زمینه و هدف: ساپرولگنیوز از مهم‌ترین بیماری‌های قارچی آبزیان است که خسارات شدیدی را در مراحل مختلف رشد آبزیان، به صنعت آبزی پروری وارد می‌سازد و توسط قارچ آبزی ساپرولگنیا پارازیتیکا ایجاد می‌شود. این مطالعه با هدف بررسی اثرات ضد قارچی عصاره متانولی گیاهان رازیانه، بومادران، مرزه و دارچین و اسانس گیاه آرتیمیزیا برعلیه قارچ ساپرولگنیا پارازیتیکا در مقایسه با فرمالین انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی، ساپرولگنیا پارازیتیکا از آب خروجی سالن پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان جداسازی و خالص شد. پس از شناسایی فنوتیپیکی، ابتدا DNA ژنومی استخراج و ناحیه ژنی ITS rDNA توسط آغازگرهای ITS1 و ITS4 تکثیر و تعیین توالی گردید. اثرات ضد قارچی گیاهان دارویی ذکر شده با روش میکرودایلوشن براث بررسی و با فرمالین مقایسه شد.

یافته ها: نتایج حاصل از تعیین توالی، گونه پارازیتیکا از جنس ساپرولگنیا را تایید نمود. در روش میکرودایلوشن براث اسانس گیاه آرتیمیزیا باعث مهار رشد ساپرولگنیا پارازیتیکا شد(حداقل غلظت مهار کنندگی معادل 128 میکروگرم بر میلی لیتر). هرچند که با غلظت تعیین شده توان مهاری از خود نشان نداد(حداقل غلظت مهاری مساوی یا بیش از 2048 میکرگرم بر میلی لیتر). عصاره متانولی بقیه گیاهان در غلظت تعیین شده هیچ گونه اثر مستقیمی بر این قارچ نشان ندادند.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج، در مطالعه حاضر می‌توان اسانس گیاه آرتیمیزیا را جزء گیاهان دارای اثرات ضد قارچی قوی طبقه‌بندی نمود که نسبت به فرمالین اثر قوی‌تری را نشان داد. لذا با تحقیقات بیشتر بر ترکیبات اسانس گیاهان و با خالص سازی و کشف مکانیسم اثر آن و بهینه سازی روش‌های استخراج مواد موثره می‌توان به نتایج مشابهی مانند داروهای شیمیایی که اثرات جانبی بسیار بدی را دارند رسید.