فرزانه جاجرمی، احمد جنیدی جعفری، مجید کرمانی، میترا غلامی،
دوره 22، شماره 1 - ( دو ماهنامه فروردین و اردیبهشت 1398 )
چکیده
زمینه و هدف: گردوغبار به عنوان یکی از مهم‌ترین اشکال آلودگی‌های جوی مورد توجه محققان بوده است. هدف از انجام این مطالعه، تعیین منابع احتمالی گردوغبار با بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ها در هوای محیطی شهر تهران می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه در هوای محیطی ایستگاه‌های نمونه‌برداری منتخب شهر تهران در روزهای گردوغباری و عادی از دی ماه 1395 به مدت یک سال انجام شد. غلظت ذرات گردوغبار از طریق وزن‌سنجی اندازه‌گیری گردید. غلظت فلزات پس از هضم نمونه‌های فیلتر و تزریق به دستگاه طیف‌سنجی جذب اتمی تعیین و کانی‌های موجود در ذرات گردوغبار با استفاده ازطیف‌نگاری فلوئورسانس اشعه ایکس شناسایی شد. منشایابی ذرات نیز با استفاده از آنالیز فاکتور غنی‌شده و تحلیل مولفه‌های اصلی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم‌افزار R استفاده شد.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاق IR.IUMS.REC.1397.313 به تصویب کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایران رسیده است.
یافته‌ها: بیشترین میانگین غلظت ذرات در روزهای عادی برای ایستگاه مرکز (63/122 میکروگرم بر مترمکعب) و کمترین میانگین برای ایستگاه شرق (13/67 میکروگرم بر مترمکعب) به‌دست آمد. بیشترین غلظت عناصر اندازه‌گیری شده در ذرات مربوط به آهن و آلومینیوم و کمترین غلظت مربوط به کروم و نیکل بود.کمترین میزان فاکتور غنی‌شده در ذرات برای عناصر آهن کمتر از 1 به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که ایستگاه مرکز آلوده‌تر از سایر نقاط بود. منابع طبیعی و انسانی هر دو در انتشار فلزات موجود در ذرات نقش دارند. با انجام مطالعات بیشتر بر روی منشأ گردوغبار شهر تهران و با استفاده از نتایج آن‌ها می‌توان اقدامات کنترلی مؤثری را طراحی و اجرا نمود.
