چکیده

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر سنجش میزان اثربخشی حساسیت‌زدایی منظم از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد بر کاهش شدت علائم اختلال استرس پس از سانحه و لکنت زبان در کودکی چهار ساله بود. اختلال استرس پس از سانحه در کودکان از جمله اختلال‌های مربوط به سانحه و عوامل استرس‌زا و لکنت زبان یا اختلال فصاحت کلام از جمله اختلالات رشد عصبی است.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در قالب یک طرح مطالعه تک موردی به صورت خط پایه چند گانه انجام شد. مورد، کودکی چهار سال و دو ماهه بود که پس از مواجهه با یک حادثه تروماتیک دچار علائم استرس پس از سانحه و لکنت زبان شدید شده بود که در مرکز مشاوره بنیاد شهید بیرجند تحت ارزیابی و درمان قرار گرفت .ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه محقق ساخته جمعیت شناختی، نسخه سوم آزمون شدت لکنت، مقیاس گزارش کودکان از علائم پس از ضربه و گزارش والدین از علائم پس از ضربه بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل نموداری و توصیفی استفاده شد. داده‌ها به صورت خط پایه در خلال درمان و پس از درمان و پی‌گیری 3 و 24 ماهه جمع آوری شد.

یافته‌ها: درصد بهبودی برای بیمار در کاهش شدت علائم پس از سانحه به میزان 66/74 درصد و در کاهش شدت لکنت زبان 06/56 درصد به دست آمد و این اثرات در دوره پی‌گیری هم باقی ماند.

         نتیجه گیری: روش درمانی EMDR در کاهش شدت علائم اختلال استرس پس از سانحه و لکنت زبان موثر بود.

زمینه و هدف: مقابله در برابر استرس یکی از مهم‌ترین حوزه‌های پژوهش در روان‌شناسی سلامت است. انجام پژوهش در این راستا مستلزم وجود ابزاری با ویژگی‌های روان‌سنجی پرقدرت و رواسازی در فرهنگ ایرانی است. هدف از این مطالعه بررسی ساختار عاملی پرکاربردترین مقیاس خلاصه‌شده یعنی فرم کوتاه مقابله کارور بود.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه مقطعی و روش‌شناختی از نوع آزمون‌سازی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در سال 1397-1398 دانشگاه بیرجند بودند. نمونه‌گیری به روش در دسترس بود. شرط ورود به پژوهش تجربه یک استرس در خلال حداقل شش ماه گذشته بود. پس از کسب نمره متوسط یا زیاد در میزان استرس ادراک‌شده، 629 دانشجو فرم 28 سؤالی را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از نسخه 15 نرم‌افزار SPSS و نرم‌افزار لیزرل نسخه 8/8 تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل عاملی اکتشافی به منظور تعیین ساختارعاملی پرسش‌نامه انجام شد. به منظور تأیید عوامل به‌دست‌آمده از تحلیلی عاملی تأییدی استفاده شد. پایایی از طریق بازآزمایی و همسانی درونی انجام شد.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه بخشی از پایان‌نامه دکتری است که با کد اخلاقIR.UM.REC. 3/50099 در دانشگاه فردوسی مشهد به ثبت رسیده است. قبل از ورود به پژوهش رضایت آگاهانه از شرکت‌کنندگان کسب شد.
یافته ها: پس از تأیید روایی صوری و محتوایی به صورت کمی و کیفی، نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی پس از چرخش واریماکس نشان داد 139/55 درصد از واریانس کلی توسط هشت عامل اول با ارزش ویژه بالاتر از یک تبیین شده‌اند. اما در تحلیل عاملی تأییدی مرحله اول دو عامل چهار و هفت به دلیل عدم قدرت کافی در تبیین متغیرهای مکنون حذف شدند و نهایتاً شاخص‌های نیکویی برازش RMSEA ,PNFI, GFI, IFI, CFI, AGFI، برازندگی ساختار شش‌عاملی با داده‌ها را تأیید کردند. پایایی ابزار با روش همسانی درونی (0/73=α) و بازآزمایی (0/59=r) نیز مورد تأیید قرار گرفت.
نتیجه گیری: فرم کوتاه‌شده شش‌عاملی ترجیح اعمال مقابله‌ای کارور، از روایی و پایایی مطلوب در نمونه دانشجویی برخوردار بود و می‌توان از این ابزار در مطالعات حوزه روان‌شناسی سلامت بهره جست.