---

چکیده مقدمه: مایع مغزی نخاعی جنینی باعث تکثیر و تمایز سلول‌های عصبی می‌شود. این مایع هم‌چنین حاوی ترکیبات با ارزشی جهت حفاظت از سلول‌های آسیب دیده سیستم عصبی است. در این پژوهش، اثر نوروپروتکتیو تزریق داخل صفاقی مایع مغزی نخاعی بر دژنراسیون نورون‌های حرکتی آلفا نخاع پس از کمپرسیون عصب سیاتیک در رت تعیین گردیده است. روش کار: در این تحقیق تجربی آزمایشگاهی 18رت نر نژاد ویستار به طور تصادفی در سه گروه مساوی کنترل، کمپرسیون و تجربی تقسیم شدند. در گروه کمپرسیون و گروه تجربی، عصب سیاتیک راست تحت کمپرسیون قرار گرفت. تزریق مایع مغزی نخاعی جنینی هر سه روز یک بار برای گروه تجربی انجام شد. پس از یک مراقبت یک ماهه، رت‌ها با فرمالین 10درصد تحت پرفیوژن قلبی قرار گرفتند و از نخاع مهره 4 تا 6 ناحیه کمری نمونه‌برداری شد و با آماده سازی بافتی برش‌های سریال7 میکرونی از بلوک‌های پارافینی تهیه شد. برش‌ها با آبی تولوئیدین رنگ آمیزی شدند و شمارش نورون‌های حرکتی شاخ قدامی نخاع به روش استریولوژی (دایسکتور) انجام شد. آنالیز داده‌های کمی با آزمون تی انجام شد. نتایج: کاهش معنی‌دار تعداد نورون‌های آلفا در گروه کمپرسیون (26±470) در مقایسه با گروه کنترل (78±1739) مشاهده شد. هم‌چنین با مقایسه گروه کمپرسیون و گروه تجربی (141±992) اختلاف معنی‌داری بین دانسیته نورونی در این دو گروه به دست آمد(005/0=p). نتیجه گیری: تزریق داخل صفاقی مایع مغزی نخاعی می تواند در ترمیم نورون‌های آسیب دیده مفید باشد.

---

مقدمه: دیابت مادری در ارتباط با افزایش خطر چندین عارضه در نوزادان مثل افزایش اختلالات و ناهنجاری‌های مادرزادی می باشد. در مطالعه اخیر اثرات هیپرگلیسمی مادر را بر حجم مغز و بطن‌های جانبی نوزادان موش ویستار آزمایش کردیم. روش کار: در این پژوهش تجربی- آزمایشگاهی در روز هفتم بارداری هیپرگلیسمی به وسیله تزریق استرپتوزوتوسین القا و به حیوانات گروه کنترل حجم برابری از بافر سیترات داده شد. بعد از زایمان در روز اول تولد از هر مادر یک نوزاد به طور تصادفی انتخاب گردیدند ( 6 نوزاد در هر گروه کنترل و دیابتی). سپس مغزهایشان تشریح، در فرمالین 10 درصد ثابت و در ضخامت 7 میکرون قطعه بندی شد. رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین-‌ائوزین انجام گردید و با آزمایش تکنیک‌های استریولوژی و طرح نمونه‌برداری تصادفی اصولی، حجم مغز و بطن های جانبی تخمین زده شد. نتایج: در مقایسه با گروه کنترل آنالیز آماری اختلاف معنی‌داری را در حجم مغز و بطن‌های جانبی نشان داد(05/0>p). نتیجه‌گیری: دیابت مادری با اثر روی نفوذپذیری سد خونی‌مغزی در نوزادان رت باعث تولید مقدار زیادی مایع مغزی نخاعی می‌شود. این اثرات می‌تواند بی نظمی های مغزی مثل هیدروسفالی را ایجاد کند.

---

زمینه و هدف: به دنبال کاهش تعداد نورون‌ها ناشی از ضایعات عصبی محیطی، سلول‌های نوروگلیا نیز به علت نرسیدن فاکتورهای حیاتی کاهش می‌یابند اهدف از این تحقیق تعیین اثرات حفاظتی عصاره تام زردچوبه بر دژنراسیون سلول‌های نوروگلیای شاخ قدامی نخاع پس از کمپرسیون عصب سیاتیک در رت می‌باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق تجربی- آزمایشگاهی رت‌های نر نژاد ویستار در 5 گروه 6 تایی کنترل، کمپرسیون، تیمار 1 ، 2 و 3 قرار گرفتند. در گروه‌های کمپرسیون و تیمار برای ایجاد ضایعه، عصب سیاتیک پای راست از ناحیه بالای ران به وسیله قیچی قفل‌دار تحت کمپرسیون قرار گرفت. در گروه‌های تیمار تزریق عصاره با دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم در گروه 1( 3 بار در طول دوره)، گروه 2 (6 بار) و گروه 3 ( 9 بار) انجام شد. پس از 28 روز رت‌ها بیهوش و متد پرفیوژن انجام و از قطعات کمری نخاع نمونه‌برداری شد و بعد از طی مراحل بافتی برش‌های سریال 7 میکرونی با آبی تلوئیدن رنگ آمیزی و شمارش سلول‌های گلیال به روش استریولوژی انجام گردید. یافته‌ها: کاهش معنی‌دار تعداد سلول‌های نوروگلیا در گروه کمپرسیون (208±6913) در مقایسه با کنترل(791±10184) مشاهده شد. همچنین با مقایسه گروه کمپرسیون با گروه‌های تیمار 1 (293±7077)، تیمار2(252±9372) و تیمار 3 (252±8715) اختلاف معنی‌داری بین دانسیته نورگلیای گروه‌های 2 و 3 با گروه کمپرسیون به دست آمد(05/0>p). نتیجه‌گیری: عصاره زردچوبه به علت اثرات آنتی اکسیدانی، دانسیته سلول‌های نوروگلیال را پس از کمپرسیون عصب سیاتیک افزایش داده است. احتمالاً خاصیت آنتی اکسیدانی این عصاره مسیرهای آپوپتوزی فعال شده در اثر ضایعه محیطی عصب را غیر فعال می‌سازد.

---

زمینه و هدف: استرس اکسیداتیو یکی از مکانیسم‌های ملکولی احتمالی در نوروتوکسیسیته سرب است. از طرف دیگر گیاه بادرنجبویه یا ملیس که به صورت گسترده در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالا است. در این تحقیق اثرات محافظت کنندگی ملیس بر اثرات ناشی از سمیت سرب بر قابلیت یادگیری مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این تحقیق تجربی - آزمایشگاهی 40 رت ماده باکره از نژاد ویستار پس از آمیزش به گروه‌های کنترل، کنترل مثبت (سرب و ویتامینC)، کنترل منفی (سرب 2/0 درصد در آب آشامیدنی) و گروه‌های آزمایشی شامل سه گروه سرب و ملیس تقسیم شدند. ملیس در سه دوز 25، 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و به صورت خوراکی تجویز شد. تیمار از هفتمین روز بارداری رت‌ها شروع و طی دوران حاملگی و شیردهی ادامه یافت. زاده‌های گروه‌های مختلف در سن سه ماهگی از نظر قابلیت یادگیری و حافظه توسط ماز آبی موریس مورد ارزیابی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدند. یافته ها: قرارگیری در معرض سرب طی دوران جنینی و پس از آن موجب بروز اختلالات یادگیری می‌شود. در حالی که تجویز هم‌زمان ملیس و سرب و هم‌چنین ویتامین C و سرب تا حد زیادی اثرات زیانبار سرب بر یادگیری را جبران می‌کند. نتیجه‌گیری: از آنجا که بین گروه کنترل و گروه‌های ملیس و سرب و ویتامین C و سرب تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که ملیس دارای اثرات آنتی اکسیدانی معادل با ویتامین C می‌باشد. بنابراین ملیس مشابه با ویتامین C می‌تواند اثرات نوروتوکسیسیته سرب را تعدیل کند.

---

زمینه و هدف: از دیدگاه فیزیولوژیک حافظه به واسطه تغییراتی در قابلیت هدایت سیناپسی از نورونی به نورون بعد ایجاد می‎شود. این تغییرات موجب پیدایش مسیرهای تسهیلی برای هدایت پیام می‎گردد. در گیاه شاهدانه بیش از 61 ماده شیمیایی یافت می‎شود که کانابینوئید نامیده می‎شوند. هدف از این تحقیق بررسی اثر عصاره آبی بذر این گیاه بر تثبیت حافظه طولانی مدت می‎باشد. مواد و روش‎ها: در این تحقیق تجربی- آزمایشگاهی ابتدا تعداد 40 راس رت با وزن تقریبی 320-250 گرم به 4 گروه تجربی و یک گروه شاهد تقسیم شدند. بذر گیاه توسط روش سوکسله عصاره‎گیری شد. برای تثبیت حافظه تست توسط روش ماز آبی موریس در 7 جلسه و در هر جلسه با 4 کارآزمایی برای هر رت صورت گرفت. گروه‎های تجربی 1 ، 2 ، 3 و 4 به ترتیب با دوزهای 50 ، 100، 150، 210 میلی گرم بر کیلوگرم به روش داخل صفاقی تزریق شدند. موقعیت سکوی پنهان پس از تثبیت حافظه تغییر داده شد و تست موریس به مدت 5 روز تکرار گردید. یافته‎ها: گروهای تجربی 1 ، 2 و 3 نسبت به گروه شاهد کاهش معنی‎داری در زمان یادگیری داشته است(05/0p<) در حالی که گروه تجربی 4 نسبت به گروه شاهد اختلاف معنی‎داری را نشان نداد. نتیجه گیری: احتمال می‎رود این تقویت دراز مدت حافظه از طریق مکانیسم دپولاریزاسیون سیناپسی مهاری و دپولاریزاسیون سیناپسی تحریکی در ناحیه CA1 ژیروس دندانه‎ای هیپوکامپ ایجاد شود که با تنطیم آزاد سازی میانجی موجب پلاستی سیتی نورونی می‎شود.

---

زمینه و هدف: گیاه Salvia staminea از خانواده نعناع دارای اثرات مفیدی بر روی سیستم عصبی بوده و همچنین دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی می‌باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین اثرات نوروپروتکتیوی عصاره تام الکلی وآبی سالویا برروی نورون‌های حرکتی نخاع رت نژاد ویستار صورت پذیرفته است. مواد و روش ها: در یک پژوهشی تجربی و آزمایشگاهی 54 رت نر نژاد ویستار در 9 گروه 6 تایی مشتمل بر گروه‌های کنترل، کمپرسیون، تیمار A (عصاره الکلی ریشه در دوزهای 25، 50 و 75 میلی گرم بر کیلوگرم)، تیمار B (عصاره آبی ریشه در دوزهای 25 و 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، تیمارC ( عصاره آبی برگ دوز 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و تیمار D (عصاره الکلی برگ دوز 75 میلی‌گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. در گروه‌های کمپرسیون و تیمار 28 روز پس از ایجاد ضایعه در نورون‎های حرکتی آلفا، از عصب سیاتیک پای راست رت نمونه‌برداری و پس از پاساژ بافتی برش‌های 7 میکرونی تهیه و با آبی تلوئیدین رنگ آمیزی شدند. شمارش نورون‌های حرکتی شاخ قدامی نخاع به روش استریولوژی ودایسکتور انجام شد. یافته‎ها: دانسیته تعداد نورون‌ها در رت‌های تیمار ‏شده با عصاره تام آبی و الکلی برگ در دوزهای آبی 50 میلی گرم بر کیلوگرم و عصاره الکلی ریشه در دوز 75 میلی گرم بر کیلوگرم در مقایسه با گروه کمپرسیون دارای اختلاف معنی‌دار بود(05/0p<). نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش اثبات کننده اثرات نوروپروتکتیوی این عصاره‌ها برروی نورون‌های حرکتی شاخ قدامی نخاع می‌باشد.

---

زمینه و هدف: ضایعات اعصاب محیطی به صورت رتروگراد به جسم سلولی نورون‎های آلفا رسیده و سبب دژنراسیون مرکزی در نخاع می‎شود. این که گیاهان به علت داشتن مواد آنتی اکسیدانی در بقا و تقسیم نورون‎ها موثرند ما را به استفاده از عصاره آنها رهنمون ساخت. لذا پژوهش حاضر جهت تعیین اثرات نوروپروتکتیوی عصاره هیدروالکلی سیاه دانه بر دژنراسیون آلفا موتونورون‎های نخاع پس از کمپرسیون عصب سیاتیک در رت انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، 24 سر رت نر نژاد ویستار به وزن 250 تا 300 گرم به 4 گروه 6 تایی شامل کنترل، کمپرسیون، A (کمپرسیون به اضافه عصاره هیدروالکلی با دوز 50 میلی‎گرم بر کیلوگرم) و B(کمپرسیون به اضافه عصاره هیدروالکلی با دوز 75 میلی‎گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. در گروه‎های کمپرسیون و تیمار، عصب سیاتیک پای راست تحت کمپرسیون (30 ثانیه) قرار گرفت. در گروه‎های تیمار، تزریق عصاره به صورت داخل صفاقی در دو نوبت، پس از کمپرسیون انجام شد. پس از ٢٨ روز با روش پرفیوژن از قطعات کمری L2-L4 نخاع نمونه برداری گردید و پس از مراحل پاساژ بافتی و تهیه برش‌های 7 میکرونی سریال، رنگ‎آمیزی با آبی تولوئیدین صورت گرفت. سپس دانسیته نورون‎های حرکتی شاخ قدامی نخاع با روش دایسکتور محاسبه شد.

یافته‎ها: دانسیته نورونی تفاوت معنی‎داری را در گروه کنترل و کمپرسیون نشان داد(05/0p<)، هم‎چنین دانسیته نورونی در گروه‎های تیمار A و B در مقایسه با گروه کمپرسیون افزایش معنی‎داری نشان داد(05/0p<).

نتیجه‎گیری: عصاره هیدروالکلی سیاه دانه، اثرات نوروپروتکتیوی دارد و افزایش دانسیته نورونی با میزان عصاره دریافتی ارتباط دارد.

---

زمینه و هدف: رگ‌زایی، از مهم‌ترین وقایع زیستی است که با تولید رگ‌های جدید، در بسیاری از مراحل رشد و نمو جنینی و پاتولوژیک رخ می‌دهد و یک پدیده پیچیده و فعالی است که برای تکوین جنین و سایر وقایع فیزیولوژیکی مورد نیاز است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات عصاره الکلی برگ گیاه ریحان ((Ocimum basilicum بر آنژیوژنز پرده کوریوآلانتوئیک جنین جوجه انجام شده است.  

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، تعداد 40 تخم مرغ نطفه‌دار نژاد Ross به طور تصادفی به 4 گروه شاهد، شاهد آزمایشگاهی و دو گروه تجربی تقسیم شدند. روز دوم انکوباسیون روی تخم مرغ‌ها پنجره ایجاد گردید. روز هشتم عصاره الکلی ریحان با دوزهای 50 و 150 (mg/kg) بر روی پرده کوریوآلانتوئیک جنین جوجه تزریق شد. روز دوازدهم، از پرده کوریوآلانتوئیک توسط فوتواسترئومیکروسکوپ عکس برداری شد سپس تعداد و طول انشعابات عروقی توسط نرم افزار Image J اندازه‌گیری گردید. داده‌ها به کمک آزمون آماری test t- وANOVA  در سطح معنی‌داری(0/05>p) تجزیه و تحلیل گردید.

یافته‌ها: میانگین قد و وزن جنین‌ها و طول عروق در گروه‌های تیمار نسبت به گروه شاهد آزمایشگاهی تفاوت معنی‌داری را نشان نداد(p>0/05). در بررسی تعداد عروق معنی‌داری فقط در دوز (mg/kg) 150 مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: عصاره الکلی ریحان باعث افزایش تعداد عروق می‌گردد و از این نظر بر فرآیندهای ترمیم و رشد و نمو هم‌چنین فرایندهای وابسته به آنها موثر است.

---

چکیده

زمینه وهدف: آسیب به اعصاب محیطی موجب مرگ تعدادی از سلول‌های حرکتی نخاع می‌شود. ژن‌های خانواده نوروتروفین از جمله NT3 در بقای نورونی دخالت دارند و پس از آسیب عصب، میزان بیان آن‌ها تغییر می‌کند. با توجه به گستردگی گیاه خرفه (Portulaca oleracea) در دنیا، این پژوهش به منظور تعیین اثرات عصاره الکلی و آبی خرفه بر میزان بیان ژنNT3  پس از آسیب عصب سیاتیک در رت انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه بر روی 88 راس رت نر نژاد ویستار که به طور تصادفی در 13 گروه 6 تایی قرار گرفتند انجام شد و عبارت بودند از: یک گروه کنترل(بدون آسیب)، 4 گروه کمپرسیون(عصب سیاتیک با پنس قفل دار فشرده شد) و 8 گروه تیمار: کمپرسیون + تیمار با 75  میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره الکلی و آبی برگ خرفه که در روز 1 و 7 به صورت داخل صفاقی تزریق شد (کمپرسیون عصب روز اول انجام شد). در روزهای 1، 7 ، 14 و 28 از قطعه کمری نخاع هر نمونه،Total RNA  استخراج و cDNA سنتز گردید، سپس تغییرات بیان ژنNT3 در گروه‌ها مقایسه شد.

یافته‌ها: میزان بیان ژن  NT3در گروه کمپرسیون نسبت به کنترل(001/0>p) و در گروه تیمار الکلی در همه روزها به جز روزهای 1 و 28 نسبت به کمپرسیون افزایش معناداری را نشان داد(05/0>p)، هم‌چنین بیان ژن بین گروه تیمار آبی و کمپرسیون در روزهای 1 و 7 اختلاف معناداری نداشت و در روزهای 14 و 28 کاهش معناداری در گروه تیمار آبی نسبت به کمپرسیون دیده شد(05/0>p) میزان بیان ژن در گروه تیمار با عصاره الکلی در همه روزها نسبت به گروه تیمار با عصاره آبی افزایش معناداری را نشان داد(05/0>p).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به نظر می‌رسد که عصاره برگ خرفه، بیان ژن NT3 را پس از آسیب عصب سیاتیک افزایش می‌دهد و این تاثیرات در عصاره الکلی بیشتر از عصاره آبی است.

---

زمینه و هدف: ضایعات اعصاب به نورون‌های آلفا رسیده و سبب دژنراسیون مرکزی در نخاع می‌شوند. فاکتور نوروتروفیک (NT-3) موجب افزایش آکسون‌های میلین‌دار در ریشه خلفی، تمایز و بقای نورون‌های حسی، پاراسمپاتیک و موتونورون‌ها شده و از مرگ سلولی جلوگیری می‌کند. گیاه اسطوخودوس از خانواده نعنائیان بوده و اثرات آنتی اکسیدانی، ضد اسپاسم، مدر، ضد آسم، تب بر و آنتی اسپاسمودیک آن گزارش شده است. در این پژوهش تغییرات بیان ژن NT-3 پس از کمپرسیون عصب سیاتیک رت در حضور عصاره هیدروالکلی گیاه Lavandula officinalis  بررسی گردید.

مواد و روش‌ها: عصاره هیدروالکلی اسطوخودوس به روش سوکسله تهیه شد. 36 راس رت نژاد ویستار به طور تصادفی به 3 گروه کنترل، کمپرسیون و تیمار  )کمپرسیون + تزریق عصاره 75 میلی‌گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. در گروه کنترل، عضله در محل عصب سیاتیک بدون آسیب شکافته شد. در گروه‌های کمپرسیون و تیمار، عصب سیاتیک پای راست تحت کمپرسیون قرار گرفت. عصاره به صورت داخل صفاقی در دو نوبت تزریق شد. در روز 28 از قطعات L4-L6  نخاع نمونه برداری شد، Total RNA استخراج و cDNA سنتز گردید و تغییرات بیان ژن NT-3 با نرم افزار SPSS و آزمون آنووا بررسی شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیان ژن NT-3 در گروه کمپرسیون نسبت به شاهد کاهش معنی‌دار(001/0>p)  و درگروه تیمار در مقایسه با کمپرسیون افزایش معنی داری داشته است(001/0>p).

نتیجه‌گیری: افزایش معنادار بیان ژن نشان می‌دهد که عصاره هیدرو الکلی گیاه Lavandula officinalis با افزایش بیان ژن NT-3 موجب پیشبرد رژنراسیون نورون‌های آسیب دیده می‌شود.

---

مقدمه: درماتوگلیفیک، علمی است که به مطالعه صحیح و اصولی خطوط پوستی موجود در کف دست، پا می‌پردازد. آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی مزمن با پاتوژنز خودایمنی است. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی خصوصیات کمی و کیفی درماتوگلیفیک در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در مقایسه با گروه شاهد بود.
روش کار: این مطالعه مورد- شاهدی بر روی 50 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید و 50 نفر در گروه شاهد ساکن در شهر مشهد انجام گرفت. اثر انگشت شست دست  توسط اسکنر ثبت شد. نحوه توزیع فراوانی الگوهای اثر انگشت شامل کیسه‌ای، کمانی و پیچی همراه با شمارش خطوط اثر انگشت در هر دو گروه بررسی گردید. در نهایت، داده‌های به دست آمده با استفاده از آزمون‌های ANOVA و X² مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: طبق نتایج بدست آمده، حداکثر فراوانی الگوهای درماتوگلیفیک در هر دو دست مربوط به نوع کیسه‌ای اولنار بود. پس از آن به ترتیب در گروه بیمار  الگوهای پیچی ساده و پیچی غیر ساده و در گروه سالم الگوهای پیچی غیر ساده و پیچی ساده بیشترین فراوانی را داشتند. بین متوسط خط شماری در دست راست افراد سالم با دست راست افراد بیمار و دست چپ افراد سالم با دست چپ افراد بیمار تفاوت معنی‌داری در سطح خطای 0/05 درصد مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: بنظر می‌رسد این تفاوت بتواند به‌عنوان یک نشانگر تشخیصی بیولوژیک، برای غربالگری افراد مستعد به آرتریت روماتوئید استفاده شود. این اطلاعات می‌تواند در پیش‌آگهی تشخیص‌های روان‌پزشکی، پزشکی، برنامه‌های درمانی، مسائل مربوط به انسان‌شناسی و علوم اجتماعی نیز کاربرد داشته باشد.