دوره 28، شماره 2 - ( 2-1404 )
جلد 28 شماره 2 صفحات 132-121 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shamsi D, Mohammadian Saravi M, Mohamadzadeh K A, Ashrafi A. Designing a Good Governance Model in Iran's Healthcare System Using a Mixed Approach of Thematic Analysis and Partial Least Squares (PLS) Method. J Arak Uni Med Sci 2025; 28 (2) :121-132
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7929-fa.html
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7929-fa.html
شمسی داود، محمدیان ساروی محسن، محمدزاده خلیل علی، اشرفی آزاده. ارائه مدل حکمرانی خوب در نظام سلامت ایران با بهره‌گیری از رهیافت ترکیبی تحلیل مضمون و روش حداقل مربعات جزئی. مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك. 1404; 28 (2) :121-132
1- دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ،Mo.Mohammadian@iau.ac.ir
3- استاد، گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، مرکز تحقیقات سیاست‌گذاری اقتصاد سلامت، دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و عضو وابسته فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
4- استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ،
3- استاد، گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، مرکز تحقیقات سیاست‌گذاری اقتصاد سلامت، دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و عضو وابسته فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
4- استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده: (810 مشاهده)
مقدمه: حکمرانی خوب به‌عنوان یکی از مفاهیم اساسی در مدیریت نظام‌های سلامت، نقشی کلیدی در ارتقای کارایی، اثربخشی و عدالت در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی ایفا می‌کند. این مفهوم با تأکید بر اصولی همچون شفافیت، پاسخگویی، مشارکت و قانون‌مندی، به‌عنوان چارچوبی برای بهبود سیاست‌گذاری و مدیریت در نظام سلامت ایران مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف طراحی و ارائه مدل حکمرانی خوب در نظام سلامت با بهره‌گیری از رهیافت ترکیبی تحلیل مضمون و روش حداقل مربعات جزئی در سال 1403 انجام شده است.
روش کار: روش تحقیق شامل دو بخش کیفی و کمی بود. در بخش کیفی، جامعه پژوهش مدیران، صاحب‌نظران حوزه بهداشت و درمان، خبرگان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، و صاحب‌نظران دانشگاهی را شامل می‌شد. نمونه‌گیری به روش هدفمند و گلوله برفی انجام شد و ۱۷ نفر تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. در بخش کمی از روش حداقل مربعات جزئی (PLS) برای برازش مدل استفاده شد. جامعه آماری این بخش شامل کلیه کارشناسان و مدیران حوزه بهداشت و درمان ایران بود که بر اساس فرمول کوکران حداقل حجم نمونه ۳۸۴ نفر تعیین گردید.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون داده‌های کیفی و برازش مدل پژوهش نشان داد که مدل نهایی حکمرانی خوب در نظام سلامت از هفت بعد اصلی تشکیل شده است: اثربخشی، کارآیی، عدالت، شفافیت و پاسخگویی، مشارکت، قانون‌مندی و رهبری. هر یک از این ابعاد به مؤلفه‌های خاصی تفکیک شدند که اهمیت هر کدام در تقویت حکمرانی خوب مورد تأیید قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: این مقاله با ارائه مدلی جامع از حکمرانی خوب در نظام سلامت، چارچوبی برای بهبود سیاست‌گذاری، مدیریت و عملکرد در این حوزه پیشنهاد می‌کند. مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و بهبود ساختارهای مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد.
روش کار: روش تحقیق شامل دو بخش کیفی و کمی بود. در بخش کیفی، جامعه پژوهش مدیران، صاحب‌نظران حوزه بهداشت و درمان، خبرگان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، و صاحب‌نظران دانشگاهی را شامل می‌شد. نمونه‌گیری به روش هدفمند و گلوله برفی انجام شد و ۱۷ نفر تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. در بخش کمی از روش حداقل مربعات جزئی (PLS) برای برازش مدل استفاده شد. جامعه آماری این بخش شامل کلیه کارشناسان و مدیران حوزه بهداشت و درمان ایران بود که بر اساس فرمول کوکران حداقل حجم نمونه ۳۸۴ نفر تعیین گردید.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون داده‌های کیفی و برازش مدل پژوهش نشان داد که مدل نهایی حکمرانی خوب در نظام سلامت از هفت بعد اصلی تشکیل شده است: اثربخشی، کارآیی، عدالت، شفافیت و پاسخگویی، مشارکت، قانون‌مندی و رهبری. هر یک از این ابعاد به مؤلفه‌های خاصی تفکیک شدند که اهمیت هر کدام در تقویت حکمرانی خوب مورد تأیید قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: این مقاله با ارائه مدلی جامع از حکمرانی خوب در نظام سلامت، چارچوبی برای بهبود سیاست‌گذاری، مدیریت و عملکرد در این حوزه پیشنهاد می‌کند. مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و بهبود ساختارهای مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد.
واژه‌های کلیدی: حکمرانی خوب،
نظام سلامت،
تحلیل مضمون،
حداقل مربعات جزئی (PLS)
فهرست منابع
1. Buse K, Mays N, Colombini M, Fraser A, Khan M, Walls H. Making health policy, 3rd ed. McGraw Hill; 2023.
2. Kumar S, Sahu D, Mehto A, Sharma RK. Health inequalities in under-five mortality: An assessment of Empowered Action Group (EAG) states of India. JHEOR. 2020;7(2):189-96. pmid:33365355 doi:10.36469/jheor.2020.18224.
3. Mitchell SL, Packard MD, Clark BB. Good governance, bad governance: A refinement and application of key governance concepts. Int J Bus Gov Ethics. 2023;17(4):471-94. doi:10.1504/IJBGE.2023.132119
4. Hamra R, Siddiqi S, Carmel E, Ammar W. Assessing the governance of the health policy-making process using a new governance tool: the case of Lebanon. Health Res Policy Syst. 2020;18(1):66. pmid: 32539774 doi: 10.1186/s12961-020-00557-1
5. Kurtz MJ, Schrank A. Growth and governance: Models, measures, and mechanisms. J Polit. 2007;69(2):538-54. doi:10.1111/j.1468-2508.2007.00549.x
6. Ali J, Esmonde K, Agudelo-Londoño S, Jannat Z, Shrestha P, Torres-Quintero A. “Digital benefit sharing” for non-communicable disease risk factor surveillance in low–and middle-income countries: implications for digital health governance. Policy Stud. 2025;1-18. doi:10.1080/01442872.2025.2452437
7. Jung U. The Politics of Health Policy Maintenance: The Formation of Health System Governance and Its Unravelling in South Korea. 2023. aVAILABLE FROM: https://www.ippapublicpolicy.org/file/paper/5d090797e57a1.pdf
8. Schmitt T, Haarmann A, Shaikh M. Strengthening health system governance in Germany: looking back, planning ahead. Health Econ Policy Law. 2023;18(1):14-31. pmid:35916237 doi: 10.1017/S1744133122000123
9. Jatmika S, Permana I, Koko OR, Salsabila AA. Good governance of health diplomacy: a new agenda of politics studies in Indonesia post COVID-19. Sociol Tecnociencia. 2021;11(2):215-42.
10. Radfar F, Afshar Nejad AR, Amini Sabegh Z, Sadeh E. Presenting a model for the realization of good health governance in the Ministry of Health (Case study in Tehran University of Medical Sciences) [in Persian]. Iran J Polit Sociol. 2022;5(8):1610-25. doi: 10.30510/psi.2022.323161.2917
11. Mahmadieya H, Memarzadeh Tehrani G, Azimia P. Identifying and prioritizing good governance issues in the country’s health system [in Persian]. Med Cultiv. 2022;31(2):141-29. doi: 10.61186/qjal.10.34.37
12. Islamic Consultative Assembly Research Center. Pathology of the laws of the first to sixth development plans in the field of health: https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1747557. [in Persian]
13. Iran Health System Observatory. Monitoring the health system of the Islamic Republic of Iran http://nihr.tums.ac.ir/. [in Persian]
14. Debie A, Khatri RB, Assefa Y. Successes and challenges of health systems governance towards universal health coverage and global health security: a narrative review and synthesis of the literature. Health Res Policy Syst. 2022;20(1):50. doi: 10.1186/s12961-022-00858-7
15. Braun V, Clarke V. Using thematic analysis in psychology. Qual Res Psychol. 2006;3(2):77-101. doi: 10.1191/1478088706qp063oa
16. Mohammadi M, Mardani MR, Tootian S, Sadeh E. Presenting a Health System Policy Model Based on “the Second Phase of the Revolution” Statement [in Persian]. Qom-Univ Med Sci J. 2023;16(12):980-93. doi: 10.32598/qums.16.12.1570.1
17. Radfer F, Afsharnejad A, Aminisabiq ZA. Presenting a model for the realization of good health governance in the Ministry of Health (Case study at Tehran University of Medical Sciences) [in Persian]. Iran Polit Sociol Mon. 2022;5(8):1610-25. doi: 10.30510/psi.2022.323161.2917
18. Alaref M, Al-Abdulla O, Al Zoubi Z, Al Khalil M, Ekzayez A. Health system governance assessment in protracted crisis settings: Northwest Syria. Health Res Policy Syst. 2023;21(1):88. pmid: 37649119 doi: 10.1186/s12961-023-01042-1
19. Marzouk M, Durrance-Bagale A, Lam ST. Health system evaluation in conflict-affected countries: a scoping review of approaches and methods. Confl Health. 2023;17(1):30. pmid: 37337225 doi: 10.1186/s13031-023-00526-9
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
