---

مقدمه: در دیابت قندی افزایش آنژیوتانسین ۲ (AgII)، افزایش فاکتور رشد شبه انسولینی _۱(IGF-۱) و افزایش هورمون رشد موجب القاء ضایعات کلیوی به ویژه تغییر در محتوا ، ضخامت غشاء پایه گلومرولی (GBM) ، افزایش ضخامت واتصال زوائد پایی پودوسیتی می‌گردد. در این تحقیق برای اولین بار ترکیب درمانی داروهای لوزارتان (بلوکه کننده گیرنده نوع یک آنژیوتاتنسین ۲) و اکتروتید (مهار کننده IGF-۱ و هورمون رشد) جهت مهار ضایعات پوشش گلومرولی دیابتی به کار رفت.
روش کار: در این بررسی تجربی ۱۵ راس رت نر دو ماهه، نفرکتومی چپ گردیده و به ۵ گروه ۳ تایی تقسیم شدند. هفت روز بعد با تزریق زیر جلدی آلوکسان(۱۲۰ میلی‌گرم برکیلوگرم زیرجلدی)در گروه های دوم ، سوم، چهارم و پنجم دیابت، القاء گردید. ۵ روز بعد از القاء دیابت، گروه سوم لوزارتان (۵ میلی‌گرم برکیلوگرم) از راه دهان وگروه چهارم اکتروتید(۱۰میکروگرم در روز) به صورت زیر پوستی و گروه پنجم هردو دارو را با دزهای گفته شده به مدت هشت هفته دریافت کردند. گروه دوم دیابتی بدون درمان در نظر گرفته شد. سپس کلیه تمام حیوانات گروه‌ها با روش پرفیوژن ثابت گردید. قطعات یک میلی متری کورتکس بعد از ثبوت ثانویه با تتروکسید اسمیم جهت قالب گیری در رزین TAAB۸۱۲ پردازش گردید. برش‌های نازک(۶۰۰ نانومتری) تهیه و با میکروسکوپ الکترونی انتقالی مورد بررسی کیفی قرار گرفت.
نتایج :لوزارتان از اتصال زوائد پایی و پهن شدن آنها جلوگیری و لی در مواردی نتوانسته بود حالت سه لایه ای GBM را حفظ نماید. اکتروتید در مهار اتصال زوائد پایی چندان مؤثر نبوده و تاثیری در جلوگیری ازدست رفتن حالت سه لایه ای GBM نداشت. مصرف توأم هر دودارو اتصال و پهن شدن زوائد پایی را مهار و ساختار GBM را حفظ نمود، ولی در موارد معدودی تیغه شفاف مجاور اندوتلیوم دیده نشد.
نتیجه گیری: اکتروتید تأثیر چندانی بر مهار ضایعات پوشش گلومرولی نداشت. هر چند لوزارتان توانست تا حد خوبی از تغییرات فرا ساختاری پوشش گلومرولی جلوگیری نماید، ولی مصرف توأم هردو دارو در اکثر موارد و در مقایسه با لوزارتان، ضایعات دیابتی پوشش گلومرولی را بهتر مهار نمود.

---

مقدمه: در مطالعه حاضر، با استفاده از مدل درد حاد و مزمن اثر تزریق داخل بطنی رتینوئیک اسید در موش‌های صحرایی بر آستانه درد مورد ارزیابی قرار گرفت. روش کار: در این مطالعه از آزمون tail - flick و آزمون فرمالین جهت تعیین آستانه درد استفاده شد. در هر آزمون آستانه درد حاد و مزمن (یک و دو هفته) ۲۵۲ سرموش صحرایی نر بالغ با وزن(۲۵±۲۷۵)ﮔرم مورد ارزیابی قرار گرفت. در مدل حاد، ۳۰ دقیقه قبل از تست رفتاری دارو به صورت تک دوز و در مدل مزمن، دارو بمدت یک یا دو هفته تزریق می‌شد. حیوانات در هر مدل، به صورت تصادفی در ۶ گروه هفت تایی تقسیم‌بندی شدند. در چهار گروه اول دوزهای ۶ ،۳ ، ۱، ۵/۰ میکروگرم داخل بطنی رتینوئیک اسید، در گروه پنجم حلال رتینوئیک اسید (DMSO + آب مقطر) و در گروه ششم محلول ACSF به صورت داخل بطنی تزریق شد. نتایج: نتایج نشان داد که تزریق حاد داخل بطنی رتینوئیک اسید آستانه درد را به روش tail - flick تغییر نمی‌دهد اما تجویز مزمن رتینوئیک اسید در مقادیر ۶ ،۳ ، ۱، ۵/۰ میکروگرم داخل بطنی به مدت یک و دو هفته به طور معنی‌داری آستانه درد را در مقایسه با گروه DMSO کاهش می‌دهد(۰۵/۰>p). هم‌چنین تزریق دوز ۳ میکروگرم داخل بطنی رتینوئیک اسید به مدت دو هفته آستانه درد را در فاز اول آزمون فرمالین کاهش می‌دهد. نتیجه گیری: چنین نتیجه‌گیری شد که تزریق داخل بطنی رتینوئیک اسید به مدت طولانی به طور معنی‌داری سبب افزایش واکنش‌های درد در موش‌های صحرایی می‌شود.

---

چکیده مقدمه: مصرف خود سرانه داروها به عوارض داروها می‌افزاید و این امر در زنان به دلیل واقع شدن در دوران بارداری و شیردهی از اهمیت مضاعفی برخوردار می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتی بروضعیت خود درمانی مادران شهر اراک صورت گرفت. روش کار: در طی یک کارآزمایی بالینی ۳۰۰ نفر از مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک شرکت داشتند. روش گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه تنظیم شده براساس مدل اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد مادران در خصوص مصرف خودسرانه داروها بود. قبل از مداخله آموزشی پرسش‌نامه و چک لیست برای هر دو گروه مورد و شاهد تکمیل و سپس مداخله آموزشی برای گروه مورد در طی یک ماه و در قالب ۴ جلسه آموزشی ۶۰ دقیقه‌ای انجام گردید. ۳ ماه پس از مداخله در هر دو گروه مورد و شاهد اطلاعات مجدداً گردآوری و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: قبل از مداخله آموزشی میزان‌های آگاهی، حساسیت، شدت و منافع درک شده در زمینه خود درمانی در حد متوسط و عملکرد مادران در زمینه مصرف خودسرانه داروها بیشتر از حد متوسط بود ولی پس از مداخله آموزشی بین دو گروه مورد و شاهد در همه متغیرهای ذکر شده اختلاف معنی‌داری ایجاد شد و عملکرد مادران نیز در زمینه خوددرمانی کاهش یافت(۰۵/۰>p). نتیجه گیری: با افزایش میانگین نمره اجزای مدل اعتقاد بهداشتی شامل آگاهی، حساسیت، شدت و منافع درک شده و عملکرد در زمینه خود درمانی کاهش یافت. پیشنهاد می‌گردد آموزش براساس این مدل در جهت کاهش سوء مصرف خودسرانه داروها در سایر مراکز بهداشتی نیز انجام پذیرد.

---

چکیده مقدمه: افت تحصیلی دانشجویان یکی از مشکلات عمده مراکز آموزش عالی کشور می‌باشد. از این رو پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی فراوانی افت تحصیلی و برخی از عوامل موثر بر آن از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک صورت پذیرفته است. روش کار: در طی یک مطالعه مقطعی تحلیلی ۶۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال ۱۳۸۸ که حداقل یک ترم از دوره تحصیلی خود را گذرانده بودند با استفاده از پرسش‌نامه و مصاحبه مورد بررسی قرار گرفتند. پس از جمع‌آوری اطلاعات دانشجویان برحسب معدل کلاسی و ترم‌های مشروطی به ۲ دسته دانشجویان موفق و ناموفق تقسیم شده و سپس داده‌ها تجزیه تحلیل و فراوانی افت تحصیلی و برخی از عوامل موثر بر آن مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: فراوانی افت تحصیلی ۱۹ درصد بوده و اختلاف معنی‌داری بین جنس، وضعیت تاهل، معدل دیپلم پایین، میزان تحصیلات پدر، بومی بودن، فاصله بین اخذ دیپلم و ورود به دانشگاه و رضایت از رشته تحصیلی در بین دو گروه دانشجویان موفق و ناموفق وجود دارد(۰۵/۰>p). در حالی که ارتباط معنی‌داری بین متغیرهای سن، رشته تحصیلی، وضعیت اقتصادی خانوار، شغل مادر در بین دو گروه دیده نشد. هم‌چنین بیشترین راهکارهای موثربر کاهش مشکلات تحصیلی از دیدگاه دانشجویان شامل پذیرش دانشجویان براساس معدل دیپلم و استفاده از مشاوران تحصیلی ورزیده در دانشگاه می‌باشد. نتیجه گیری: دست اندرکاران آموزش باید به شناسایی متغیرهای موثر بر عملکرد و افت تحصیلی دانشجویان بپردازند تا براساس شناخت دقیق آنها بتوان دانشجویان در معرض خطر را شناسایی و با مشاوره‌های مناسب امکانات بهتری را برای آنها فراهم نمود.

---

زمینه و هدف: بشر امروز با وجود پیشرفت‌های سریع و حیرت آور در زمینه پیش‌گیری، درمان و کنترل بیماری‌ها و آثار مثبت آن برای جامعه به دلیل عدم اتکاء به تعلیمات پیامبران در زمینه اخلاق معنویت و روابط سالم انسانی دچار بحران‌های اجتماعی اخلاقی و زیست محیطی شده که این عوامل باعث گسترش بیماری‌ها و ظهور بیماری‌های نوپدید از جمله ایدز شده است راه نجات از این بحران‌ها بازگشت به تعالیم پیامبران و ادیان آسمانی و در راس آنها اسلام است مقاله حاضر به تبیین نقش تعالیم اسلامی در نایل شدن به هدف توسعه هزاره سوم در مبارزه با بیماری‌های مالاریا و ایدز می‌پردازد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مروری سعی شده است از طریق دسترسی به منابع معتبر در قالب یک مقاله توصیفی راهبردهای عملی در دین اسلام را جهت نایل شدن به هدف ششم توسعه هزاره سوم که مبارزه با بیماری‌ها، ایدز و مالاریا می‌باشد مورد بررسی قرار گیرد. جهت این کار با استفاده از کلید واژه‌های مناسب و جستجوی الکترونیکی و دستی در منابع معتبر اسلامی و پزشکی اطلاعات گردآوری و به سوال محوری پژوهش پاسخ داده شده است. یافته‌ها: بر اساس نتایج مطالعات مرور شده آنچه از دستورات و نظرات دین اسلام در زمینه بهسازی محیط و حفظ منابع طبیعی، رعایت بهداشت فردی، تقدم بهداشت بر درمان، پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی و غیره همگی در پیش‌گیری و کنترل بیماری‌های مالاریا و ایدز کاربرد عملی داشته به گونه‌ای که اگر پایبندی به دین اسلام وجود داشت شاید امروزه شاهد بروز بیماری ایدز به عنوان یک بیماری نو پدید نبودیم. نتیجه‌گیری: با توجه به در دسترس بودن منابع و دستورات بهداشتی و درمانی ارزشمند در دین اسلام جهت پیش‌گیری و مبارزه علیه بیماری‌ها می‌توان این نظریات را به کار بست و از گسترش یا ایجاد بیماری‌های نوپدید دیگر پیش‌گیری نمود از این رو دستورات دین اسلام را می‌توان به عنوان یکی از راهبردهای اساسی برای نایل شدن به اهداف توسعه هزاره سوم به جهانیان عرضه نمود.

---

در قرآن کریم حضرت حق می‌فرماید «خوردن عسل برای مردم شفاء است» «فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ»، واژه «شفاء» در قرآن، دربارهی خوردنی‌ها به کار نرفته است، مگر برای عسل و نام یک سوره‌ از قرآن، اختصاص به نحل (زنبور عسل) داده شده است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اهمیت عسل از دیدگاه قرآن و علم پزشکی صورت پذیرفت. مطالعه حاضر یک پژوهش مروری بوده که با بررسی متون و از طریق جستجوی اینترنتی و دستی خواص درمانی عسل را از دیدگاه قرآن و علم پزشکی مورد مطالعه قرار داده است. در علم پزشکی ثابت شده است که عسل به دلیل رطوبت پایین، فشاراسمزی بالا و اسیدی بودن سبب توقف رشد عوامل عفونت‌زا می‌شود و پوشش استریلی روی زخم‌ها ایجاد می‌کند، پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «لم یستشف المریض بمثل شربه العسل» «هیچ مریضی، به مانند نوشیدن عسل شفاء پیدا نمی‌کند.».بررسی‌ها نشان می‌دهد عسل برای درمان یا تقویت یا پیش‌گیری امراض پوستی، تقویت رشد طفل، سرطان، تنفس، کبد، صفرا، چشم و گوش، بینی و غیره مؤثر است. تاثیر عسل طبیعی در بهبودی زخم‌های دیابتی، زخم سالک، کاربرد موضعی عسل بر زخم باز پوست موجب تسریع روند التیام زخم می‌شود. مصرف خوراکی شربت عسل خرما می‌تواند موجب افزایش میزان پیشرفت طبیعی زایمان و انقباضات موثر رحم شده و در نتیجه نیاز به سزارین را کاهش می‌دهد. با بررسی متون انجام شده می‌توان نتیجه گرفت که تأکید قرآن بر استفاده از عسل در رژیم غذایی و اشاره به خاصیت شفادهندگی آن برای مردمان بی سبب نبوده و امروزه نیز علم پزشکی تأیید کننده خاصیت درمانی عسل برای بسیاری از بیماری‌ها می‌باشد.

---

زمینه و هدف: زیتون ((Olea europaea L. از خانواده Oleaceae است و در طب سنتی روغن زیتون به عنوان یک ماده تسکین دهنده درد معرفی شده است، در این تحقیق اثر ضد دردی روغن زیتون در موش کوچک آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: دراین مطالعه تجربی ، اثر ضد دردی روغن زیتون توسط آزمون فرمالین و آزمون اسید استیک مورد بررسی قرار گرفت. روغن زیتون در مقادیر حجمی ١، ٥ و ١٠ میلی‌لیتر بر کیلوگرم وزن بدن، مرفین در دوز ١٠ میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن و ایندومتاسین در دوز ١٠ میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن به عنوان داروهای ضد درد استاندارد به صورت درون صفاقی تزریق گردیدند. حیوانات گروه کنترل هیچ گونه تیماری دریافت نکردند. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون توکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها: روغن زیتون تنها موجب کاهش معنی‌داری در درد القاء شده در فاز ثانویه آزمون فرمالین شد(۰۰۱/۰ p< ). روغن زیتون در آزمون اسید استیک نیز، تعداد انقباضات شکمی را به صورت معنی‌داری کاهش داد (۰۰۱/۰>p). نتیجه‌گیری: روغن زیتون موجب کاهش درد التهابی (فاز ثانویه آزمون فرمالین و آزمون اسید استیک) می‌شود، اما تاثیری بر کاهش درد نوروژنیک (فاز اولیه آزمون فرمالین) ندارد، هر چند مطالعات بیشتری برای تعیین اثرات درمانی آن مورد نیاز است

---

زمینه و هدف: پسودوموناس آئروژینوزا یکی از عوامل مهم عفونت های بیمارستانی بوده و به بسیاری از آنتی بیوتیک ها به علت تولید بتالاکتاماز با طیف وسیع و متالوبتالاکتاماز مقاوم می باشد. هدف از این مطالعه، شناسایی پسودوموناس آئروژینوزا تولید کننده بتالاکتاماز باطیف وسیع و متالوبتالاکتاماز جدا شده از بیماران و تاثیر عصاره متانولی گیاهان آویشن شیرازی، اسپند و مورد برروی آنها می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی از ۲۴۵ بیمار مراجعه کننده به بخش سوختگی بیمارستان شفاء کرمان در سال ۱۳۸۷ نمونه گیری انجام شد. برای تعیین باکتری های دارای بتا لاکتاماز وسیع الطیف از تست فنوتیپی تاییدی و Double Disk Synergy Test و برای شناسایی متالو بتا لاکتاماز از نوارهای E-test استفاده گردید. حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد آنتی بیوتیک های ایمی پنم، مروپنم، سفوتاکسیم، سفتازیدیم و آزترونام به روش رقت در آگار انجام گردیدوعصاره گیاهان به روش پرکولاسیون استخراج شد. یافته ها: از ۲۴۵ بیمار مراجعه کننده، ۱۲۰ ایزوله سودوموناس شناسایی شد که ۴۱ نمونه دارای بتالاکتاماز وسیع الطیف(ESBL) وهمگی فاقد متالوبتالاکتاماز بودند. ۶۰ درصد از نمونه ها مقاوم به سفوتاکسیم، ۶۶ درصد مقاوم به سفتازیدیم، ۴۲ درصد مقاوم به آزترونام، ۳ درصد مقاوم به ایمی پنم و ۵ درصد مقاوم به مروپنم بودند. از بین عصاره ها، آویشن شیرازی اثر بهتری در مقایسه با اسپند و مورد داشت. نتیجه گیری: شیوع پسودوموناس آئروژینوزای تولید کننده بتا لاکتاماز وسیع الطیف در بین بیماران بالا بوده و همچنین با توجه به مقاومت بالای آنتی بیوتیکی، استفاده از گیاهان دارویی از جمله آویشن شیرازی می تواند جایگزین بهتری برای درمان باشد، که نیاز به مطالعات بیشتری دارد

---

زمینه و هدف: اختلال عملکرد جنسی در زنان، عارضه‌ای وابسته به سن، پیشرونده و شایع است که بر کیفیت زندگی، کیفیت روابط جنسی و روابط بین فردی اثر می‌گذارد. هدف از این مطالعه بررسی همبستگی عزت نفس با اختلال عملکرد و رضایت‌مندی جنسی در زنان مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهید بهشتی است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی(توصیفی-تحلیلی)، جمعیت مورد مطالعه شامل ۱۲۰ نفر از زنان واجد شرایط مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بودند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل چهار پرسش‎نامه دموگرافیک، سلامت عمومی (GHQ-۲۸)، عزت نفس کویر اسمیت و شاخص عملکرد جنسی زنان (FSFI) بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: شیوع کلی اختلال عملکرد جنسی ۶۴ درصد و بیشترین فراوانی مربوط به حیطه درد (۳۷ درصد) و رضایتمندی جنسی (۲۰ درصد) بود. هم‎چنین ۹۰ درصد افراد دارای عزت نفس بالا و ۱۰ درصد دارای عزت‌ نفس پایین بودند. بین عزت نفس و رضایتمندی جنسی و اختلال عملکرد ارتباط معنی‌دار وجود داشت (۰۵/۰p<). نتیجه گیری: یافته‌های مطالعه بیانگر ارتباط عزت نفس با رضایتمندی جنسی و اختلال عملکرد جنسی بود به ویژه در افراد با عزت نفس پایین که اختلالات عملکرد و رضایتمندی جنسی افزایش نشان داد.

---

زمینه و هدف: پیش‌گیری، ‌کنترل و ‌یا ‌ریشه‌کنی ‌بروسلوز ‌در ‌یک ‌کشور ‌یا ‌منطقه ‌نیازمند ‌سیاست‌گذاری ‌و ‌تصمیم‌سازی ‌و ‌در ‌اختیار ‌داشتن ‌آمار ‌و ‌اطلاعات ‌اپیدمیولوژیکی ‌دقیق ‌می‌باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اپیدمیولوژی و عوامل موثر در فاصله شروع تا تشخیص بیماری تب مالت در استان مرکزی صورت پذیرفته است. مواد و روش‎ها: در این مطالعه مقطعی اطلاعات مربوط به بیماران مبتلا به تب مالت که طی سال‎های ۸۹-۱۳۸۸ در استان مرکزی تشخیص داده شده‎اند مورد بررسی قرار گرفت. داده‎های جمع آوری شده با استفاده از آماری‎های توصیفی و هم‎چنین آزمون‎های آماری مجذور کای، آزمون دقیق فیشر، کولموگروف اسمیرنوف و آزمون تی مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از بین کلیه بیماران (۹۰۷ مورد)، در ۳۶۳ مورد (۷/۴۱ درصد)، فاصله زمانی بین شروع بیماری تا تشخیص قطعی بیش از یک ماه بوده است. فاصله زمانی بین شروع بیماری تا تشخیص قطعی ارتباط معنی‎داری با متغیرهای محل سکونت (شهر یا روستا) (۰۰۱/۰=p)، شهرستان محل سکونت (۰۰۱/۰=p)، شغل (۰۰۲/۰=p) و نوع بیماری (جدید و شکست درمان) (۰۰۸/۰=p) نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به این که مدت زمان بین شروع بیماری تا تشخیص قطعی در بین ساکنین روستا، مشاغل خانه دار، دامدار و کشاورز و موارد جدید بیشتر می‎باشد لذا توجه خاص به این قشر ضروری به نظر می‎رسد.

---

زمینه و هدف: بیماری بروسلوز یکی از بیماری‎های مشترک انسان و دام است که همواره در کشور ما به عنوان یک معضل بهداشتی محسوب می‎شود. از آنجائی که این بیماری در استان مرکزی و شهرستان اراک نیز یک بیماری آندمیک به شمار می‎رود، هدف این مطالعه بررسی وضعیت اپیدمیولوژیک بیماری طی سال‎های ۸۹-۱۳۸۰ می‎باشد. مواد و روش‎ها: در این مطالعه اپیدمیولوژیک، اطلاعات مورد نیاز بیماران بروسلایی در طی ۱۰ سال اخیر (۸۹-۱۳۸۰) از فرم‎های موجود در مرکز بهداشت شهرستان اراک استخراج شد و داده‎های جمع‎آوری شده با نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‎ها: طی سال‎های مذکور ۳۸۸۰ مورد جدید بیماری گزارش شده است. متوسط میزان بروز بیماری بروسلوز طی سال‎های ۱۳۸۹-۱۳۸۰ در این شهرستان حدود ۶۰ مورد در ۱۰۰۰۰۰ نفر برآورد شد که بیشترین بروز مربوط به سال ۸۳ (۵/۱۱۱ مورد در ۱۰۰۰۰۰ نفر) و کمترین بروز بیماری در سال ۸۵ (۵/۴۰ مورد در ۱۰۰۰۰۰ نفر) مشاهده شده است. ۷۲ درصد بیماران ساکن روستا و ۶۰ درصد بیماران مرد بودند. بیشترین گروه سنی مبتلایان ۱۹-۱۰سال (دهه دوم عمر) بود. از نظر آزمایش رایت بیشتر بیماران تیتر ۳۲۰/۱ داشتند و از نظر ۲ME تیتر ۸۰/۱ بیشترین فراوانی را در بین بیماران داشت. نتیجه گیری: شهرستان اراک جزء مناطق با آلودگی بالا در کشور محسوب می‎گردد و بیماران عمدتاً روستایی، مرد و از نظر سنی در دهه دوم عمر می‎باشند.

---

زمینه و هدف: روغن زیتون به عنوان منبع اصلی چربی در رژیم غذایی علاوه بر داشتن سطح بالایی از اسید چرب اشباع نشده، حاوی ترکیبات بیولوژیکی مانند آنتی اکسیدان‌های فنولی بوده که قادر به جلوگیری از تأثیر مخرب رادیکال‌های آزاد و جهش‌های حاصل بر ساختارهای سلولی می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثر آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی روغن زیتون به وسیله سالمونلا تیفی موریوم و میکروزوم است. مواد و روش‎ها: در این بررسی از ۱۶ نمونه روغن زیتون ایرانی و۱ نمونه روغن اسپانیایی استفاده گردید. آزمون تعیین توان ضد جهشی نیز بر اساس روش ایمز و با استفاده از سویه جهش یافته سالمونلا تیفی موریوم TA۱۰۰ و ماده سرطان‌زای آزید سدیم انجام گرفت و با افزودن میکروزوم کبد موش اثر ضد سرطانی آن بررسی شد. شاهد مثبت آزید سدیم و شاهد منفی آب مقطر تعیین گشت. هر آزمون سه بار به طور هم زمان انجام و درصد بازدارندگی مطابق با فرمول، (۱-T/M)×۱۰۰ ، تعیین گردید. یافته‎ها: در صد بازدارندگی در بالا ترین سطح خود در تاریکی با توجه به واریته زیتون ۶۴/۶۳ درصد و در شرایط تیمار با نور ۷۰/۶۰ درصد بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نورموجب کاهش خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی روغن زیتون می‌گردد.

---

زمینه و هدف: با توجه به عدم وجود پرسش‎نامه استاندارد در زمینه مراقبت‎های بهداشت دهان و دندان در مادران باردار بر اساس الگوهای رفتاری، پژوهش حاضر با هدف طراحی و روان سنجی ابزار مراقبت‎های بهداشت دهان و دندان در مادران باردار شهر اراک بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی صورت پذیرفته است. مواد و روش‎ها: در این مطالعه مقطعی که بر روی ۳۴۰ نفر از مادران باردار شهر اراک صورت پذیرفت، پس از بررسی متون، ابزار لازم طراحی، و روایی و پایایی آن بر اساس کسب نظر پانل خبرگان، محاسبه نسبت روایی محتوی، شاخص روایی محتوی، روایی صوری، تحلیل عامل اکتشافی و نیز تعیین اعتماد ابزار با سه روش آزمون-آزمون مجدد، همسانی درونی و ضریب توافقی انجام گرفت. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته‎ها: روایی ۶۱ آیتم با محاسبه شاخص امتیاز تاثیر آیتم بالاتر از ۵/۱، شاخص نسبت روایی محتوای بالاتر از ۷۹/۰ ارزیابی و بر اساس تحلیل عامل اکتشافی در ۷ عامل دسته‎بندی شدند. پایایی کلی ابزار تحقیق با محاسبه آلفا کرونباخ برابر ۸۴/۰ تایید شد. پایایی پرسش‎نامه آگاهی ۸۸/۰، حساسیت درک شده ۷۳/۰، شدت درک شده ۷۰/۰، منافع درک شده ۷۵/۰، موانع درک شده ۷۱/۰، راهنماهای عمل ۷۲/۰، خودکارآمدی ۷۶/۰ و چک لیست عملکرد با ضریب کاپای بالا تعیین گردید. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه شواهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی ابزار سنجش سازه‎های مدل اعتقاد بهداشتی در مورد رعایت رفتارهای بهداشت دهان و دندان در گروه آسیب پذیر مادران باردار، بر اساس انجام فرایند روان سنجی مورد مطالعه را فراهم نمود.

---

زمینه و هدف: در علم پزشکی فراگیری صحیح احیاء و تسلط و تمرین مستمر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعین تاثیر تمرین ذهنی بر یادگیری عملیات احیاء قلبی- ریوی پایه در دانشجویان کارشناسی هوشبری دانشگاه علوم پزشکی اراک صورت پذیرفته است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کارآزمایی آموزشی بوده که در آن ۴۶ نفر از دانشجویان رشته هوشبری دانشگاه علوم پزشکی اراک به دو گروه مداخله (تمرین ذهنی و عملی) و کنترل (گروه تمرین عملی به تنهایی) تقسیم شدند و سپس آزمون سرعت و دقت بر اساس چک لیست تنظیم شده توسط دو مدرس که در جریان نحوه آموزش نبودند به عمل آمده و داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۵/۱۱ و آزمون‌های تی مستقل و کای دو تجزیه تحلیل شدند. یافته‌ها: میانگین سرعت در گروه مورد و کنترل به ترتیب ۲۶/۰±۵/۲ و ۳۳/۰±۱۶/۳دقیقه بود که با یکدیگر تفاوت معنی‌دار داشتند(۰۰۱/۰=p) هم‌چنین میانگین نمره دقت در عملکرد دانشجویان گروه مداخله و کنترل به ترتیب ۷/۰±۳۳/۴ و ۶۲/۰±۴/۳ بود که تفاوت بین آنها معنی‌دار بود(۰۰۱/۰=p).نظرات ارایه شده توسط آزمودنی‌ها در گروه تمرین ذهنی (بیش از ۹۰ درصد) حاکی از اثرات مفید تمرین ذهنی بر عملکرد آنان بود. نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد که تمرین ذهنی بر افزایش عملکرد دانشجویان موثر بوده است لذا برای حصول به نتایج بهتر در تمرینات بالینی پیشنهاد می‌گردد در شیوه تدریس اساتید تمرینات ذهنی و فیزیکی با هم به کار روند.

---

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت حضور رابطین در برنامه‎های بهداشتی و این که در سال‎های اخیر شاهد کاهش میزان همکاری و یا قطع ارتباط آنها با مراکز بهداشتی درمانی هستیم این مطالعه با هدف تعیین نیازهای آموزشی رابطین بهداشت و مربیان آنان انجام شده است. مواد و روش‎ها: در این مطالعه کیفی، ابزار جمع‎آوری اطلاعات بحث متمرکز گروهی و مصاحبه عمیق فردی بوده که با سه گروه از افراد شامل رابطین بهداشت شاغل، قطع همکاری کرده و مربیان آنان انجام و نیازهای آموزشی آنان سوال شده است. در مجموع ۱۴ مصاحبه متمر کز گروهی و ۵ مصاحبه عمیق فردی بر اساس نمونه‎گیری مبتنی بر هدف انجام شد سپس داده‎های متنی شرکت کنندگان با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‎ها: مفاهیم کلیدی زیر در سه طبقه اصلی شامل سخت افزار و نرم افزارها (چهار طبقه فرعی شامل زمان، فضا و وسایل کمک آموزشی، کتب و محتوای تدریس)، آموزش دهندگان (شیوه تدریس، آگاهی و مهارت) و آموزش گیرندگان (به کارگیری، سطح سواد، تجربه، سطح یادگیری و انگیزه) استخراج شد. نتیجه‎گیری: بسیاری از نیازهای آموزشی رابطین و مربیان آنها تامین نگردیده که در بسیاری از موارد زمینه ساز قطع ارتباط رابطین با مراکز بهداشتی گردیده است، لذا ارایه پپس خوراند به مسئولین مربوطه جهت تامین نیازهای مربوطه می‎تواند در ارتقاء فعالیت‎های رابطین و ماندگاری آنان در سیستم بهداشتی تاثیر گذار باشد.

---

زمینه و هدف: امروزه جمعیت سالمندان در سراسر دنیا رو به افزایش است و بیماری‎ها و مشکلات حاصل از این مرحله تکاملی می‎تواند به شدت بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیرگذار باشد. لذا هدف از مطالعه حاضر تعیین تاثیر برنامه آموزش شیوه زندگی سالم بر کیفیت زندگی سالمندان شهر اراک می‎باشد.

مواد و روش‎ها: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی است که بر روی ۶۰ نفر از سالمندان شهر اراک انجام پذیرفته است. نمونه‎ها در کلاس‎های آموزشی تغذیه، تحرک، مهارت‎های زندگی و بهداشت خواب به مدت یک ماه شرکت نموده و به مدت سه ماه بعد از مداخله پی‎گیری شدند. ابزار جمع‎آوری اطلاعات شامل پرسش‎نامه استاندارد (فرم کوتاه) کیفیت زندگی (۳۶-SF) در افراد سالمند بوده است.

یافته‎ها: میانگین کل نمره کیفیت زندگی ۴۲/۷±۰۶/۶۱ بود. بیشترین میانگین کیفیت زندگی در بعد سلامت اجتماعی ۱۵±۵/۷۴ و کمترین در بعد سلامت جسمی ۱۷±۴۶ بود. از لحاظ شاخص کیفیت زندگی در قبل از مداخله آموزشی ۳/۱۳ درصد در سطح ضعیف،۳۰ درصد متوسط، ۷/۴۱ درصد در سطح خوب و ۱۵ درصد در سطح عالی قرار داشتند که بعد از مداخله آموزشی اکثریت نمونه‎ها در سطح خوب (۳/۳۸ درصد) و عالی(۴۵ درصد) قرار داشتند که اختلاف معنی‎داری در قبل و بعد از مداخله آموزشی وجود داشت(۰۰۱/۰>p).

نتیجه‎گیری: با آموزش سالمندان در مورد شیوه زندگی سالم، می‎توان از بسیاری از مشکلات آنان پیش‎گیری و در جهت ارتقای کیفیت زندگی آنان گام برداشت. لذا لزوم برگزاری کلاس‎های مختلف آموزشی جهت این گروه جمعیتی که مورد غفلت قرار می‎گیرند بسیار ضروری به نظر می‎رسد.

---

زمینه و هدف: بررسی و کنترل عفونت های بیمارستانی هم اکنون در سطح دنیا یک اولویت جهانی است که با هدف به حداقل رساندن عفونت ها سبب کاهش مدت بستری بیماران در بیمارستان و نیز کاهش قابل توجه هزینه های درمانی می شود. لذا پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان آگاهی،خود کار آمدی وعملکردپرستاران در در زمینه احتیاطات استاندارد در جهت پیشگیری از عفونت های بیمارستانی صورت پذیرفت.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر به صورت مقطعی - تحلیلی بر روی ۱۳۰ نفر از پرستاران شاغل در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال ۱۳۹۲ صورت پذیرفته است. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ای پایا و روا در خصوص سنجش آگاهی ،خود کار آمدی وعملکرد پرستاران در زمینه احتیاطات استاندارد در جهت پیشگیری از عفونت های بیمارستانی جمع آوری شد. داده ها با استفاده از ازمونهای توصیفی و تحلیلی و ضریب همبستگی پیر سون تجزیه شدند.

یافته ها: میانگین نمره آگاهی پرستاران ۶۶/۱۴±۹۲/۴۶ و میانگین عملکرد ۹۶/۶±۴۶/ ۴۹ و خودکارامدی در حد متوسط با میانگین ۸۱/۱۰±۲۹/۵۲ مشاهده شد. بین آگاهی وعملکرد ارتباط آماری معنی دار نبود. اما بین خود کارآمدی با آگاهی، عملکرد و تاهل ارتباط آماری معنی دار بود (۰۵/۰>p). بین آگاهی وجنس نیز ارتباط معنی دار بود. (p<۰,۰۵).

نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه با وجود خود کار امدی متوسط اکثر پرستاران آگاهی وعملکرد خوبی نسبت به پیشگیری عفونتهای بیمارستانی ندارند .با توجه به نقش عمده پرستار درپیشگیری از عفونت های بیمارستانی؛ آموزش برای افزایش رفتارهای پیشگیری لازم است . بنابراین توجه بیشتر مسوولین به طراحی اقدامات لازم در جهت آموزش پرستاران ضروریست.

---

زمینه و هدف: مواد زائد جامد به عنوان یکی از آلاینده‌های اصلی محیط زیست مورد توجه می باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان و معلمان شهر اراک در خصوص مدیریت پسماندها جهت ارایه شیوه های مناسب آموزشی صورت پذیرفته است.

مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت مقطعی- تحلیلی بوده که بر روی ۱۷۳۹ دانش آموز و ۱۴۹ نفر از معلمان شهر اراک در سال ۱۳۹۱ صورت پذیرفت. نمونه گیری به صورت خوشه ای در سطح شهر انجام و از مدارس و معلمین آنها پرسشنامه آگاهی، نگرش، عملکرد و منابع آموزشی مناسب در خصوص مدیریت صحیح پسماندها جمع آوری شده است. در نهایت داده ها با استفاده آزمونهای اماری تجزیه تحلیل شده اند.

یافته ها: میانگین نمره آگاهی و نگرش دانش آموزان مورد مطالعه به ترتیب برابر ۹/۱± ۱/۴ (از ۸ امتیاز) و ۹/۵±۶۳/۲۰ ( از ۳۵ امتیاز) مشاهده شد. در خصوص توزیع فراوانی منابع اطلاعاتی بهترین روش یادگیری از نظر دانش آموزان کتاب ۴۴۱ نفر (۲۹درصد ) بود ولی تاثیر گذاری یادگیری از طریق اینترنت را خیلی کم ۴۸۷ نفر (۳۲درصد) ارزیابی نموده بودند. همچنین بین بهترین روش آموزشی از دیدگاه دانش آموزان بر حسب سطوح مختلف تحصیلی اختلاف معنی داری وجود داشت (۰۰۱/۰=p).

نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل و میزان آگاهی و نگرش دانش آموزان و دسترسی آنان به منابع آموزشی و از طرفی حجم پسماند های تولیدی در مدارس برای جلوگیری از اثرات زیست محیطی ترویج آموزش از طریق کتب و معلمین و همسالان جهت دانش آموزان در این زمینه لازم می باشد.

---

مقدمه : از جمله اصلاحات ایجاد شده در نظام سلامت ایران برنامه پزشک خانواده است که از سال ۱۳۸۴ در کشور به اجرا درآمد. این مطالعه با هدف تبیین تجارب پزشکان خانواده و اعضای تیم سلامت از منافع عمومی برنامه پزشک خانواده انجام گردید.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی و روش جمع آوری اطلاعات مصاحبه عمیق فردی ( نیمه ساختار یافته) با سه گروه از پزشکان (۱۵ نفر)، ماماها (۱۵ نفر) و بهورزان (۲۵ نفر) انجام و تجارب آنان در مورد منافع عمومی برنامه پزشک خانواده سوال شده است. در مجموع ۵۵ مصاحبه صورت گرفت. نمونه گیری مبتنی بر هدف انجام و برای تجزیه و تحلیل از روش آنالیز محتوا با رویکرد قراردادی استفاده شده است.

یافته ها: در این مطالعه از واحدهای معنی خلاصه شده ۳۷۶ کد استخراج شد که پس از ادغام کدهای مشابه، تعداد آنها به ۳۰ کد کاهش یافت که در درون مایه منافع عمومی بطور کلی ۲ طبقه اصلی شامل (منافع بهداشتی درمانی – منافع اقتصادی) و ۴ زیر طبقه شامل (افزایش سطح شاخص های بهداشت عمومی و بهبود مراقبت ها، پرونده سلامت، وجود بیمه برای روستاییان و کم شدن تعداد مراجعات به پزشکان متخصص) ایجاد شد .

نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش استفاده از پرونده های الکترونیکی بجای پرونده های سنتی با هدف دسترسی سریعتر پزشکان به اطلاعات بیماران و ارتقاء کیفی ارائه خدمات و همچنین ارایه برخی از تسهیلات به اعضای شاغل در تیم سلامت جهت افزایش انگیزش شغلی پیشنهاد می شود.

---

زمینه و هدف: تدوین برنامه‌های آموزشی درباره پیش‌گیری از بیماری‌هایی مانند سرطان از ضرورت‌های بهداشتی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر برنامه آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای پیش‌گیری از سرطان‌های دستگاه گوارش در شهر اراک صورت گرفته است.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی بود که در آن ۸۸ نفر از مادران شهر اراک شرکت داشته‌اند (نمونه‌ها به صورت تصادفی به دو گروه مورد و شاهد هر کدام ۴۴ نفر تقسیم شدند). معیارهای ورود شامل عدم ابتلا به سرطان، داشتن ملیت ایرانی، سن بالای ۱۸ سال و سکونت در شهر اراک بود. در پژوهش حاضر روش گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد مادران در خصوص رفتارهای پیش‌گیری از سرطان‌های دستگاه گوارش بود. مداخله آموزشی برای گروه مورد در طی یک ماه و در قالب ۳ جلسه آموزشی ۴۵ دقیقه‌ای انجام گردید. سپس ۲ ماه پس از مداخله آموزشی در هر دو گروه مورد و شاهد اطلاعات دوباره گردآوری و تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: میانگین سنی گروه مورد و شاهد به ترتیب برابر ۶/۹± ۳/۳۸ و ۱/۱۱±۳/۳۶ سال بود که با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند(۳۸۱/۰=p). میانگین نمره آگاهی و عملکرد در گروه مورد در قبل از آموزش به ترتیب برابر با ۰۶/۱۳±۸/۷۲ و ۲/۶±۸۱/۳۰ بود که در بعد از مداخله به ترتیب برابر ۲/۱۲±۰۵/۸۸ و ۹/۸±۳/۶۵ بود که در هر دو مورد با یکدیگر اختلاف معنی‌دای داشتند(۰۵/۰>p). هم‌چنین در قبل از مداخله آموزشی میزان‌های حساسیت، شدت و منافع درک شده مادران در زمینه انجام رفتارهای پیش‌گیری کننده در حد متوسط بود ولی پس از مداخله آموزشی بین دو گروه مورد و شاهد در همه متغیرهای ذکر شده اختلاف معنی‌داری ایجاد شد(۰۵/۰> p).

نتیجه‌گیری: یافته‌های این بررسی تاثیر و کارایی مدل اعتقاد بهداشتی را در افزایش رفتارهای پیش‌گیری از ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش در مادران شهر اراک را نشان می‌دهد. .