زمینه و هدف: گیاهان شیرین‌بیان و لاواند دارای اثرات ضد‌سرطانی و ضد‌میکروبی هستند، اما به دلیل فراهمی زیستی پایین و تخریب‌پذیر بودن، استفاده از آنها به عنوان دارو محدودیت‌هایی دارد. یکی از راه‌های رفع این محدودیت‌ها، استفاده از نانو ذرات است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثرات ضد‌تکثیری نانوامولسیون حاوی عصاره شیرین‌بیان و اسانس لاواند علیه سلول‌های سرطانی و خواص ضد‌میکروبی آن در محیط برون‌تنی است.
مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی نانوامولسیون حاوی عصاره شیرین‌بیان و اسانس لاواند به روش امولسیون‌سازی خودبه‌خودی ساخته شد. اثر ضدتکثیری نانوامولسیون با استفاده از روش رنگ‌سنجی MTT روی دو رده سلولی HepG2 و SK-MEL-3 بررسی شد. برای سنجش اثر ضد‌میکروبی از چهار سویه باکتری استاندارد استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلی، سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و روش کمترین غلظت مهارکنندگی (MIC) استفاده شد.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاقIR.KAUMS.MEDNT.REC.1396.106  در مورخ 9/11/96 به تصویب کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کاشان رسید.
یافته ها: نتایج حاصل از تست MTT روی سلول‌های HepG2 نشان داد غلظت‌های 2500، 1250 و 630 ‌میکروگرم بر میلی‌لیتر نانوامولسیون برای سلول سمیت ایجاد کرده و موجب مرگ بیش از 50 درصد سلول‌ها شده‌اند (IC50 = 401μg/ml) (05/0‌(P<. نتایج حاصل از این ارزیابی روی سلول‌های  SK-MEL3نشان داد که به استثنای غلظت 75 میکروگرم نانوامولسیون، بقیه غلظت‌های آن سبب مرگ بیش از 50 درصد سلول‌ها شده‌اند (IC50=82) (05/0‌(P<. به علاوه، نانوامولسیون دارای خواص ضدمیکروبی در چهار سویه باکتری مورد مطالعه شده و بیشترین خاصیت ضد‌میکروبی آن در باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس مشاهده شد.
نتیجه گیری: نانوامولسیون حاوی عصاره شیرین‌بیان و اسانس لاواند دارای اثرات ضد‌میکروبی و ضد‌تکثیری علیه دو رده سلولی مورد مطالعه است. نتایج این مطالعه نشان داد که تبدیل عصاره و اسانس به شکل نانوامولسیون می‌تواند ‌اثرات بیولوژیک آنها را افزایش داده و به عنوان یک فرمولاسیون دارویی جدید به کار رود.