارستان ولیعصر اراک از خرداد تا آذر 1394 (با محدوده سن 18 تا 60 سال) و 40 داوطلب سالم به عنوان گروه شاهد زن (با محدوده سنی 22 تا 56 سال) مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران دارای کارسینوم مهاجم پستان بوده و قبل از عمل جراحی ماستکتومی انتخاب شدند. سطح سرمی کمرین در هر دو گروه به روش الایزا و بر اساس دستورالعمل کیت اندازه‌گیری شد.

یافتهها: در این مطالعه، میانگین سطح سرمی کمرین در بیماران (608±1536 نانوگرم بر لیتر) کمتر از گروه شاهد 544±1919 نانوگرم بر لیتر) به دست آمد(0/04=p). ارتباط معنی‌داری بین میزان کمرین با وزن بدن، مرحله بیماری طول مدت بیماری و تعداد گلبول‌های سفید خون محیطی مشاهده نشد.

نتیجهگیری: با توجه به نقش کمرین درفرآیند التهاب، کاهش سطح کمرین در بیماران مبتلا به سرطان سینه ممکن است به دلیل مصرف زیاد آن در واکنشهای التهابی یا سرکوب سیستم ایمنی توسط تومور باشد. این کاهش ممکن است به نفع رشد تومور باشد.


پگاه پروایی، مهدیه موندنی زاده، بهزاد خوانساری نژاد، امیر نادر امامی رضوی،
دوره 19، شماره 5 - ( 5-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: میکرو  RNAهای موجود در گردش خون بیومارکرهایی امیدبخش برای تشخیص و ارزیابی بیماران مبتلا به سرطان می‌باشد. آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز کمی زمان واقعی(RT-qPCR) روشی حساس برای برآورد میزان بیان میکرو RNA ها است. با این وجود، در حال حاضر هیچ توافقی برای انتخاب ژن‌های رفرنس مناسب برای آنالیزهای qPCR بر روی میکرو RNA در گردش خون وجود ندارد. از این رو، هدف از این مطالعه انتخاب ژن رفرنس مناسب جهت نرمالیزه کردن نتایج RT-qPCR در نمونه‌های پلاسمای بیماران مبتلا به سرطان معده بوده است.

مواد و روشها: بر اساس مطالعات پیشین سه مولکول SNORD47، U6 و miR-103 به عنوان ژن رفرنس منتخب مورد بررسی قرار گرفتند. بدین ترتیب بعد از استخراج از نمونه‌های پلاسمای 40 بیمار مبتلا به سرطان معده و 40 نفر سالم، سطوح بیان این مولکول‌ها به روش Real-time PCR ارزیابی شد.

یافتهها: نتایج نشان داد که تست‌های طراحی شده قادر به تشخیص حساس اهداف تعیین شده در یک دامنه خطی مناسب می‌باشند. بر اساس مقایسه دو گروه افراد بیمار و سالم، اگرچه میزان بیان مولکول miR-103 بین دو گروه یکسان نبود (017/0p=RNAهای SNORD47 و U6 دارای تغیرات سطوح بیانی مشابه بودند. با این وجود تغییرات در بیان مولکول SNORD47 کمتر از مولکول U6 بود.

نتیجهگیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مولکول SNORD47 دارای سطوح بیانی پایداری در نمونه پلاسمای افراد مبتلا به سرطان معده و افراد سالم است و می‌تواند به عنوان یک ژن رفرانس مناسب جهت نرمالیزه کردن داده‌های کمّی تست qPCR مورد استفاده قرار گیرد.


احمد همتا، جمشید انصاری، زهرا بیاتی،
دوره 19، شماره 7 - ( 7-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: سرطان پستان هم بدخیمی غالب وهم شایع‌ترین علت مرگ ناشی از سرطان در میان زنان است. عوامل بسیاری ممکن است در ابتلا به سرطان پستان نقش داشته باشند و رادیکال‌های آزاد اکسیژن ممکن است یکی از این عوامل باشد. سیستم‌های آنتی‌اکسیدان مختلف در برابر استرس اکسیداتیو، از جمله پاراکسوناز 1 وجود دارد. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین پلی‌مورفیسم rs854560 در ژن PON1 در بیماران مبتلا به سرطان پستان است.

مواد و روش‌ها: ما تجزیه و تحلیل ژنوتیپی با استفاده از روش PCR-RFLP در یک مطالعه مورد شاهدی از 83 بیمار مبتلا به سرطان پستان و 100 نفر غیر مبتلا به سرطان در جمعیت ایرانی انجام دادیم.

یافتهها: در مطالعه ما روی پلی‌مورفیسم L55M ژن پارااکساناز1، ژنوتیپ LL در 2 (40/2 درصد) بیمار یافت شد، در حالی که 69 بیمار (13/83 درصد) ژنوتیپ LM داشتند. ژنوتیپ MM در 12 بیمار (45/14 درصد) وجود داشت. در گروه شاهد ژنوتیپ LL، LM و MM در 4 (4 درصد)، 81 (81 درصد)، 15 (15 درصد) افراد یافت شد واز لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری بین دو گروه بیمار و شاهد از نظر پلی‌مورفیسم L55M ژن پارااکساناز1 وجود نداشت (0/825=p). توزیع آللی متفاوت بود، اما این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نیست(0/920=p).

نتیجهگیری: ما بین پلیمورفیسم M55L و سرطان پستان ارتباطی پیدا نکردیم.


زهرا عبدالعلیان، محمد رفیعی، احمدرضا باغستانی، محمد امین پورحسینقلی، طهورا دانشور،
دوره 19، شماره 9 - ( 9-1395 )
چکیده

زمینه و هدف: مدل های شفایافته برای تحلیل داده های بقا در حضور افراد با بقای طولانی مدت ارائه شده است. مدل های شفایافته مدل هایی از بقا هستند که در ان فرض می شود نسبتی از افراد هرگز رخداد را دریافت نکنند. در نتیجه منحنی بقا در نهایت مسطح می شود. از اینرو استفاده از مدل های بقای استاندارد مناسب نیست چون در این روش ها احتمال شفایافتگی محاسبه نمی شود. هدف از این تحقیق استفاده از مدل شفایافته غیر امیخته و کاربرد ان بر روی داده های سرطان کولورکتال است

روش بررسی:: در این پژوهش اطلاعات مربوط به 232 بیمار مبتلا به سرطان کولورکتال از مرکز تحقیقات گوارش و کبد بیمارستان طالقانی تهران ثبت گردید. اطلاعات این بیماران طی سال های 1366 تا 1391 ثبت شده است و بیماران تا سال 1392 پیگیری شده اند. اثر متغیرهای سن، جنس، سابقه خانوادگی، شاخص توده بدنی و محل درگیری مورد بررسی قرار گرفت. در تحلیل داده ها از روش کاپلان مایر و مدل شفایافته غیرآمیخته استفاده شد.

یافته ها: بقای 10 ساله بیماران بعد از تشخیص 64% بوده است. از بین افراد حاضر در مطالعه 60 نفر(25.8%) به علت سرطان کولورکتال فوت کردند. میانگین سنی بیماران 51.6 سال بود. بر اساس مدل شفایافته غیر امیخته رده سنی 45 تا 65 سال و شاخص توده بدنی معنادار شد.

نتیجه گیری: هنگامی که جامعه مورد بررسی به دو گروه مستعد و ایمن تقسیم می شود استفاده از مدل نیمه پارامتری کاکس موجب کم براوردی تابع بقا می شود. از اینرو باید از مدل های شفایافته استفاده نمود.

کلید واژه: تحلیل بقا، مدل شفایافتگی غیرآمیخته، سرطان کولورکتال


رضا پورایمانی، حسین صادقی، محمد زاهدی نژاد،
دوره 19، شماره 9 - ( 9-1395 )
چکیده

چکیده

زمینه و هدف:  مقدار پرتوهای یونساز طبیعی  در محیط زیست بستگی به نوع خاک، سنگ و شرایط جغرافیایی دارد.   منطقه آب­گرم محلات هرساله مورد بازدید زیادی ازگردشگران قرار می­گیرد و تعیین میزان پرتوزایی محیطی آن و خطر ابتلا به سرطان در طول عمر از اهمیت زیادی برخوردار است.

مواد و روش­ها: در این پژوهش تعداد 24 نمونه  از سنگ­های آذرین و تراورتن از محدوده­ای به وسعت 300 هکتار و چهار نمونه آب از منطقه چشمه­های آب­گرم محلات تهیه گردید. فعالیت ویژه هسته­های پرتوزا با استفاده از روش طیف­نگاری پرتو­های گاما  با بکارگیری آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی ((HPGe با بازده نسبی30% تعیین گردید.

یافته­ها: شاخص­های خطرپذیری داخلی و خارجی برای نمونه­های آذرین، آب و دو نمونه تراورتن در محدوده 00/0 تا 71/0 تغییر می­کند و برای دو نمونه تراورتن از 17/8 تا 50/ 22 بدست آمد.  مقدار میانگین دز معادل دریافتی توسط غدد مهم بدن انسان  برای سنگ­های آذرین  و تراورتن  به ترتیب برابر 36/0 و 20/0  برحسب mSv/y به­دست آمد. مقدار میانگین خطر ابتلا به سرطان در طول عمر (ELCR) برای نمونه­های آذرین و تراورتن به استثنای دو نمونه به ترتیب برابر 3-10×23/0 و 3-10×12/0  محاسبه گردید. حداکثر مقدار مجاز و میانگین جهانی به ترتیب 3-10 و 3-10×29/0 می­باشد.

نتیجه گیری:  نتایج این پژوهش نشان می­دهد که شاخص های خطر­پذیری  و خطر ابتلا به سرطان برای نواحی دربرگیرنده ماگما­ها کمتر از  یک و میانگین جهانی می­باشند بنابراین خطری سلامتی افراد را تهدید نمی­کند. تنها در اطراف دهانه چشمه ها بدلیل رسوب نمک­های رادیوم مقدار پرتوزایی از حد مجاز بیشتر می­باشد.



احمد همتا، مهسا محمدی، جمشید انصاری،
دوره 19، شماره 11 - ( 11-1395 )
چکیده

چکیده

زمینه و هدف: داده‌های بیولوژیکی و اپیدمیولوژیکی نشان می‌دهند که سطوح ویتامین D ممکن است میزان ابتلا به سرطان پستان را تحت تأثیر قرار دهد. ویتامین D در تکثیر سلولی، وقوع آپپتوز و سرکوب رشد تومور نقش مهمی دارد. گیرنده ویتامینD  یک واسطه‌ی حیاتی برای واکنش‌های سلولی ویتامین D است. برخی از مطالعات اپیدمیولوژیکی ارتباط بین چندشکلی ApaI ژن VDR و سرطان پستان را بررسی نموده‌اند، اما نتایج متناقضی به دست آمده است.

مواد و روشها: این پژوهش در یک جمعیت مبتنی بر مطالعه مورد- شاهدی شامل 140 بیمار و 160 فرد سالم از زنان ساکن استان مرکزی انجام شد. DNA ژنومی از نمونه‌های خون با روش نمکی استخراج گردید. چند شکلی مورد نظر از طریق روش PCR-RFLP و با استفاده از آنزیم ApaI مورد بررسی قرار گرفت و تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت.

یافتهها: باتوجه به نتایج این پژوهش، به ترتیب توزیع ژنوتیپ AA برای افراد بیمار و کنترل برابر با 6/38 و 87/26 درصد، برای ژنوتیپ AC برابر با 00/55 و 87/66 درصد و در نهایت برای ژنوتیپ CC برابر با 26/6 و 43/6 درصد به دست آمد. طبق یافته‌های حاصل، هیچ گونه ارتباط معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های جایگاه ApaI ژن VDR و سرطان پستان مشاهده نشد(95/2-029/0 ، 95%= CI ،  903/0=OR).

نتیجهگیری: یافته‌های این تحقیق حاکی از عدم ارتباط معنی‌دار بین چند شکلی ApaI و سرطان پستان است که مطابق با نتایج برخی از پژوهش‌گران می‌باشد. برای نتیجه‌گیری بهتر، نیاز به بررسی جامعه‌ی آماری بزرگ‌تری می‌باشد.


فرخ کریمی،
دوره 20، شماره 8 - ( 8-1396 )
چکیده


چکیده
زمینه و هدف: امروزه مقاومت­ های دارویی از عوامل اصلی در عدم پاسخ بیماران سرطانی به دارو می­باشد. شناسایی مکانیسم ­های مولکولی و عوامل ایجاد کننده مقاومت دارویی می­تواند نقش حائز اهمیتی در تعیین روش درمان در مراحل مختلف بیماری داشته باشد. در این مطالعه، بیان ژن MDR1 که از ژن­ های مهم در مقاومت دارویی بیماران سرطان کلورکتال است، برای اولین بار با استفاده از روش نانوحس­گرزیستی بر پایه نانولوله های کربنی در نمونه بافت سرطان کلورکتال مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش­ ها: ابتدا یک نانوحس­گرزیستی بر پایه نانولوله­ کربنی طراحی گردید. بعد از بهینه سازی شرایط نانوحس­گر در شناسایی توالی DNA هدف، نمونه cDNA مربوط به بیماران سرطان کلورکتال مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته­ ها: نتایج مربوط به بهینه سازی طراحی نانوحس­گر نشان داد که تثبیت کاوش­ گر ژن MDR1 در سطح نانولوله­ های کربنی باعث خاموشی نشر فلورسانس نوری می­ شود، ولی با اضافه کردن توالی ممکل دوباره نشر فلورسانس ظاهر گردید. در واکنش هیبریداسیون نانوحس گر با cDNA مربوط به نمونه­ های بافت توموری و سالم کلورکتال، نشر فلورسانس در
نمونه­ های توموری به طور معنی­ دار بیشتر بود که نشان دهنده سطح  بیان بالای این ژن در بافت توموری می­باشد

نتیجه ­گیری: در نهایت، نتایج بررسی بیان ژن MDR1 با استفاده از روش حس­گر­زیستی نشان داد که بیان این ژن در نمونه بافت توموری سرطان کلورکتال نسبت به نمونه سالم افزایش می­یابد. علاوه بر این، نتایج این تحقیق نشان داد که نانو حس­گرهای زیستی بر پایه نانولوله­ های کربنی می­تواند به عنوان ابزار قدرت­ مندی در کنار روش ­های PCR برای مطالعات بیان ژن در سطح mRNA در سرطان­ های انسانی مورد استفاده قرار گیرد.
 

طاهره یحیی، شهره زارع کاریزی، علی جهانیان،
دوره 20، شماره 9 - ( 9-1396 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: محاسبات مبتنی بر DNA زمینه تحقیقاتی نوینی است که امکان محاسبه و تصمیم‏گیری درون بافت زنده را با دقت بسیار بالا فراهم می‏کند. پژوهش‏های نوین گویای آن است که میزان بیان بیومارکرهایی نظیر miRNA با وقوع شرایط رخداد بیماری‌هایی مانند انواع سرطان‌‏ها رابطه معناداری دارد. محاسبات DNA به عنوان روشی کم‏هزینه‏، سریع و دقیق برای تشخیص این بیومارکرها معرفی شده است. در این پژوهش روند آزمایشگاهی ساخت گیت‏های منطقی مبتنی بر DNA با هدف تشخیص میزان بیان miR-21 به عنوان بیومارکر سرطان ریه بررسی ‌شده است.
مواد و روش­ ها: ابتدا رشته­ مورد نیاز برای طراحی گیت DNA سنتز گردید. سپس دو رشته‏ای گیت منطقی با انجام یک گرادیان دمایی ایجاد شده و در یک پروسه دقیق با استفاده از الکتروفورز تخلیص شده است. این دو رشته به عنوان ماشین محاسبه منطقی برای تشخیص سطح بیان miR-21 استفاده می­شود. ورودی گیت طراحی‌شده، رشته miR-21 است و پس از انجام محاسبه، میزان بیان miR-21 با اندازه‏گیری مقدار فلورسنت آزاد شده، مشخص می‏شود.
یافته ­ها: گیت منطقی طراحی‌شده در ابتدا روی رشته‏های ورودی سنتز شده سپس روی بافت توموری واقعی تست شده است. نتایج آزمایش‏های انجام‌شده نشان‏دهنده آن است که میزان قدرت تفکیک به دست آمده، حدود 5/2 برابر بهتر از روش‌های مشابه می‏باشد.
نتیجه­ گیری: نتایج آزمایش گیت منطقی روی بافت توموری نیز موفقیت‌آمیز بوده و قابلیت‏های روش ارائه‌شده را تأیید می‏نماید. نتایج گویای آن است که این روش از نظر زمان انجام و هزینه در حد قابل‌توجهی از روش‏ Real time PCR مناسب‏تر می‏باشد.
 

بیتا کاویانی، حسین سازگار، نوشا ضیاء جهرمی، فرزانه محمدی فارسانی،
دوره 20، شماره 11 - ( 11-1396 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: هدف از این مطالعه، بررسی نقش پلی‌مورفیسم تک نوکلئوتیدی rs137852599 موجود در ژن کد کننده‌ی گیرنده‌ی آندروژن بر مقاومت دارویی بیماران دارای سرطان پروستات به داروی انزالوتامید است.
مواد و روش‌ها: در پژوهش مورد- شاهدی حاضر، آنالیز ARMS-PCR بر روی ژن کدکننده‌ی گیرنده‌ی آندروژن در ۵۰ بیمار مبتلا به سرطان پروستات دارای مقاومت به دارو و ۵۰ بیمار مبتلا به سرطان پروستات بدون مقاومت دارویی انجام گرفت. تحلیل‌های آماری با استفاده از سرور GeNePop صورت گرفت و نتایج به دست آمده از طریق سرور SISA مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: فراوانی آللی در rs137852599 برای آلل‌های A و C در گروه مقاوم به دارو برابر با 78/۰ و 22/۰ و در گروه غیر مقاوم به دارو برابر با 94/۰ و 06/۰ بود. نتایج نشان می‌دهد که ارتباط معناداری بین وجود مقاومت دارویی و پلی‌مورفیسم تک نوکلئوتیدی rs137852599 وجود دارد (02/0 = p).
نتیجه­گیری: وجود پلی‌مورفیسم‌های تک نوکلئوتیدی می‌تواند باعث ایجاد مقاومت‌های دارویی در افراد مبتلا به سرطان پروستات گردد. در نتیجه، بررسی وجود این پلی‌مورفیسم‌ها می‌تواند در تجویز داروی مناسب در این بیماران تأثیرگذار باشد.
 

سارا کریمی مقدم، روح ا... درستکار، سعید حسامی تکلو،
دوره 20، شماره 11 - ( 11-1396 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: سرطان پستان یکی از شایع­ ترین سرطان­ های شناخته شده و پنجمین عامل مرگ و میر زنان ایرانی می­ باشد. در صورت تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه بیماری (DCIS) و انجام درمان مناسب، می­توان شاهد افزایش طول عمر بیش از 90 درصد از بیماران بود. رتروویروس­ های درون­زاد انسانی به عنوان قطعات هتروکروماتینی ژنوم به طور معمول فاقد هرگونه بیان می­باشند، اما در چندین رده از سرطان­ های انسانی از جمله سرطان پستان افزایش قابل ملاحظه ­ای از میزان mRNA HERV-Kenv به چشم می­ خورد. در این پژوهش با بررسی بیانmRNA HERV-K از طریق RT-PCR سعی در معرفی یک ابزار غربال­گری در تشخیص زودهنگام سرطان پستان شده است.
مواد و روش­ ها: در این پژوهش موردی-شاهدی، نمونه ­ی خون ۴۰ فرد مبتلا به سرطان پستان بستری شده در بیمارستان بقیه ا... اعظم و 20 فرد سالم جهت بررسی افزایش بیان mRNA HERV-Kenv با استفاده از پرایمرهای اختصاصی طراحی شده و با روش RT-PCR مورد بررسی قرار گرفت.
یافته­ ها: بررسی­ ها بر دو گروه بیمار و کنترل نشان داد که افزایش بیان mRNA در 60 درصد بیماران مبتلا به سرطان پستان مثبت و در کلیه افراد سالم منفی است.
نتیجه­ گیری: نتایج به دست آمده حاکی از افزایش بیان رترویروس های درونزاد انسانی(HERVs) در سرطان پستان است. از آن­ جا که میزان mRNA HERV-Kenv موجود در خون بیماران مبتلا به سرطان پستان به طور چشمگیری افزایش می­ یابد، از این رو، پیش بینی می­ شود که بتوان از این عناصر متحرک ژنی به عنوان یک بیومارکر تشخیصی استفاده نمود.
 

محمدباقر نیکزاد، شادمهر میردار،
دوره 20، شماره 12 - ( 12-1396 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: تصور بر این است که تمرینات ورزشی می تواند تا حدودی بافت ریه را در معرض مواد سرطان­زای شیمیایی ناشی از دود سیگار تحت تأثیر قرار دهد. هدف از پژوهش حاضر، تأثیر دوازده هفته تمرین شنا بر سطح اینترلوکین6 ریه رت ها متعاقب کارسینوژن NNK بود.
مواد و روش­ ها: نوع پژوهش تجربی است. بدین منظور 46 سر رت ویستار به پنج گروه الف) تمرینی(E)، ب)تمرین-NNK  (E.N)، ج)NNK  (N)، د)کنترل(C) و ه)گروه حلال(V) تقسیم شدند. گروه های تمرینی، تمرینات شنا را به مدت دوازده هفته و پنج روز در هفته به مدت 25 تا 60 دقیقه اجرا کردند. تزریق NNK و آب مقطر در گروه های NNK و حلال نیز به صورت زیر جلدی یک بار در هفته به میزان 5/12 میلی­گرم بر کیلوگرم برای 12 هفته انجام شد. سپس نمونه های بافتی ریه برداشته و سطح اینترلوکین6 به روش الایزا اندازه­گیری شد. جهت مقایسه داده­ها از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و توکی در سطح 05/0p≤ استفاده شد.
یافته­ ها: نتایج بیان­گر کاهش معنی دار اینترلوکین6 در گروه های تمرینی (009/0p=)، تمرین-NNK (006/0p=) و حلال(006/0p=) با گروه  NNKبود. در حالی که تفاوت معنی داری بین گروه تمرینی و کنترل دیده نشد. تمرینات شنا موجب کاهش معنی دار سطح اینترلوکین 6 در بافت ریه در معرض کارسینوژن NNK شد.
نتیجه‌گیری: به نظر می رسد تمرینات استقامتی می تواند به عنوان مکمل تمرینی، با کاهش عاملی التهابی اینترلوکین6 ، در کنار سایر روش های درمانی، در کاهش نقش کارسینوژنی NNK و کاهش تاثیرات منفی ناشی از سیگار ایفای نقش نماید.

 

احمد همتا، میلاد پزشکی، جمشید انصاری،
دوره 20، شماره 12 - ( 12-1396 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: داده­های بیولوژیکی و اپیدمیولوژیکی نشان می­دهند که آسیب‌های القاء شده توسط فاکتورهایی با منشاء درونی و بیرونی بر روی پایداری و بی‌نقص ماندن DNA تأثیر گذاشته و با استعداد ابتلا به سرطان پستان در ارتباط می‌باشند. پروتئین XRCC3 در شکست‌های دو رشته ای DNA و ترمیم به روش نوترکیبی شرکت می‌کند. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین چندشکلیThr241Met  ژن XRCC3 با خطر ابتلا به سرطان پستان بود.
مواد و روش ­ها: در مطالعه حاضر، اثرات چندشکلی‌ T241M ژن XRCC3 و خطر ابتلا به سرطان پستان در یک جمعیت مبتنی بر مطالعه مورد- شاهدی شامل 80 بیمار و 80 فرد سالم از زنان ساکن استان مرکزی مورد ارزیابی قرار گرفت. استخراج DNA از نمونه­های خونی با استفاده از کیت انجام شد. ژنوتایپ نمونه‌ها با تکنیک PCR-RFLP تعیین شد. در نهایت از نرم افزار SPSS (محاسبه 2χ و p ) جهت بررسی آماری استفاده و نتایج نهایی مشخص شد.
یافته­ ها: از نظر آماری، اختلاف معنی­داری بین دو گروه بیمار و کنترل برای سه ژنوتیپ جایگاه (000/0p=) rs861539 مشاهده شد. ژنوتیپ‌های CT (p = 0.000, OR=2.352, CI= 95%; 2.431 - 39.948) و TT (p = 0.003, OR= 2.352, CI=95%; 0.611 - 9.049) ارتباط معنی­داری با خطر ابتلا به سرطان پستان از خود نشان دادند. در عوض، ژنوتیپ CC (000/0p=) یک نقش حفاظتی از خود در مقابل ابتلا به سرطان پستان نشان داد.
نتیجه­گیری: این تحقیق ارتباط معنی­داری را میان چند شکلی Thr241Met در ژن XRCC3 و خطر ابتلا به سرطان پستان شناسایی نمود که این امر با برخی از مطالعات محققین مطابقت دارد.

پروین جاودان، سمیه رئیسی، پریسا محمدی نژاد،
دوره 21، شماره 1 - ( 1-1397 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: سرطان تخمدان یکی از بدخیمی­های شایع درمیان سرطان‌های زنان به شمار می رود. یکی از دلایل کشنده بودن این عارضه می­تواند به دلیل عدم تشخیص در مراحل اولیه بیماری و فقدان درمان موثر برای بیماران با حالت پیشرفته سرطان یا عود مجدد آن باشد. بنابراین یک نیاز فوق العاده برای شناسایی بیومارکرهای تشخیصی یا شناسایی مکانیسم بیماری برای درمان موثر وجود دارد. یکی از ژن­هایی که در سرطان­های مختلف دارای تغییرات قابل توجهی بوده است، ژن TRAF4 می باشد. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی ژنTRAF4  در سرطان تخمدان بوده است.
مواد و روش ­ها: در این مطالعه، 40 بافت پارافینه توموری تخمدان و 40 بافت غیرتوموری وارد شدند. پس از استخراج RNA تام و سنتز cDNA، بیان نسبی ژن با استفاده از روش کمی Real-time PCR (qRT-PCR) سنجیده و سپس از طریق روش 2-∆∆ct آنالیز شد. در نهایت، تغییرات بیانی توسط روش­های آماری مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از بررسی اخیر نشان داد که بیان TRAF4 در نمونه‌های توموری به صورت معناداری دارای افزایش می یابد (0001/0p=). در بررسی ارتباط بیان ژن با اطلاعات دموگرافیک و کلینوپاتولوژی، ارتباط معناداری میان نمونه های متاستاز مثبت و افزایش بیان ژن مشاهده شد. هم­چنین مشخص شد که میزان بیان TRAF4 در افراد 48 ساله یا پایین تر از آن، افزایش یافته است.
نتیجه گیری: با توجه به مطالعات مختلف، به نظر می رسد افزایش بیان TRAF4 احتمالا به علت تکثیر تعداد کپی­های ژنی در ناحیه کروموزومی در سرطان­ها است. با توجه به نتایج این مطالعه و افزایش بیان TRAF4 در نمونه­های واجد سرطان تخمدان، به ویژه افزایش بیان در افراد 48 ساله یا پایین تر از آن، TRAF4 احتمالاً می­تواند به عنوان یک مارکر تشخیصی مورد توجه قرار گیرد.
 

علی آرش انوشیروانی، اعظم احمدی، رضا آقابزرگی، سارا خلیلی، مریم صحرایی، طه فریدونی، ضحی خادمی،
دوره 21، شماره 2 - ( 2-1397 )
چکیده

چکیده
زمینه و هدف: سرطان سینه شایع­ترین سرطان در زنان سراسر جهان است. ارتباط این بیماری با وقوع تغییرات در ژن­ های متعدد اثبات شده است. یکی از مسیرهای مرتبط با سرطان سینه مسیر بازجذب فولات است. آنزیم کلیدی این مسیر پیام­رسانی توسط ژن TYMS کد می شود. miRNAها با اتصال به نواحی تنظیمی ژن ها بیان آن ها را کنترل می­کنند. در این مطالعه، وجود تغییر در ناحیه تنظیمی TYMS در ارتباط با ویژگی های دموگرافیکی (شامل گرید و متاستاز) بیماران سرطان سینه مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش­ ها: در این مطالعه ابتدا ناحیه تنظیمی ژن TYMS با کمک نرم افزارهای بیوانفورماتیکی مرتبط، مورد بررسی قرار گرفت. پس از جمع آوری نمونه های سرطانی و استخراج  DNAاز نمونه های خون، تغییر در ناحیه اتصال miRNA مورد مطالعه توسط برش آنزیمی NlaIII بررسی شد.
یافته ­ها: بررسی­های بیوانفورماتیکی نشان داد که محل اثر برخی از آنزیم های محدود کننده در 3'-UTR ژن TYMS مرتبط با ناحیه اتصال miRNAهایی از جمله Hsa-miR-433-3p قرار دارد. نتایج حاکی از صحت فرآیند تخلیص ماده ژنومی، PCR و برش آنزیمی بود. در ناحیه تنظیمی مورد بررسی، ژنوتایپ های هوموزیگوت CC، هتروزیگوت AC و واریانت هوموزیگوت موتانت AA با فراوانی متفاوت نسبت به نمونه های سالم مشاهده شد
(05/0 >
p ، 4923/2 تا 7275/. : CI 95% ، 3465/1 : OR). هم­چنین ارتباط ژنوتایپ AA با گرید بالا و متاستاز از نظر آماری تایید شد.
نتیجه­ گیری: در مطالعات متعدد مشخص شده است برخی از پلی­مورفیسم ها در ژن های کلیدی مرتبط با سرطان با تشخیص و پروسه درمان آن­ها ارتباط مستقیم دارد. با توجه به اهمیت تشخیص به موقع در درمان سرطان، دستیابی به بیومارکرهای تشخیصی در سرطان سینه در مراحل اولیه حائز اهمیت خواهد بود. احتمالا تغییر نوکلئوتیدی در سایت اتصال miRNA مورد مطالعه می تواند به عنوان بیومارکر تشخیصی تومور مورد استفاده قرار گیرد. 

سحر عبدالان، فهیمه باغبانی آرانی، سید عطاله سادات شاندیز،
دوره 21، شماره 4 - ( 5-1397 )
چکیده

زمینه و هدف: گیاه دارمازو(Quercus infectoria) در طب سنتی و مطالعات گذشته به عنوان درمان برای سرطان پیشنهاد شده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر سمیت عصاره­های آبی و هیدروالکلی برگ گیاه دارمازو علیه رده سلولی سرطانی کولون HT29 و ارزیابی تغییر بیان دو ژن Bax و Bcl-2 در سلول­های تیمار شده می­باشد.
مواد و روش­ها: در این مطالعه، عصاره آبی و هیدروالکلی برگ گیاه دارمازو تهیه گردید. سپس، رده‌های سلولی سرطانی HT29 و نرمال HEK293 توسط غلظت­های مختلف عصاره­ها به مدت 24 ساعت تیمار شد و اثرات سمیت دو عصاره توسط روش رنگ‌سنجیMTT ارزیابی گردید. در نهایت، میزان بیان ژن پروآپوپتوزی Bax و ژن ضدآپوپتوزی Bcl-2 در سلول­های تیمار شده نسبت به ژن مرجعGAPDH توسط روش Real-Time PCR مورد بررسی قرار گرفت.
یافته­ها: با توجه به نتایج تست MTT مشخص شد که فقط عصاره آبی دارای اثر توکسیسیتی وابسته به دوز علیه دو رده سلولی می‌باشد. از این­رو، بیان ژن‌‌‌های Bax و Bcl-2 در سلول­های تیمار شده با عصاره آبی به ترتیب به میزان 8/2 (05/0) و 2/2 (05/0) برابر نسبت به ژن مرجع تغییر یافت.
نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج ‌‌‌می‌توان گفت که عصاره آبی برگ گیاه دارمازو دارای قابلیت القای آپوپتوز در سلول­های سرطانی کولون HT29 می‌باشد و با مطالعات بیشتر می‌توان آن را در درمان سرطان کولون به کار گرفت.

ژیلا محسنی، ایرج جوادی، سعید شانقی،
دوره 21، شماره 4 - ( 5-1397 )
چکیده

زمینه و هدف: سابقه مصرف بیمارستانی بلئومایسین، نشان­گر یک سری واکنش‌های وسیع در سیستم‌های بیولوژیکی است که ناشی از اثرات مستقیم و غیرمستقیم آن بوده است. واکنش‌های متقابل خود سیستم بیولوژیک این فرآیند را پیچیده تر می­کند. افزایش شیوع و بروز روزافزون بیماری‌های سرطانی که تحت درمان بلئومایسین قرار می‌گیرند، اهمیت موضوع را نشان می‌دهد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر نیاسین بر کاهش عوارض ناشی از مصرف بلئومایسین در مدل انسانی می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه تجربی به صورت مورد-شاهدی و کارآزمایی بالینی دو سو کور انجام شد. از بین بیماران سرطانی مراجعه کننده به بیمارستان خوانساری اراک که تحت درمان با بلئومایسین بودند، 20 نفر به طور تصادفی انتخاب و به هر فرد دو گروه تقسیم شدند. به هر فرد گروه اول (کنترل) 2 عدد دارونما در روز (هر 12 ساعت یکبار) و گروه دوم (تیمار) روزی دو عدد قرص 100 ‌میلی‌گرمی نیاسین داده شد و نتایج حاصل از آن ثبت و تحلیل گردید.
یافته‌ها: مقایسه بین دو گروه کنترل و تیمار نشان دهنده کاهش تهوع و استفراغ در گروه تیمار نسبت به گروه کنترل بود. هم‌چنین عارضه اختلال حس چشایی در گروه تیمار در مقایسه با گروه کنترل کاهش داشته و این اختلاف از لحاظ آماری معنادار بود(05/0 > p).
نتیجه ­گیری: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که نیاسین می‌تواند عوارض حاصل از درمان بیماران سرطانی توسط بلئومایسن را از جهات مختلف از جمله عوارض، تهوع، استفراغ و از بین رفتن حس چشایی کاهش دهد، اما تاثیرات آن بر مشکلات تنفسی احتمالا به علت پایداری آسیب‌‌‌های ناشی از بلئومایسن قابل توجه نبود.

فاطمه سیف، محمدرضا بیاتیانی،
دوره 21، شماره 4 - ( 5-1397 )
چکیده

رشد غیرطبیعی و مهارنشده سلولها میتواند منجر به سرطان شود. در کشورهای پیشرفته، سرطان دومین عامل مرگ و میر و در کشور ما سومین عامل مرگ و میر (بعد از بیماریهای قلبی، عروقی و سوانح وتصادفات) است. طبق آمار منتشر شده توسط «موسسه ارزشیابی و سلامت» (در سال 2015) در بررسی 32 سرطان در 195 کشور بین سالهای 2005 تا 2015 ابتلا به سرطان 33 درصد افزایش یافته است (1).
پرتودرمانی یکی از رایجترین روشهای درمان سرطان است که میتواند به تنهایی یا همراه با سایر روشهای درمانی مانند جراحی، شیمیدرمانی یا هورموندرمانی مورد استفاده قرار گیرد. تقریباً 52 درصد از بیماران مبتلا به سرطان در طول دوره درمان خود تحت پرتودرمانی قرار میگیرند که سهم آن در درمان 50 درصد است (2). در پرتودرمانی از تابش پرتوهای گاما یا ایکس و یا ذرات شتابدار برای از بین بردن سلولهای تومورال استفاده میشود (3). در گذشته، پرتودرمانی به صورت دوبعدی با استفاده از میدان‌های مستطیلی و بر اساس تصویربرداری معمولی انجام میشد که امروزه با «رادیوتراپی سهبعدی تطبیقی» جایگزین شده است. در درمان سهبعدی بر اساس سیتیاسکن و دیگر روشهای تصویربرداری، حجمهای درمانی مانند: «حجم تومور اصلی» (GTV)، «حجم هدف با درنظر گرفتن گسترش میکروسکوپی تومور و شرایط بالینی» (CTV)، «حجم هدف با در نظر گرفتن حرکات داخلی بدن» (ITV)، «حجم هدف بر اساس شرایط ست آپ» (PTV) و همچنین ارگانهای حساس مربوطه با دقت بالا برای طراحی درمان استفاده میشود (4).
در سالهای اخیر با پیشرفت علوم کامپیوتری در طراحی درمان و نیز تجهیزات شتابدهندهها در نحوه واگذاری دوز به بیمار، درمان به سمت «پرتودرمانی با شدت تعدیل شده» (IMRT) رفته است. در IMRT هر میدان تابشی از تعدادی زیرمیدان تابش تشکیل میشود و اشعهای با شدت متفاوت ایجاد میگردد. این درمان به ویژه برای نواحی دارای انحنا و هنگامی که ارگانهای در معرض خطر در مجاورت تومور قرار دارند کاربرد دارد. انجام IMRT میتواند به صورت استاتیک، داینامیک، IMRT با پرتوهای مخروطی چرخشی، IMRT با پرتوهای بادبزنی چرخشی یا توموتراپی باشد (5). هنگام استفاده از مارژین برای کانتور حجمهای مختلف درمانی لازم است به این نکته توجه شود که کوچک لحاظکردن مارژین ممکن است سبب ازدست دادن ناحیه تومورال شود و ازطرفی زیاد لحاظکردن مارژین میتواند سبب آسیب به بافتهای سالم شود. استفاده از «پرتودرمانی با هدایت تصویربرداری» (IGRT) سبب کاهش اینگونه خطاها و افزایش دقت در درمان میشود. امروزه، در کشورهای پیشرفته، برای از بین بردن تومورهای غیرقابل جراحی مانند برخی از تومورهای مغزی از «پرتودرمانی استریوتاکتیک» (SRT) استفاده میشود. در این روش درمانی، دوز تجویز شده معمولاً تا پنج جلسه به تومور واگذار میگردد. نکته مهم در این روش درمانی استفاده از وسایل بیحرکتسازی بیمار است که معمولا فریمهای مربوطه بهکار برده میشوند (6). در این راستا میتوان از «سایبرنایف» نام برد که درواقع یک سیستم استریوتاکتیک است که در آن منبع تولید اشعه ایکس بر روی یک ربات نصب شده و امکان دستیابی به زوایای مختلف را میدهد. درمان در این روش بر پایه تصویربرداری سه بعدی استوار است که با کمک تصاویر میتوان تومور را به طور دقیق شناسایی نمود. از سایبرنایف میتوان برای درمان تومورهای کوچک با دقت بالا استفاده کرد (7).
علاوه بر درمان بهوسیله تابش پرتوهای ایکس میتوان از تابش یونها مانند پروتون جهت از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده نمود. یکی از ویژگیهای مهم درمان با پروتون نحوه واگذاری دوز جذبی این ذرات در بافت است. منحنی درصد دوز جذبی این پرتو در بافت بسته به انرژی مورد استفاده، دارای یک قله ماکزیمم در عمق مشخص به نام پیک براگ است که میتواند بیشترین دوز اشعه را در محل تومور واگذار نماید (8).
در سالهای اخیر، پیشرفتهای زیادی در زمینه رادیوتراپی در ایران انجام شده است، اما هنوز برخی از تجهیزات مربوط به درمانهای پیشرفته وجود ندارد. از طرفی، با توجه به آمار قابلتوجه سرطان در کشور لازم است در ابتدا اطلاعات درستی درمورد میزان ابتلا به سرطان وجود داشته باشد. بایستی توجه داشت که استفاده از سیستمهای ثبت فقط مبتنی بر اطلاعات آزمایشگاهی (پاتولوژی) باعث کمشماری در آمار سرطان میشود که در ایران ثبت آمار بدین روش است. این در حالی است که سیستم ثبت سرطان کشورهای توسعه یافته علاوه بر جمعآوری اطلاعات آزمایشگاهی به جمع‌آوری اطلاعات بالینی و مرگ و میر بیماران نیز می‌پردازد. عامل دیگری که سبب ایجاد خطا در آمار ثبت سرطان میشود پوشش جمعیتی ثبت سرطان است؛ برای مثال، میزان پوشش جمعیتی در ایالات متحده 99 درصد، استرالیا و نیوزلند 86 درصد و اتحادیه اروپا 57 درصد است؛ در حالی که میزان پوشش در کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی تنها 21 درصد و در کشورهای آفریقایی و کشورهای آسیایی به ترتیب 11 و 8 درصد است (1). بنابراین به نظر میرسد که در کشور ما ابتدا باید ثبت درستی از سرطان صورت گیرد و سپس بر اساس نیازسنجی مربوط به مناطق مختلف، در خصوص تاسیس و تجهیز مراکز پرتودرمانی اقدام گردد.
 


صفحه 3 از 5     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Arak University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb