رویا فاطمی نژاد، محمد رضا دایر، مهران درست قول، محمدرضا پریشانی،
دوره 28، شماره 4 - ( 7-1404 )
چکیده
مقدمه: پروتئین نوروتوکسین بوتولینیوم (بوتاکس)، جهت زیباسازی و کاهش چین و چروک صورت بدون توجه به خطرات بالقوه آن بطور وسیعی استفاده می‌شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات بوتاکس بر عوامل بیوشیمیایی خون و نیز ساختار بافتی کلیه موش‌های صحرایی ماده انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه، تعداد 28 عدد موش صحرایی ماده بالغ از نژاد ویستار انتخاب و بطور تصادفی به چهار گروه هفت‌تایی تقسیم شدند. به سه گروه اول تا سوم به ترتیب بوتاکس با دوزهای 4، 6 و 8 تزریق و به گروه چهارم یا گروه شاهد سالین به صورت داخل صفاقی (یک سوم پایینی شکم و یک سانتی‌متر زیر ناف سمت چپ) تزریق شد. سپس به مدت سه ماه با دسترسی کامل به غذا و آب در شرایط دمایی 22 درجه سانتی‌گراد و چرخه روشنایی و تاریکی 12 ساعته در خانه حیوانات نگهداری شدند. در پایان دوره، حیوانات بعد از 24 ساعت گرسنگی توسط اتر بیهوش و از ناحیه قلب آنها خونگیری شد. سپس حیوانات آسان‌کشی شده و نمونه‌های بافتی کلیه آنها جهت بررسیهای بافت شناختی استخراج گردید.
یافته‌ها: نتایج بیوشیمایی حاکی از افزایش معنی‌دار کراتینین خون بدنبال تزریق بوتاکس در مقادیر 6 و 8 واحد بود که نشان‌دهنده آسیب کلیوی است. اگرچه افزایش در میزان اسید اوریک خون در مقایسه با گروه کنترل در سطح 95 درصد معنی‌دار نبود ولی در سطح 94 درصد اختلاف معنی‌داری را نشان داد که حاکی از آسیب اولیه به کلیه‌ها می‌باشد. مطالعات بافت شناختی نشان داد که تزریق داخل صفاقی بوتاکس در دوز 8 واحد، در بافت کلیه تغییرات ساختاری پراکنده و محدود در برخی از نواحی کلیه شامل دژنرسانس واکوئلر سلول‌های اپی‌تلیال ایجاد می‌کند.
نتیجه‌گیری: بنابر نتایج مطالعه حاضر، استفاده از بوتاکس در دوره‌های طولانی و تکرار شونده، علاوه برآسیب‌های موضعی ممکن است باعث آسیب‌های جدی به کلیه‌ها شده و زندگی فرد را تهدید نماید.
