---

زمینه و هدف: ‌microRNAs‌های متعددی در تنظیم توده عضلانی دخیل هستند که در هایپرتروفی و آتروفی عضلات اسکلتی نقشی اساسی را ایفا می‌کنند. پژوهش حاضر بیان برخی از ژن‌ها را به عنوان تنظیم‌گرهای آتروفی عضلانی در پی یک دوره کوتاه بی‌تحرکی در رت‌های تمرین‌کرده استقامتی مورد بررسی قرار می‌دهد. 
مواد و روش ها: به همین منظور هجده سر رت نر اسپراگ داولی به سه گروه (کنترل، تمرین + بی‌تحرکی و بی‌تحرکی) تقسیم شدند. رت‌های گروه تمرین طی شش هفته و هر هفته پنج جلسه روی تردمیل دویدند. اندام تحتانی حیوانات برای هفت روز با روش قالب‌گیری بی‌تحرک شد. عضله‌ نعلی استخراج و میزان بیان ژن‌های موردنظر به روش RT-PCR اندازه‌گیری شد. جهت تعیین تفاوت‌ها از روش آنووا یک‌طرفه و آزمون تعقیبی توکی در سطح معنی‌داری (0/05≥α) استفاده شد.
ملاحظات اخلاقی: این پژوهش با کد اخلاق IR.SUMS.REC.1396.S463 توسط کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران به تصویب رسید.
یافته ها: نتایج نشان می‌دهد، در گروه ورزش + بی‌تحرکی و گروه بی‌تحرکی نسبت به گروه کنترل، شاهد افزایش بیان ژن‌های (miR-1(P=0/010)، FOXO3a (P=0/001 و کاهش بیان (miR-206 (P=0/007 و (IGF-1 (P=0/001 بودیم که این اختلافات از لحاظ آماری معنادار بود. 
نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر، می‌توان عنوان کرد که احتمالاً تغییرات بیان میکروRNAها در شرایط بی‌تحرکی موجب تغییر بیان ژن‌های تنظیم‌گر توده عضلانی ‌می‌شود. تمرینات استقامتی اثر محافظتی دارند، اما موجب پیشگیری از این تغییرات نمی‌شوند.

---

زمینه و هدف: کاتترگذاری ورید ژوگلار داخلی اقدامی معمول جهت دسترسی به ورید مرکزی به منظور پایش همودینامیک، تجویز بلند‌مدت مایعات، آنتی‌بیوتیک‌ها، تغذیه تزریقی و انجام همودیالیز در بیماران تحت مراقبت‌های ویژه است. ما در این تحقیق به بررسی اطلاعات جمعیت‌شناختی و بالینی بیماران تحت عمل با سونوگرافی در کانولاسیون ورید ژگولار داخلی نیازمند کاتتر ورید مرکزی مراجعه‌کننده به بیمارستان رازی رشت در سال 1396 پرداخته‌ایم. هدف از این مطالعه، بررسی اطلاعات جمعیت‌شناختی و بالینی بیماران تحت عمل با سونوگرافی در کانولاسیون ورید ژگولار داخلی نیازمندکاتتر ورید مرکزی بود.
مواد و روش ها: پس از تصویب طرح در کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان این مطالعه در بخش جراحی عمومی بیمارستان رازی در سال 1396 روی صد بیماران نیازمند تعبیه کاتتر ورید مرکزی انجام شد. مشخصات جمعیت‌شناختی (سن، جنس، نمایه توده بدنی، محل تعبیه کاتتر، نوع گردن، فاصله دو ناحیه تعیین‌شده) در فرم مخصوص ساخته‌شده توسط محقق، وارد شد و پس از اتمام طرح، مورد بررسی و آنالیز آماری قرار گرفت.
ملاحظات اخلاقی: این پژوهش مورد تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان است (IR.GUMS.REC.1396.20).
یافته ها: میانگین سنی بیماران مورد‌مطالعه در کل 16/09±‌58/72 سال بود. فاصله دو ناحیه لند‌مارک آناتومیک و سونوگرافی در مردان در مقایسه با زنان بیشتر بود، اما اختلاف معنی‌دار آماری وجود نداشت (P>‌0/05). ولی مابین دیگر متغیر‌های مورد مطالعه هیچ تفاوت معنی‌دار آماری وجود نداشت (P>‌0/05).
نتیجه گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد که در کاتتریزاسیون ورید ژوگولار داخلی با هدایت سونوگرافی زمان دسترسی کمتر و میزان عوارض کمتر بود.

---

زمینه و هدف: در دسامبر 2019 در شهر ووهان چین برای اولین‌بار ویروس کرونای جدید شناسایی شد و سپس با سرعت زیادی در سراسر جهان انتشار یافت، به طوری که سازمان بهداشت جهانی این بیماری را به عنوان پاندمی گزارش داد. در این مقاله مروری به ذکر یافته‌های اپیدمیولوژیک، روش‌های انتقال، تظاهرات بالینی، علائم رادیولوژیک، پیش‌آگهی و درمان کووید 19 در کودکان و همچنین ذکر تفاوت‌های ابتلا به این ویروس در بین اطفال و بزرگسالان پرداخته شد.
مواد و روش ها: جست‌وجو در مدلاین با استفاده ازکلمات کلیدی «کووید 19»، «کرونا»، «کودکان» و «پاندمی» انجام شد.
ملاحظات اخلاقی: تمامی اصول اخلاقی این مطالعه مقاله بر اساس رهنمودهای کمیته اخلاق ملی و مقررات COPE رعایت شده است.
یافته ها: بیشتر داده‌هایی که در رابطه با این ویروس وجود دارند، مربوط به سیر این بیماری در بالغین هستند و اطلاعات راجع به کودکان محدود است. در حال حاضر اکثر یافته‌ها حکایت از این نکته دارند که سیر این بیماری در کودکان ملایم‌تر بوده و عفونت ناشی از این ویروس در اطفال از پیش‌آگهی بهتری برخوردار است. همچنین با توجه به علائم بالینی خفیف در کودکان، بسیاری از آنان در مراحل اولیه این عفونت تشخیص داده نمی‌شوند. هم‌اکنون با افزایش تعداد مبتلایان در سراسر جهان مسلماً شیوع این بیماری در کودکان نیز رو به تزاید است.
نتیجه گیری: کووید 19 در کودکان دارای علائم بالینی خفیف‌تر و همچنین پیش‌آگهی مطلوب‌تری است. تا به امروز واکسن ضد این ویروس و درمان اختصاصی آنتی‌ویرال برای این ویروس ابداع نشده است، بنابراین پیشگیری بهترین راهکار است.

---

---

زمینه و هدف: رشد و بالندگی هر جامعه‌ای مرهون نظام آموزشی آن جامعه است. نظام آموزشی زمانی می‌تواند کارآمد و موفق باشد که به عملکرد تحصیلی یادگیرندگان را در دوره‌های مختلف توجه کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش خودمراقبتی روانی بر سلامت روان و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان انجام شد. 
مواد و روش ها: طرح این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با گروه کنترل و آزمایش نابرابر بود. جامعه‌ آماری این پژوهش، دانش‌آموزان مراجعه‌‌‌کننده به مشاوره مدرسه بودند که چهل نفر از آنها (بیست نفر گروه کنترل و بیست نفر گروه آزمایش) به صورت نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس dass-21 و اشتیاق تحصیلی استفاده شد. آموزش خودمراقبتی روانی طی ده جلسه دو ساعته به گروه آزمایش ارائه شد. سپس از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد. روش تحلیل داده‌ها در سطح استنباطی با استفاده از تحلیل کوواریانس چند‌متغیره انجام شد.
ملاحظات اخلاقی: این مقاله دارای کد اخلاق IR.IAU.ARAK.REC.1399.001 است.
یافته ها: یافته‌ها حاکی از آن است آموزش خودمراقبتی روانی بر سلامت روان دانش‌آموزان اثربخش بوده (0/05>‌P) و همچنین یافته‌ها نشان داد آموزش خودمراقبتی روانی بر اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر نبوده است. 
نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گرفت آموزش خودمراقبتی روانی برای بهبود سلامت روان استفاده شود و همچنین آموزش خودمراقبتی روانی بر اشتیاق تحصیلی اثری نداشته است.

---

زمینه و هدف افزایش میکروهاردنس سطحی ضایعه پوسیدگی اولیه یکی از فاکتورهای مهم جهت جلوگیری از پیشرفت ضایعه و ایجاد حفره است. چندین دهه است که استفاده از فلوراید جهت پیشگیری از ایجاد و پیشرفت ضایعات پوسیدگی اولیه معرفی شده است. هدف از این مطالعه، مقایسه تغییرات میکروهاردنس ضایعات پوسیدگی اولیه درمان‌شده با سه محصول حاوی فلوراید (وارنیش، خمیر دندان و دهانشویه) در دندان‌های شیری بود.
مواد و روش ها در این مطالعه از 45 دندان مولر شیری کشیده‌شده انسان استفاده شد. با استفاده از دیسک برنده الماسی بلوک‌های مینایی با ابعاد 1×4×4 میلی‌متر از سطح باکال دندان‌ها که کاملاً سالم و فاقد نقایص ساختاری بود، تهیه و در آکریل سلفکیور مانت شدند. تست اولیه میکروهاردنس (Vicker’s) با نیروی سیصد گرم و Dwell time پانزده ثانیه روی نمونه‌ها انجام شد. در مرحله بعد پوسیدگی مصنوعی با استفاده از محلول استاندارد در تمام نمونه‌ها ایجاد و میکروهاردنس نمونه‌ها نیز در این مرحله ثبت شد. نمونه‌ها که به طور تصادفی به سه گروه پانزده تایی تقسیم شده بودند، به ترتیب تحت درمان با وارنیش فلوراید، دهانشویه و خمیر دندان قرار گرفته، سپس میکروهاردنس آنها مجدداً اندازه‌گیری شد. مقدار میانگین میکروهاردنس سطحی بین سه گروه با آزمون آماری Independent t-test و بین سه مرحله با آزمون Bonferroni مقایسه شد. تمام آنالیزها با نرم‌افزار آماری‌SPSS نسخه 23 انجام و حد معناداری مقادیر کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد (0/05>‌P).
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاق IR.ARAKMU.REC.1397.264 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه علوم پزشکی اراک به ثبت رسیده است.
یافته ها: افزایش میکروهاردنس سطحی ضایعه پوسیدگی اولیه در گروه وارنیش فلوراید V-Varnish در مقایسه با دو گروه دیگر، از لحاظ آماری معنادار و در گروه‌های خمیر دندان حاوی فلوراید GC MI paste plus و دهانشویه حاوی فلوراید Oral B غیرمعنادار گزارش شد. نمونه‌های درمان‌شده با وارنیش فلوراید در مقایسه با خمیر دندان و دهانشویه به طور معناداری میکروهاردنس سطحی بالاتری داشتند.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر وارنیش فلوراید نسبت به کاربرد دهانشویه فلوراید و خمیر دندان در بهبود میکروهاردنس پوسیدگی‌های اولیه دندان‌های شیری بهتر عمل می‌کند.

---

زمینه و هدف: سالمندان و به‌ویژه سـالمندان سـاکن خانـه سالمندان ،گروه آسیب‌پذیری هستند که نامطلوب بودن وضعیت تغذیه‌ای و عدم کفایت دریافت مواد مغذی آنها زمینه را برای بروز بیماری‌ها و افزایش هزینه‌های بهداشتی فراهم می‌کند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه شاخص کیفیت تغذیه‌ای (Index of Nutritional Quality :INQ) بین سالمندان ساکن و غیرساکن خانه‌های سالمندان و بررسی ارتباط آن با سطح سرمی پروتئین واکنش‌پذیر C با حساسیت بالا (high sensitive C-reactive protein: hs-CRP) انجام یافت.
مواد و روش ها: در این مطالعه مورد شاهدی در بین 164 سـالمند (76 سالمند ساکن خانه‌های سالمندان و 88 نفر گروه کنترل غیر‌ساکن در خانه‌های سالمندان و همسان‌شده از نظر سن و جنس) در استان آذربایجان شرقی شهر تبریز انجـام شد. شاخص‌های تن‌سنجی اندازه‌گیری و نمایه توده بدنی محاسبه و جهت ارزیابی دریافت غذایی در سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان از پرسش‌نامه ثبت غذایی سه روزه و ترازوی دیجیتالی توزین و ثبت شد. سـپس، داده‌های غذایی با استفاده از نرم‌افزار تغذیه‌ای Nutritionist ІV تحلیل شد. نمونه خون جهت اندازه‌گیری سطح سرمی hs-CRPجمع‌آوری شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه علوم پزشکی تبریز به ثبت رسیده است (کد اخلاق: TBZMED.REC.1394.152).
یافته ها: در مطالعه حاضر، تفاوت معناداری در امتیاز INQ برای تمام مواد مغذی به جز ویتامین‌های A ،‌D ،‌E، بیوتین، ویتامین B6، اسید فولیک و آهن بین دو گروه وجود داشت (0/50 نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، توجه بیشتر به وضعیت تغذیه سالمندان، به‌خصوص سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان توصیه می‌شود. همچنین به نظر می‌رسد رژیم غذایی غنی از مواد ریز‌مغذی، به‌ویژه ویتامین D، کلسیم و ویتامین B12 ممکن است بتواند از ایجاد التهاب در این گروه سنی پیشگیری کند.

---

زمینه و هدف: یکی از فناوری‌های جدید در قرن حاضر نانوتکنولوژی است. نانوتکنولوژی یک بستر تحقیقاتی وسیع و نویدبخش از پژوهش‌های بین رشته‌ای است که طیف وسیعی از فرصت‌ها را در زمینه‌های مختلف، از‌جمله داروسازی، پزشکی، الکترونیک و کشاورزی گشوده است. یکی از نانوذرات کاربردی در حوزه نانوبیوتکنولوژی نانوذرات نقره است. از مهم‌ترین ویژگی این نانوذرات ایجاد مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی (Apoptosis) است. این ویژگی باعث ایجاد خواص ضدعفونی‌کنندگی آن علیه باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و نماتودها شده است. نانوذرات به دلیل دارا بودن نسبت سطح به حجم بالا و سطح تماس بیشتر کارایی بهتری در مقابله با میکروارگانیسم‌‌ها دارد. در این میان نانوذرات نقره فعالیت ضدمیکروبی بی‌نظیری علیه دسته وسیعی از میکروارگانیسم‌ها نشان داده و اخیراً مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته‌اند.
مواد و روش ها: مقالات مرتبط در این مطالعه از پایگاه‌های اطلاعاتی که شامل ،Web of Science ،Scopus ،ISC ،PubMed ،ISI Google Scholar، مگیران و نور می‌شود، بررسی شد.
ملاحظات اخلاقی: اصول اخلاقی در نوشتن مقاله رعایت شده است.
یافته ها تأثیر ضدمیکروبی نانوذرات نقره به غلظت، شکل و قطر نانوذرات به زمان تأثیر و نوع میکروارگانیسم نیز وابسته است. مکانیسم مولکولی این نانوذرات از طریق ایجاد استرس اکسیداتیو (Oxidative Stress) بوده است. مکانیسم عملکرد مهاری یون‌های نقره بر میکروارگانیسم‌ها از بین رفتن توانایی تکثیر دی‌ان‌ای، غیرفعال شدن بیان پروتئین‌های زیرواحد ریبوزومی و سایر پروتئین‌های سلول باکتری و آنزیم‌های ضروری برای تولید ATP است. تأثیر یون‌های نقره در درجه اول بر عملکرد آنزیم‌های متصل به غشا همچون آنزیم‌های کلیدی در زنجیره تنفسی است؛ بنابراین مکانیسم‌های سلولی مشابه به یکدیگر می‌توانند باعث تأثیرات ایجاد مرگ سلولی در پروکاریوت‌ها، قارچ‌ها و یوکاریوت‌ها شوند.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند نوع میکروارگانیسم، زمان تماس، غلظت، شکل و قطر نانوذرات نقره، تأثیر معنادار بر مهار رشد میکروبی داشتند.

---

زمینه و هدف: مطالعات اپیدمیولوژیک نـشان می‌دهد که مصرف دخانیات علاوه بر بروز عوارض قلبی و تنفسی، خطر پریودنتیت را نیز افزایش می‌دهد. سیگار خطر پوسیدگی دندان را افزایش داده و عاملی مهم در بیماری پریودنتال است. اختلال فوق بیش از نیمی از موارد پریودنتال در انسان را تشکیل می‌دهد. یافته‌های میدانی و کوهورت، استعمال دخانیات را عاملی خطرناک در پریودنتیت اپیکال دانسته، اما هنوز چنین ارتباطی کاملاً قطعی نشده است. بنابراین این مطالعه در راستای تعیین ارتباط بین مصرف تنباکو و پریودنتیت اپیکال در روش تصویربرداری پانورامیک در بندرعباس انجام شد.
مواد و روش ها: ۱۹۸ تصویر پانورامیک در گروه فاقد و دارای پریودنتیت مطالعه شدند. تصاویر توسط متخصص از نظر تعداد دندان، دندان با درمان ریشه، کیفیت و طول پُرکردگی ریشه به صورت مناسب یا نامناسب بررسی شدند. سن، جنس، تعداد دندان‌ها، مصرف سیگار، قلیان و جرم دندان مشخص شدند. داده‌ها توسط مربع کای، تی مستقل و رگرسیون لجستیک آنالیز شدند. 
ملاحظات اخلاقی: با توجه به عدم مداخله درمانی و محفوظ بودن مشخصات بیماران (مشاهده‌گر و محقق مشخصات بیمار را مد نظر قرار نداده‌اند) ملاحظات اخلاقی با کد اخلاق IR.HUMS.REC.1399.384 شامل حال این پژوهش نیست.
یافته ها: تنباکو، قلیان، تعداد دندان و تعداد دندان با درمان نامناسب در بین گروه‌ها معنی‌دار (P<0/01) بود، ولی سیگار، جرم دندان، ریشه درمان‌شده و تعداد آن‌ها و سن متفاوت نبودند. خانم‌ها در گروه پریودنتیت، مصرف تنباکو، قلیان و تعداد دندان با درمان نامناسب بیشتری (P<0/05) داشتند. رگرسیون لجستیک نشان داد بر اساس نسبت شانس (Odd Ratio) تعداد دندان با درمان ریشه (7/39)، تعداد دندان با درمان نامناسب (36/8)، قلیان (8/1)، تنباکو (6/57)، جرم دندان (3/62)، سیگار (3/59)، دندان با درمان ریشه (1/4) و تعداد دندان (0/98) بالاترین تأثیر (P<0/01) را داشتند. سن و جنس بدون تأثیر بودند. 
نتیجه گیری: مصرف قلیان در مقایسه با سیگار، بیشترین تأثیر منفی را در بافت پری‌اپیکال داشت‌. کاهش تعداد دندان‌ها، افزایش جرم دندان‌ها و دندان‌های با درمان ریشه، از عوارض مصرف دخانیات بر بافت پری‌اپیکال بود. پریودنتیت اپیکال با سن و جنس مرتبط نیست.

---

---

---

مقدمه: مسیرهای آبی یونیت‌های دندانپزشکی یک مکان بالقوه برای تجمع میکروارگانیسم‌ها و تشکیل بیوفیلم میکروبی هستند که می‌تواند افراد را در معرض خطر عفونت قرار دهد. این پژوهش با هدف اثربخشی چهار دسته از موادی است که تا به امروز برای کاهش بار میکروبیال در DUWL ها، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و مؤثرترین عملکرد را نسبت به سایر ضدعفونی کننده‌ها دارا بودند.
روش کار: این مطالعه مرور نظام مند بر اساس الگوهای پرایسما (PRISMA)‌ انجام گرفته و پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Scopus و Web of Science با استراتژی جست وجو ی مشخص، بررسی شدند. در این مطالعه مرور نظام- مند، اثربخشی 4 ماده ضدعفونی کننده شامل: هیدروژن پروکساید، کلرهگزیدین، کلرین- دی اکساید، سدیم هیپوکلراید بر بیوفیلم های میکروبی موجود در لوله‌های آب یونیت‌های دندانپزشکی مورد بررسی قرار گرفت. جست و جو مطالعات در تیر ماه 1400 انجام شد و در نهایت داده‌های تمام مطالعات مرتبط با موضوع این مرور نظام مند، استخراج شدند.
یافته‌ها: این مطالعه با کد اخلاق IR.ARAKMU.REC.1399.347 به تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اراک رسیده است. هر 4 نوع ماده ضدعفونی کننده اگر در غلظت و زمان کافی و روش درست استفاده شوند، می‌توانند مفید و اثربخش باشند. اگر بیوفیلم موجود در مسیرهای آبی یونیت‌های دندانپزشکی قدیمی و تثبیت شده باشد، بر روی اثربخشی این مواد تاثیرگذار خواهد بود و به زمان بیشتری برای از بین بردن آن نیاز است.
نتیجه گیری: استفاده از مواد به صورت ترکیبی می‌تواند تمامی طیف میکروبی موجود در بیوفیلم این ناحیه را پوشش دهد و حتی می‌توان با استفاده طولانی‌تر و مداوم، بیوفیلم های تثبیت شده را نیز حذف کرد.
 

---

مقدمه: افت تحصیلی دانشجویان یکی از مشکلات عمده مراکز آموزش عالی کشور است که نه تنها باعث اتلاف وقت و هزینه های جاری این مراکز میشود بلکه باعث ایجاد مسائل و مشکلات روحی- روانی، خانوادگی و اجتماعی برای دانشجویان نیز می گردد. هدف این مطالعه بررسی و تبیین علل مختلف افت تحصیلی در دانشجویان دانشکده دندان پزشکی شهر اراک بود.
روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد که با مشارکت 120 نفر از دانشجویان داندان پزشکی علوم پزشکی اراک انجام گرفت. نمونه گیری به روش سرشماری بود و تمام دانشجویان دندان پزشکی سال دوم الی پنجم وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌های این مطالعه پرسش نامه‌ای مشتمل بر مشخصات دموگرافیک، سؤالات مرتبط با عوامل مختلف افت تحصیلی در دانشجویان بود. داده‌ها با استفاده روش‌های آماری توصیفی و استنباطی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی) در نرم افزار SPSS با نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که 33/8 درصد دانشجویان دارای سابقه مشروطی بودند. همچنین نتایج مطالعه نشان داد که از بین عوامل مرتبط با رویداد افت تحصیلی، خصوصیات فردی دانشجو، محیط آموزشی نامناسب، محیط نامناسب خانوادگی و پرداختن به مسائل غیر درسی جزء مهمترین پیش بینی کننده رویداد افت تحصیلی با واریانس تغییر 9/33 درصد در بین دانشجویان بودند.
نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های این پژوهش مشخص شد که عواملی چون خصوصیات فردی دانشجو، محیط آموزشی نامناسب، محیط نامناسب خانوادگی و پرداختن به مسائل غیر درسی بر روی رویداد افت تحصیلی دانشجویان اثر قابل توجه ای داشته است بنابراین توجه به این عوامل در طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی دانشگاه می‌تواند در اجتناب از افت تحصیلی نقش موثری داشته باشد.

---

مقدمه: هدف از طرح بحث «ارتباطات سلامت» که جدی‌ترین جرقه‌‌‌های آن در اذهان، با ظهور پاندمی کووید-19 در سال 2019 زده شد، زمنیه‌ توجه به ضرورت ارتقاء ارتباطات سلامت را بیش از هر زمان دیگری آشکار کرد. در این شرایط، نیاز به تبادل سریع و شفاف اطلاعات، آموزش صحیح و جلب اعتماد مردم بیش از هر زمان دیگری احساس شد. بدین منظور، در مطالعه حاضر تدوین الگوی مفهومی ظرفیت‌های ارتباطات سلامت در شرایط پاندمی از دیدگاه خبرگان نظام سلامت مورد بررسی قرار گرفت.
روش کار: این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد انجام شد. نمونه گیری با روش هدفمند از نوع گلوله برفی انجام شده که شامل 20 نفر از اساتید ارتباطات و رسانه و متخصصان حوزه سلامت تعیین شدند. جمع آوری دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد بوده که بر مبنای رهیافت نظام مند استراوس و کوربین (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) که متضمن شرایط علی، ایده محوری، زمینه، شرایط میانجی (مداخله گر)، راهبردها و پیامدها تحلیل شدند. اعتبار سنجی از طریق ، بازبینی مشارکت کنندگان و خبرگان نظام سلامت صورت گرفت.
یافته ها: یافته‌های پژوهش در بخش گراندد تئوری نشان می‌دهد که ابعاد الگوی پارادایمی شامل پدیده محوری: ارتباطات سلامت(ارتباطات مؤثر و آگاهی بخشی)، شرایط علی: آسیب‌های ارتباطات سلامت شامل(اینفودمی)، زمینه بروز آسیب ها(رسانه‌های فراگیر و پرمخاطب، نبود مرجعیت واحد سلامت، اطلاعات انبوه، سیاست زدگی)، استراتژی ها (پاسخگو کردن مسئولین، منابع موثق و تولید محتوای اثربخش، مدیریت اضطراب، پرهیز از اغراق مشارکت مردم، کار تیمی و ترکیب متخصصان، استفاده از تجربیات سایر کشورها) و پیامدها شامل( جلب اعتماد و شکل گیری ارتباطات مفید) واقع گردید.
نتیجه گیری: با توجه به ابعاد حاصل شده در ارائه الگوی ارتقاء ظرفیت های ارتباطات سلامت در شرایط پاندمی در کشور می‌توان گفت که از یک سو «شفافیت و آنی بودن اطلاعات» و از سوی دیگر «همدلی و اعتماد میان مردم و مسئولان» در چنین موقعیتی بیش از پیش بایستی لحاظ گردد.
 

---

مقدمه: افزایش روزافزون جمعیت سالمندان، نیازمند تحقیقات بیشتری برای شناسایی اولویت‌های بهداشتی این گروه، به ویژه در شرایط بحرانی مانند همه‌گیری COVID-19 است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین مؤلفه‌های مؤثر بر رضایت زناشویی و ارتباط آن با سبک زندگی در شهر ارومیه در سال 1400 انجام شد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی– تحلیلی از نوع مقطعی همبستگی، 170 سالمند متأهل ساکن ارومیه از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. علاوه بر پرسشنامه متغیرهای دموگرافیک، از پرسشنامه‌های رضایت زناشویی Haynes و سبک زندگی Miler استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی (میانگین و انحراف معیار، فراوانی و درصد) و تحلیلی (ضرایب همبستگی Pearson، رگرسیون خطی چندگانه) در سطح معنی‌داری 0/05 ≥ P مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: مدل رگرسیون خطی چندگانه گام به گام نیز نشان داد که متغیرهای سبک زندگی (0/364- = ß)، سن (0/425 = ß)، تعداد فرزندان (0/143- = ß)، شغل (0/425 = ß) و بیماری 3/803- = ß) بیشترین سهم را در پیش‌بینی رضایت زناشویی داشت. مدل رگرسیون سایر متغیرهای جمعیت‌شناختی را حذف کرد.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که متغیرهای سبک زندگی و جمعیت‌شناختی مانند سن، تعداد فرزندان، شغل و بیماری بیشترین سهم را در پیش‌بینی رضایت زناشویی دارند. لذا به نظر می‌رسد طراحی خدمات مشاوره‌ای در مراکز جامع سلامت برای این گروه ضروری است تا مشاوران بتوانند سبک زندگی سالم جهت بهبود روابط زناشویی را به سالمندان آموزش دهند.

---

مقدمه: علائم اومیکرون هنوز ناشناخته است. داده‌های اولیه نشان می‌دهد که علائم اومیکرون عمدتاً در ارتباط با دستگاه تنفسی است و شامل آبریزش بینی، گلودرد، سردرد، خستگی و عطسه می‌شود. نیاز به شواهد بیشتری در مورد علائم اومیکرون محسوس بوده، لذا این مطالعه جهت بررسی علائم سویه اومیکرون اجرا گردید.
روش کار: مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی حاضر طی مدت 6 ماه در شهر اراک و بر روی 160 بیمار مبتلا به سویه اومیکرون کووید-19 که تشخیص قطعی داده شده بودند انجام شد. برای تمامی بیمارانی که وارد مطالعه شدند، چک‌لیست ارزیابی اطلاعات شامل اطلاعات دموگرافیک و بررسی 24 علامت تکمیل گردید. تشخیص بیماری با انجام PCR انجام شد.
یافته‌ها: بیماری 55 درصد افراد خفیف، 35 درصد متوسط و 10 درصد شدید بود. 51 نفر (31/9 درصد) سابقه ابتلای قبلی به کووید را ذکر نمودند. درگیری ریوی، نوع داروی مصرفی و اضطراب زمان ابتلا با شدت بیماری ارتباط داشتند (0/05 > P). پنج علامت شایع اومیکرون به ترتیب (درصد) گلودرد (86/3)، سرفه (82/5)، ضعف و بی‌حالی (76/3)، سردرد (72/5) و خشکی دهان (62/5) بود. همچنین بین سن بالا با خشکی دهان و سردرد، بیماری زمینه‌ای با عطسه، اضطراب زمان ابتلا با درد مفاصل و درد قفسه‌ی سینه و استعمال سیگار با شکم‌درد نیز ارتباط وجود داشت (0/05 > P).
نتیجه‌گیری: شایع‌ترین علائم شامل گلودرد، سرفه، ضعف و بی‌حالی، سردرد و درد اسکلتی عضلانی بود. اما علائمی مانند کاهش بویایی، تعریق شبانه، تب، درد مفاصل و کاهش چشایی که در سویه‌های پیشین شایع بودند در سویه اومیکرون در زمره علائم با فراوانی کمتری بودند.

---

مقدمه: برخی از جراحی‌های داخل جمجمه‌ای می‌بایست در حالت بیداری بیمار انجام شود. کرانیوتومی بیدار یک روش جراحی داخل جمجمه می‌باشد که در حالیکه عمل جراحی انجام می‌شود بیمار در حالت هوشیاری نسبی نگهداشته می‌شود. هدف این مطالعه، به منظور ارائه یک مورد جراحی داخل جمجمه برای برداشتن تومور در کورتکس فرونتال راست با روش کرانیوتومی بیدار بود.
گزارش مورد: در این گزارش، بیهوشی در جراحی کرانیوتومی به روش بیداری کامل در آقای 22 ساله مورد بررسی قرار گرفت. این بیمار که اولین مورد انجام کرانیوتومی با روش کاملاً بیدار (از ابتدا تا انتهای عمل) در دانشگاه علوم پزشکی اراک و بیمارستان ولیعصر (عج) اراک بود پس از آماده‌سازی بیمار و مصاحبه قبل از عمل، در محل‌های مورد نظر بلوک اعصاب جمجمه‌ای مربوط به پوست وعضلات سر ( بلوک اسکالپ) انجام شد. پس از ایجاد تسکین خفیف اکسیزیون جراحی داده شد. ضایعه در حالت بیداری بررسی و در شرایط بیداری کامل از ابتدا تا انتها، عمل جراحی انجام شد و تومور مغزی بیمار با ایمنی کامل خارج گردید. ترکیبی از لوکال و رژیونال آنستزی و بیهوشی وریدی سبک در بیمار استفاده شد. برای انجام بی‌حسی‌ها از دو نوع لوکال انستتیک لیدوکائین 5/1 درصد و بوپیواکائین 5/2 درصد و همچنین برای ایجاد تسکین در بیماران از انواع داروهای تسکین‌دهنده و بیهوش‌کننده وریدی مانند پروپوفول و رمیفنتانیل و دکسمدتومیدین استفاده گردید. در سرتاسر طول عمل بیمار بیدار بوده وتنفس خودبخودی داشت و عملکرد اعصاب مغزی در حین عمل قابل ارزیابی بود. نهایتاً عمل جراحی بیمار بدون هیچ عارضه و در شرایط کاملاً مطلوب انجام و بیمار با حال عمومی خوب و بیدار و کاملاً هوشیار به بخش مراقبت ویژه انتقال داده شد.
نتیجه‌گیری: اگرچه حفظ بی‌دردی و ثبات همودینامیک و تهویه ای در شرایط کرانیوتومی کاملاً بیدار یک چالش محسوب می‌شود اما با توجه به ضرورت انجام این روش به خاطر نیاز به بررسی عملکرد اعصاب کرانیال در حین عمل و پیشگیری از هر گونه آسیب عصبی و عملکردی، با استفاده از انجام دقیق بلوک اعصاب مورد نظر در اسکالپ و تجویز مقدار جزئی داروی تسکینی (پروپوفول، رمیفنتانیل، دکسمدتومیدین) توانستیم شرایطی ایجاد نماییم که در بیداری کامل، عمل با موفقیت انجام شود. در این روش هم از عوارض احتمالی جراحی پیشگیری می‌گردد و هم برای بیمار بی‌دردی رضایت بخشی حاصل می‌شود. انجام این تکنیک برای بیمار ما رضایتبخش بود.

---

مقدمه: امروزه کاهش جمعیت و عدم تمایل خانواده ها به دلایل مختلف در فرزندآوری هم افراد و هم جوامع را دچار چالش کرده است. از عوامل دخیل در فرزندآوری نگرش افراد به این مهم است. یکی از اساسی‌ترن نگرش‌ها، دیدگاه‌ها و اعتقادات دینی است. چنانچه دین مبین اسلام در آیات و روایات متعدد به این قضیه اشاره کرده است. در همین راستا، این تحقیق می‌کوشد دیدگاه‌های شاخص منابع دینی اسلام در این حیطه بررسی نماید.
روش کار: مطالعه حاضر با تکیه بر جستجو در مستندات کتابخانه‌ای و اصیل و نیز داده‌های پایگاه‌های اطلاعاتی نظیر PubMed، Scopus، Science Direct و موتورهای جستجوگر مانند Google Scholar و غیره انجام گرفته است.
 نتایج نشان می‌دهد که در دین اسلام علاوه بر آیات متعدد در قرآن، در کتب مربوط به ائمه همچون نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، موکداً فرزندآوری و افزایش جمعیت مورد تشویق بوده است و در مقابل کاهش جمعیت مذمت شده است. در این منابع به به طورکلی چهار عامل فردی، اقتصادی، نظام سیاسی و وضعیت اجتماعی و فرهنگی در افزایش یا کاهش جمعیت‌اثر گذار است.
نتیجه‌گیری: با توجه به منابع ارزشمند اسلام در حیطه فرزندآوری و چالش های موجود در جوامع در رابطه با کاهش و پیری جمعیت، می‌توان در راستای تقویت سبک زندگی اسلامی و باورهای دینی، گام‌های ارزشندی در جهت اصلاع نگرش افراد و خانواده‌ها در حیطه فرزندآوری نمود.

---

مقدمه: تصویربرداری از سیستم عروقی، تأمین کننده پارانشیم مغز یک کار تشخیصی در ارزیابی بیماران سکته مغزی می‌باشد. این مطالعه با هدف مقایسه نتایج آنژیوگرافی سابتراکشن دیجیتال با سونوگرافی کالر داپلر عروق خونی گردن در بیماران با سکته مغزی ایسکمیک انجام شد.
روش کار: در این مطالعه مقطعی- تحلیلی، جهت جمع‌آوری داده‌ها پرونده پزشکی بیماران مبتلا به سکته ایسکمیک بستری شده در بیمارستان امام خمینی از تیرماه 1401 الی تیرماه 1402 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات دموگرافیک به همراه نتایج سونوگرافی کالرداپلر و آنژیوگرافی سابتراکشن دیجیتال بیماران از پرونده استخراج و ارزیابی شد.
یافته‌ها: این مطالعه شامل 48 بیمار با سکته ایسکمیک مغزی با میانگین سنی 12/8 ± 67/0 سال می‌باشد. فشارخون بالا در 8/68 درصد، دیابت شیرین در 20/8 درصد و مصرف سیگار در  25 درصد بیماران وجود داشت. بر اساس نتایج آنژیوگرافی سابتراکشن دیجیتال و سونوگرافی داپلر رنگی، شایع‌ترین ناهنجاری پلاک عروقی (2/79 درصد) بود. ناهنجاری و انسداد عروقی در 7/91 درصد از بیماران وجود داشت. سونوگرافی کالرداپلر در بررسی شریان کاروتید داخلی سمت راست و چپ به ترتیب حساسیت 94/9 و 92/8 درصد، ویژگی 66/7 و 38/9 درصد ارزش پیش‌بینی مثبت 92/1 و 70/3 درصد و ارزش پیش‌بینی منفی 75 و 77/8 درصد داشته است.
نتیجه‌گیری: سونوگرافی کالرداپلر عروقی با حساسیت و ویژگی بالا توانسته وجود انسداد و شدت آن را در عروق کاروتید داخلی در بیماران مبتلا به سکته ایسکمیک مغزی تشخیص دهد و به عنوان یک روش غیر تهاجمی و ارزان‌تر می‌تواند در سیر بالینی بیماران مورد استفاده قرار گیرد.

---

مقدمه: مطالعه حاضر با هدف تحلیل مرگ‌های افزوده در دوران پاندمی کووید-19 در جمعیت تحت پوشش دانشکده علوم پزشکی مراغه انجام گرفت.
روش کار: مطالعه توصیفی- تحلیلی که تعداد مرگ‌های ثبت شده و اطلاعات آن شامل سن، جنس و تاریخ فوت به تفکیک از سال 1399 تا 1400 از سامانه نظام ثبت و طبقه‌بندی علل مرگ و میر در شهرستان مراغه استخراج گردید. تعداد مرگ‌های مورد انتظار در سال‌های 1399 و 1400 بر اساس تعداد مرگ‌های ثبت شده سال 1397 و 1398 محاسبه شد. بدین صورت که تعداد مرگ و میر به تفکیک سن، جنس و تاریخ فوت در سال‌های 1397 و 1398 از سامانه ثبت و طبقه‌ بندی علل مرگ و میر استخراج و بعد از استانداردسازی، میزان‌های مرگ و میر مورد محاسبه قرار گرفت. سپس این میزان‌ها به تعداد جمعیت سال‌های 1399 و 1400 تطبیق داده شد تا تعداد مرگ مورد انتظار برای این دو سال برآورد گردد.
یافته‌ها: از فروردین‌ماه 1399 تا اسفند‌ماه 1400، تعداد 3821 مرگ در سامانه علیتی ثبت شده، که با توجه به 2958 مورد مرگ مورد انتظار، 863 مورد (29/17 درصد) مرگ اضافی اتفاق افتاده است. میزان مرگ افزوده در مردان 24/59 درصد و در زنان 35/41 درصد بوده و گروه سنی 60 تا 69 سال دارای بیشترین میزان مرگ افزوده بوده است. 96/06 درصد (829 مورد) از مرگ‌های افزوده در این دو سال منتسب به بیماری کووید-19 بوده که در مردان و زنان به ترتیب 97/85 و 94/36 درصد بوده است. بیشترین میزان مرگ افزوده در سه ماهه سوم سال 1399 اتفاق افتاده که 72/17 درصد بیشتر از مرگ مورد انتظار در این بازه زمانی بوده است.
نتیجه‌گیری: میزان مرگ افزوده در گروه‌های سنی بالا و در گروه جنسی زنان بیشتر بوده و همچنین تعداد مرگ‌های افزوده در زمان رخداد موج‌های بیماری کووید-19 بیشتر اتفاق افتاده است. بنابراین با اتخاذ سیاست‌های درست و منطقی با جلوگیری از وقوع موج‌های بیماری و شیوه‌های مراقبتی و درمانی در گروه‌های سنی بالا از وقوع تعداد زیادی از مرگ‌های افزوده جلوگیری خواهد شد.