---

زمینه و هدف: بیماری دیابت به عنوان شایع‌ترین بیماری ناشی از اختلالات متابولیسم محسوب می‌شود که بررسی تبعیت دارویی در این ﺑﻴﻤﺎران جهت تبیین مداخلات آموزشی در راستای ارتقای سلامت این بیماران الزامی می‌باشد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر تبعیت از رژیم دارویی بیماران دیابتی در شهر اراک بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی سال 1393صورت گرفت.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش تحلیلی، 366 نفر از بیماران دیابتی شهر اراک در سال 1393 انتخاب شدند و اطلاعات از طریق پرسش‌نامه محقق ساخته عملکرد بیماران در زمینه تبعیت از رژیم دارویی و عوامل موثر بر آن بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی جمع‌آوری گردید و جهت تعیین قدرت پیش‌گویی کنندگی سازه‌های مدل از رگرسیون خطی استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین نمره آگاهی و عملکرد تبعیت از رژیم دارویی به ترتیب برابر با 34/31 و 34/84 مشاهده شد. در این مطالعه سازه‌های حساسیت درک شده، موانع درک شده و راهنمای عمل داخلی به عنوان قوی‌ترین پیش گویی کننده‌های رفتار تبعیت از رژیم دارویی در بیماران بودند و 36/0 واریانس رفتار را پیش‌بینی نمودند. بین عملکرد و سازه‌های حساسیت و شدت و منافع درک شده و خودکارآمدی و راهنمای عمل داخلی و خارجی در زمینه تبعیت از رژیم دارویی دیابتی هم‌بستگی مستقیمی وجود داشت که بیشترین هم‌بستگی به سازه‌ی حساسیت درک شده مربوط بود(42/0=r، 001/0>p).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله، طراحی مداخلات آموزشی با تأکید بر ایجاد حساسیت درک شده در بیماران دیابتی جهت تبعیت دارویی و تاکید بر مشوق‌های داخلی به عنوان عوامل انگیزاننده و مشوق بیماران جهت حصول به نتایج بهتر در زمینه تبعیت از رژیم دارویی باید در محوریت مداخلات آموزشی باشد.

---

زمینه و هدف: با توجه به این که پسماندهای دندان‌پزشکی به علت دارا بودن عوامل سمی و خطرناک از جمله مهم‌ترین آلاینده‌های محیط زیست محسوب می‌شوند، بنابراین تصفیه و مدیریت مناسب آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف این مطالعه آنالیز کمی و کیفی پسماند تولیدی مطب‌های دندان‌پزشکی عمومی و نحوه مدیریت آن در شهر اراک بود.

مواد و روش‌ها: از 5 مطب دندان‌پزشکی عمومی منتخب، 15 نمونه پسماند برداشت و به 66 جزء و 4 بخش تقسیم و خصوصیات کمی و کیفی آنها ارزیابی شد. نحوه مدیریت پسماند تولیدی نیز با استفاده از یک چک لیست بررسی شد.

یافته‌ها: بر اساس نتایج، سرانه و میانگین پسماندهای تولیدی هر مطب به ترتیب برابر با g/day-patient 71/66 و g/day 45/1340 بود. سهم پسماندهای بالقوه عفونی، شبه خانگی، شیمیایی-دارویی و سمی به ترتیب برابر با 25/54، 14/35، 19/8 و 14/2 درصد بود. بیش از 80 درصد پسماند تولیدی مربوط به 10 جزء دستکش لاتکسی، پلاستیک و نایلون، دستمال کاغذی آلوده به خون و بزاق، کاغذ و مقوا، آمپول مصرف شده، سرساکشن، گچ قالب‌گیری، مواد غذایی، دنتال رول آلوده به خون و بزاق و دستکش نایلونی بود.

نتیجه‌گیری: جمع‌آوری و دفع هر بخش از پسماندهای دندانپزشکی (پسماندهای سمی، شیمیایی-دارویی، بالقوه‌عفونی و شبه خانگی) می‌بایست به صورت جداگانه و مطابق با ضوابط مربوطه انجام گیرد.

---

چکیده

زمینه و هدف: آمینوگلیکوزیدها از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که با آنتی بیوتیک‌های بتالاکتامی برای درمان بسیاری از عفونت‌های استافیلوکوکی کاربرد دارند. بروز مقاومت در سویه‌های مقاوم به واسطه آنزیم هایی صورت می‌گیرد که توسط ژن‌های موثری تولید می‌شوند که سبب تخریب ساختار آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزیدی می‌گردند. هدف از این مطالعه، بررسی حضور ژن‌هایaac(6')Ie/aph(2")، aph(3')-IIIa1 ، ant(4')-Ia1 و mecA در ایزوله‌های استافیلوکوک است که نقش موثری در مقاومت‌های آمینوگلیکوزیدی دارند.

مواد و روش‌ها: در این بررسی توصیفی-مقطعی، از مجموع 459 نمونه بالینی، 113 نمونه بالینی شامل 68 استافیلوکوک اپیدرمیدیس و 45 استافیلوکوک ساپروفیتیکوس با تست‌های بیوشیمیایی و مولکولی جداسازی شد. برای تعیین حساسیت آنتی‌بیوتیکی از روش تعیین حداقل غلظت مهاری با نوارهای E-test استفاده شد. سپس برای تعیین حضور ژن‌های عامل مقاومت به آمینوگلیکوزیدها از پرایمرهای اختصاصی این ژن‌ها استفاده شد.

یافته‌ها: از 68 ایزوله به دست آمده از استافیلوکوک ساپروفیتیکوس، 39 ایزوله(35/57 درصد) دارای ژن mecA بودند. هم‌چنین 13ایزوله(11/19 درصد) دارای ژن aac(6')Ie/aph(2")، 9 ایزوله(23/13 درصد) دارای ژنaph(3')-IIIa1  و 5 ایزوله(3/7 درصد) دارای ژن  ant(4')-Ia1 بودند. از 45 ایزوله استافیلوکوک ساپروفیتیکوس نیز 23 ایزوله(11/51 درصد) دارای ژن mecA ، 8 ایزوله(77/17 درصد) دارای ژن aac(6')Ie/aph(2")، 4 ایزوله(8/8 درصد) دارای ژن aph(3')-IIIa1  و 2 ایزوله(4/4 درصد) دارای ژن ant(4')-Ia1 بودند.

نتیجه گیری: با بررسی آماری انجام شده مشخص شد که شیوع ژن‌های آمینوگلیکوزیدی در بین ایزوله‌های مقاوم به متی سیلین بیشتر می‌باشد و این امر بیان کننده این است که سویه‌های مقاوم به متی‌سیلین شرایط مناسبی را برای کسب مقاومت به آنتی بیوتیک‌های دیگر دارا می‌باشند.

---

زمینه و هدف: مصرف خودسرانه دارو یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی جوامع مختلف از جمله ایران به شمار می‌آید. هدف این مطالعه، تعیین منافع و موانع درک شده در خصوص مصرف خودسرانه داروها در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهر قم بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی مقطعی بود که روی زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر قم انجام شد. نمونه‌گیری به صورت چند مرحله‌ای انجام شد و تعداد 226 نفر از بین مراکز بهداشتی درمانی انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد مربوط به آگاهی از پیامدهای مصرف خودسرانه دارو، منافع و موانع درک شده و مصرف خودسرانه دارو و به کمک نرم افزارSPSS  نسخه‌ی 20 از طریق آزمون‌های آماری تی مستقل وکای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: طبق یافته های این مطالعه، 3/74 درصد از زنان سابقه مصرف خودسرانه دارو داشتند که 8/43 درصد از آنان به 6 ماه گذشته مربوط بوده است. میانگین نمره آگاهی از پیامدهای مصرف خودسرانه دارو و موانع درک شده در افرادی که سابقه مصرف خودسرانه دارو داشتند به طور معنی دار بیش‌تر از افرادی بود که سابقه مصرف خودسرانه دارو نداشتند(05/0>p). درحالی که بین منافع درک شده با سابقه مصرف خودسرانه دارو ارتباط آماری معنی‌داری مشاهده نشد(79/0p=).

نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع بالای مصرف خودسرانه دارو و وجود ارتباط بین آگاهی و موانع درک شده با مصرف خودسرانه دارو، ارائه برنامه‌های آموزشی لازم از طریق رسانه‌ها برای زنان در خصوص عوارض و پیامدهای مصرف خودسرانه دارو ضروری به نظر می‌رسد.

---

چکیده

زمینه و هدف: اسینتوباکترها، باکتری‌های گرم منفی هوازی هستند که به‌ طور فراگیر در خاک و آب توزیع‌شده‌اند. این باکتری‌ها، از کشت پوست، غشاهای مخاطی، ترشحات و محیط بیمارستان جداسازی می‌گردند. اسینتو باکتر بومانی، گونه‌ای است که با شیوع بیش‌تری جداسازی می‌شود. سوش‌های اسینتو باکتر اغلب در برابر عوامل ضد میکروبی مقاوم هستند.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت میدانی، مشاهده و آزمون صورت گرفت. نمونه ها در مرداد ماه 1394 از محیط خاک گلدان و در مهر ماه 1394 از آب رودخانه صادقیه تهران جدا شدند و داخل ظرف حاوی یخ به آزمایشگاه منتقل گردیدند. به‌وسیله روش‌های بیوشیمیایی (TSI،SIM،OF و آزمایش گرم)، 50 نمونه اسینتوباکتر بومانی جداسازی شد. در آبان ماه 1394 ،100 نمونه‌ی بالینی به روش بیوشیمیایی از بیمارستان امام خمینی جداسازی و داخل پلیت محیط کشت مولر هینتون آگار به آزمایشگاه منتقل شد. آزمون آنتی بیوگرام برای 150 نمونه اسینتوباکتر بومانی انجام شد. تشکیل بیوفیلم نمونه‌های محیطی و بالینی اسینتو باکتر بومانی به روش کشت در پلیت و کونگورد آگار بررسی گردید.

یافته‌ها: در نمونه‌های بالینی و خاک، بیش‌ترین مقاومت آنتی‌بیوتیکی مربوط به ایمی پنم وبرابر با 92 درصد بود و نمونه‌های آب 9/99 درصد به ایمی پنم مقاوم بودند. تشکیل بیوفیلم با روش کونگورد آگار در نمونه‌های آب 44 درصد، خاک 40 درصد و بالینی 1 درصد بود. روش کشت در پلیت بیوفیلم همه جدایه‌ها منفی بود. 

نتیجه‌گیری: با توجه به مقاومت اسینتوباکتر بومانی به آنتی‌بیوتیک‌ها و عدم تشکیل بیوفیلم در جدایه‌های محیطی و بالینی، این نتیجه حاصل شد که مقاومت آنتی‌بیوتیکی و تشکیل بیوفیلم در اسینتوباکتر بومانی به هم ارتباط ندارند.

---

چکیده
زمینه و هدف: هپاتیت ب انسانی یکی از مشکلات عمده سلامت عمومی و از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان است. بنابراین، اخیراً معرفی دارو‌های موثر ضد هپاتیت ب مورد توجه قرار گرفته است. هدف از بررسی حاضر، غربال‌گری بیوانفورماتیکی مهارکننده‌های جدید آنزیم DNA پلیمراز ویروس هپاتیت ب از دو گیاه Terminalis chebula و Caesalpinia sappan می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش توصیفی –تحلیلی انجام شد. در پژوهش حاضر ، ساختار سه بعدی آنزیم DNA پلیمراز ویروس هپاتیت ب به روش هومولوژی مدل‌سازی شد. ترکیبات گیاهی مورد بررسی از گیاهان مذکور نیز از پایگاه داده‌های Pubchem در قالب SDF دریافت شد. غربال‌گری بیوانفورماتیکی با استفاده از داکینگ مولکولی بین ترکیبات گیاهی و آنزیم مدل‌سازی شده توسط نرم افزار 2.1 iGemdock انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تمامی ترکیبات مورد بررسی دارای حداقل سمیت و بدون سمیت ژنتیکی بوده و برهم‌کنش‌های مناسبی را با پلیمراز مورد بررسی ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، مشخص شد که اغلب برهم‌کنش‌ها در ناحیه‌ی رونوشت بردار معکوس در ناحیه‌ی 694-354 از توالی آمینواسیدی رخ می‌دهند. تحلیل انرژی و آمینواسید‌های درگیر در برهم‌کنش لیگاند-پلیمراز مورد بررسی نشان داد که سه ترکیب Terchebin، Chebulinic Acid و Terflavin A برهم‌کنش‌های موثرتری را با آنزیم مورد بررسی ایجاد می‌کنند.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که ترکیبات مورد مطالعه نامزد‌های مناسبی جهت بررسی آزمایشگاهی و درون تنی با هدف معرفی دارو‌های ضد هپاتیت ب می‌باشند.
 

---

---

---

---

---

---

زمینه و هدف: در سال‏های اخیر، افزایش سویه‏های اشرشیاکلی تولید‌کننده بتالاکتامازهای وسیع‌الطیف (ESBL) منجر به محدود‌شدن گزینه‏های درمانی شده است. این مطالعه به منظور یافتن ژن‏های blaTEM و blaPER در ایزوله‏های ادراری اشرشیاکلی مولد ESBL و تعیین الگوی مقاومت آن‌ها انجام شد.
مواد و روش ها: از بهمن ۱۳۹۴ تا اسفند ۱۳۹۵، ۹۷۲ نمونه از بیماران مشکوک به عفونت ادراری از سه بیمارستان اصلی و آزمایشگاه‏های شهرستان کرج جمع‌آوری شدند. شناسایی باکتری‏ها، آزمون حساسیت میکروبی و تولید ESBL با استفاده از آزمون‏های استاندارد انجام شد. از واکنش زنجیره‏ای پلیمراز (PCR) برای تشخیص ژن‏های بتالاکتاماز TEM و PER استفاده شد
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد IR.IAU.TMU.REC.۱۳۹۶.۲۷۴ به تصویب کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد اسلامی تهران رسیده است.
یافته ها: از بین ۹۷۲ نمونه ادراری، ۵۰۰ ایزوله اشرشیاکلی جدا شد. ۱۸۰ ایزوله ( ۳۶ درصد) تولید‌کننده ESBL بودند. در میان سویه‌های ESBL مثبت، بیشترین حساسیت نسبت به آمیکاسین و ایمی پنم (به ترتیب ۸۰ و ۶۰ درصد ( مشاهده شد. مقاومت به کوتریموکسازول، سیپروفلوکساسین، تتراسایکلین و جنتامیسین به ترتیب ۷/۹۲، ۹/۷۸، ۱/۶۶ و ۸/۵۷ درصد بود. همه سویه‏های ESBL مثبت مقاومت چند‌دارویی داشتند. در میان سویه‏های ESBL مثبت، ژن blaTEM در ۸۵ ایزوله ( ۷۲/۴۴ درصد) مشاهده شد، ولی ژن blaPER در هیچ‌یک از ایزوله‏ها یافت نشد.
نتیجه گیری: نتایج، شیوع بالایی از سویه‏های اشرشیاکلی تولید‌کننده ESBL و ‌دارو چند مقاوم را نشان داد. نظارت مداوم بر باکتری‏های مولد ESBL و تعیین الگوهای مقاومتی آن‌ها می‏تواند به کاهش انتشار این گونه‏های مقاوم در جامعه کمک کند.

---

زمینه و هدف: عفونت‌های قارچی یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین مسائل برای بیماران بستری در محیط‌های بیمارستانی به‌خصوص در بخش‌های ویژه است. هدف از این مطالعه تعیین آلودگی قارچی در هوا و سطوح بخش‌های پرخطر بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم‌پزشکی اراک و تعیین الگوی حساسیت دارویی گونه‌های جداشده بود. 
مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی از بخش‌های پرخطر بیمارستان‌های آموزشی اراک تعداد 63 نمونه از هوا با استفاده از روش اندرسن تک‌مرحله‌ای و 63 نمونه از سطوح با استفاده از سواپ پنبه‌ای مرطوب برداشته و روی محیط کشت سابرودکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل کشت داده شد. شناسایی جنس و تا حد امکان گونه قارچ‌ها با استفاده از روش کشت روی لام صورت گرفت. تست حساسیت دارویی روی گونه‌های جداشده با روش میکرودایلوشن براث ( استاندارد CLSI- M38A2) انجام شد.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاق IR.ARAKMU.REC.1395.315 در کمیته اخلاق شورای پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی اراک به تصویب رسیده است.
یافته ها: از کل نمونه‌ها، 18 گونه قارچ جدا شد که شامل هشت آسپرژیلوس نایجر، چهار آسپرژیلوس فلاووس، دو آسپرژیلوس فومیگاتوس، دو گونه رایزوپوس، یک گونه موکور و یک گونه فوزاریوم بود. در بررسی حساسیت دارویی یک مورد حساسیت نسبی آسپرژیلوس فومیگاتوس به ایتراکونازول، یک مورد حساسیت نسبی آسپرژیلوس نایجر به کتوکونازول و یک مورد مقاومت آسپرژیلوس نایجر به ایتراکونازول مشاهده شد.
نتیجه گیری: به ‌طور کلی الگوی آلودگی قارچی بیمارستانی با قارچ‌های بیماری‌زا و نیز الگوی حساسیت دارویی این ارگانیسم‌ها در مناطق دیگر ایران و جهان با نتایج مطالعه حاضر هم‌خوانی نسبی دارد و داروهای مطرح‌شده در دستورالعمل‌های جهانی برای درمان این عفونت‌ها مانند وریکونازول و کاسپوفانژین در درمان آسپرژیلوز مهاجم و آمفوتریسین B در درمان موکورمایکوز و فوزاریوز مهاجم در حال حاضر داروهایی کارآمد هستند. 

---

مقدمه: با توجه به اهمیت عفونت‌های دستگاه ادراری ناشی از اشریشیا کلی اوروپاتوژنیک در حوزه پزشکی، این مطالعه با هدف بررسی سروگروه های O25 و O16 و الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی در بین ایزوله‌های اشریشیا کلی اوروپاتوژنیک به دست آمده از بیماران بستری مبتلا به عفونت ادراری در بیمارستان‌های رشت انجام شد.
روش کار: در مجموع 110 نمونه ادرار از بیماران مبتلا به عفونت ادراری مراجعه کننده به بیمارستان‌های منتخب رشت در یک دوره ماهه جمع آوری گردید. مطابق با توصیه‌های موسسه استانداردهای بالینی و آزمایشگاهی، از روش انتشار دیسک برای تعیین الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی استفاده شد. با استفاده از پرایمرهای خاص، سروگروه های O25 و O16 شناسایی گردیدند. طرح مربوط به این مقاله در سامانه ملی اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی ایران ثبت شده است (IR.IAU.LIAU.REC.1399.068).
یافته‌ها: در بین نمونه‌های مورد مطالعه، 4/36 درصد (110/40) مربوط به مردان و 6/63 درصد (110/70) مربوط به زنان بود. بر اساس الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی، سطح بالایی از مقاومت آنتی بیوتیکی در برابر نالیدیکسیک اسید (8/81 درصد) و کوتریموکسازول (2/78 درصد) مشاهده شد، در حالی که موثرترین آنتی بیوتیک ها آمیکاسین (5/85 درصد) و نیتروفورانتوئین (6/83 درصد) بودند. علاوه بر این، فنوتیپ مقاوم به چند دارو در 7/72 درصد (80/110) از ایزوله‌های اشریشیا کلی اوروپاتوژنیک یافت شد. بر اساس نتایج PCR، فراوانی سروگروه های O25 و O16 به ترتیب 4/36 درصد و 3/17 درصد بود. هر دو سروگروه بیشترین مقاومت را به نالیدیکسیک اسید و کوتریموکسازول داشتند، در حالی که کمترین مقاومت در سروگروه O25 در برابر نیتروفورانتوئین (20 درصد) و آمیکاسین (3/14 درصد) و در سروگروه O16 در برابر ایمی پنم (3/5 درصد) و نیتروفورانتوئین (5/10 درصد) بود.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد شیوع بالای سویه‌های MDR در بین سویه‌های اشریشیا کلی اوروپاتوژنیک بسیار نگران کننده است و متخصصان باید در زمینه تجویز انتی بیوتیک برای بیماران بسیار محتاتانه عمل کنند. در این مطالعه هم مانند اکثر مطالعات فراوانی سروگروه O25 بالا بود و احتمالاً این سروگروه می‌تواند در ایجاد عفونت‌های ادراری و مقاومت آنتی بیوتیکی سویه‌های اشریشیا کلی اوروپاتوژنیک نقش داشته باشد.
 

---

مقدمه: چربی خون بالا یا هیپرلیپیدمی، یک اختلال متابولیکی مزمن با مشخصه افزایش سطح چربی‌های خون، نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی بیماری‌های قلبی- عروقی در افراد مبتلا به دیابت، فشارخون بالا و چاقی ایفا می‌کند. با وجود وجود داروهای شیمیایی، عواملی مانند عوارض جانبی داروها، هزینه‌ها و رویکرد فزاینده به طب سنتی، مطالعات بر روی پتانسیل درمانی گیاهان دارویی در کاهش سطح چربی‌های خون را تقویت کرده است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثربخشی و ایمنی این عوامل گیاهی در کاهش سطح چربی‌های خون انجام شده است.
روش کار: جهت انجام این مطالعه مروری، جستجویی جامع در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر نظیر PubMed، Science Direct، Google Scholar و سایر پلتفرم‌های آنلاین مرتبط صورت گرفت. با استفاده از کلید واژه‌هایی همچون «هیپرلیپیدمی»، «طب گیاهی»، «طب سنتی»، «عصاره گیاهی» و «گیاه درمانی» و بدون اعمال محدودیت زمانی تا سال 2024، مقالات پژوهشی مرتبط شناسایی شدند. معیار ورود مطالعات به این بررسی، گزارش اثرات گیاهان دارویی بر تغییرات پروفایل لیپیدی بود.
یافته‌ها: بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد که گیاه دارویی آویشن معمولی (Thymus vulgare)، کرفس (Apium graveolens)، کاسنی (Cichorium intybus)، شاه‌تره (Fumaria officinali)، پنجه مرغی (Cynodon dactylon)، گل پر
(Heracleum rawianum)، بابونه قدبلند (Anthemis altissima)، کنگر (Gundelia tourneforttii)، جعفری وحشی جنگلی (Anthriscus sylvestrianum)، تاج‌ریزی (Solanum nigrum)، زرشک معمولی (Berberis vulgaris)، شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra)، شیپوری طویل سربریده (Arum elongatum)، ریواس (Rheum ribes)، نعناع (Mentha spicata) و چندین گیاه دارویی دیگر استفاده می‌شود.
نتیجه‌گیری: استفاده از گیاهان دارویی بومی ایران برای مدیریت چربی خون، ریشه عمیقی در تاریخ باستانی کشور دارد که تحقیقات علمی معاصر به طور فزاینده‌ای مورد تأیید قرار گرفته است. ترکیبات طبیعی موجود در گیاهان دارویی بومی ایران، از طریق مکانیسم‌های مختلفی از جمله مهار جذب چربی‌ها و افزایش سرعت متابولیسم، توانایی کاهش سطح چربی‌های خون را دارند. گرایش روزافزون به طب سنتی و گیاهان دارویی، به دلیل مزایای ذاتی آن‌ها مانند کاهش عوارض جانبی در مقایسه با داروهای سنتزی، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. تحقیقات علمی در حال انجام در این زمینه راه‌های امیدوارکننده‌ای را برای توسعه درمان‌های گیاهی نوآورانه و مؤثر ارائه می‌دهد.

---

مقدمه: امروزه ترکیبات گیاهی به ‌عنوان درمان‌ مکمل، به‌طور گسترده در درمان‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیبات گیاهی، دارای مزایایی مانند عوارض جانبی و مقاومت داروئی کم، و متابولیسم مناسب هستند. رزماری، یکی از این گیاهان است که اثر ضد رگ‌زایی، ضد توموری و ضدالتهابی دارد. با این حال، حلالیت و فراهمی زیستی کم، منجر به محدود کردن استفاده از این ترکیب می‌شود. جهت غلبه بر این محدودیت، استفاده از لیپوزوم ها مفید است.. لیپوزوم باعث کاهش سمیت و عوارض جانبی، و افزایش کارآیی دارو می‌شود. بنابراین، این مطالعه با هدف تهیه لیپوزوم حاوی عصاره الکلی رزماری برای به دست آوردن بهترین فرمولاسیون با بهترین ویژگی، جهت استفاده در مطالعات سرطانی انجام شد.
روش کار: لیپوزوم به روش Thin Film Hydration در فرمولاسیون های مختلف (F1-F6) عصاره الکلی رزماری، فسفاتیدیل‌کولین هیدروژنه شده سویا (HSPC)، کلسترول و پلی‌اتیلن‌گلیکول mPEG2000 تهیه شد. ویژگی‌های نانولیپوزوم شامل اندازه، شاخص پراکندگی (Poly dispercity index) PDI پتانسیل زتا، میزان کپسوله سازی و نرخ آزادسازی اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد میانگین اندازه ذرات و پتانسیل زتا به ترتیب 4/113 نانومتر و 8/10- میلیطولت بود. میزان کپسوله‌سازی در محدوده 60 تا 90 درصد بود. متوسط نرخ آزادسازی عصاره حدود 60 درصد بود. همچنین نتایج نشان داد که فرمول F1 شفاف و دارای ویژگی‌های مناسب بوده و رسوب نمی‌کند. فرمول F2 شفاف نبود. فرمولاسیون F3 و F4، رسوب دادند. فرمولاسیون‌های F5 و F6 اندازه مناسب را به دست نیاوردند.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که فرمولاسیون F1 در نسبت 55:30:5 HSPC/chol/mPEG2000، بهترین فرمولاسیون برای تهیه نانولیپوزوم حاوی عصاره الکلی رزماری برای دستیابی به بهترین ویژگی و کارایی جهت استفاده در مطالعات سرطانی است.